Uprawnienia sejmu, senatu, prezydenta, opisane zasdy. wszystko z pierwszego tematu w klasie 2 gimnazjum- sciaga

Pojęcia
Państwo- jest organizacja powoływana przez społeczeństwo- ludność żyjącą na danym terytorium i wyposażona w suwerenną władze
Konstytucja- jest podstawowym aktem prawnym (ust. Zasadnicza). Jest zbiorem najważniejszych praw i obowiązków w państwie. Określa ustrój państwa i funkcje, uprawnienia jego organów.
Cudzoziemiec- to osoby przebywające na terytorium państwa, ale niemającego jego obywatelstwa
Obywatelstwo- to prawny związek człowieka z państwem będąc obywatelem danego państwa, człowiek ma określone prawa i obowiązki(nabywamy zasadą ziemi lub krwi)
Inicjatywa ludowa- określona prawnie liczba obywateli może wszcząć postępowanie ustawodawcze
Weto ludowe- prawo ludności do wystąpienia przeciwko uchwalonej ustawie.
Opozycja- ugrupowanie polityczne, które tworzą przedstawiciele partii zasiadających w parlamencie, ale niebiorących udziału w tworzeniu rządu
Ideologia- to zbiór idei społecznych i politycznych, interpretujących rzeczywistość prezentujących wizje przyszłości
Społeczeństwo obywatelskie- tworzą obywatele, którzy znają swoje prawa i umieją z nich korzystać. Czynnie uczestniczą w życiu publicz
Autorytaryzm- jako reżim polityczny opiera się na koncentracji władzy w rękach jednej osoby lub grupy ludzi
Partia polityczna- to dobrowolna organizacja,
Która dązy do zdobycia i utrzymania władzy w
państwie w celu realizacji swojego programu
Koalicja- porozumienie partii politycznych w
sprawie ustalenia wspólnego programu i
utworzenia rządu.
Elektorat- to ogól wyborców, którzy obdarzają
zaufaniem kandydatów rocznych partii
Mandat- uprawnienie do wykonowania funkcji
posła lub senatora
Absolutorium- zatwierdzenie sprawozdania z
działalności finansowej rządu
Referendum- to powszechne głosowanie w określonej sprawie, w którym uczestniczą obywatele mający czynne prawo wyborcze
Sąd Najwyższy jest naczelnym organem sądowniczym, sprawuje nadzór nad działalnością wszystkich sądów powszechnych wojskowych w zakresie orzekania
Koncesja- upoważnienie osoby lub instytucji do wykonywania odpowiedniej działalności
Kodeks- to zbiór przepisów prawa, które regulują określone stosunki społeczne(kodeks cywilny, rodzinny) bądź tryb postępowania( cywilnego, karnego, administracyjnego)
Wykroczenie- czyn zagrożony kara do 30 dni aresztu, kara grzywny
Przestępstwo- czyn zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie 1 miesiąca do 25 lat lub dożywotnio
Zbrodnia_ to najpoważniejsze przestępstwo, zagrożone pozbawienia wolności od co najmniej 3 lat



Uprawnienia
Uprawnienia prezydenta:
Jako głowa państwa
-Występuje do sejmu z wnioskiem o powołanie o odwołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego
-powołuje pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego
- powołuje Naczelnego Sądu Administracyjnego
- powołuje dwóch członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
-nadaje ordery, odznaczenia, obywatelstwo polskie tytuły naukowe prof
Wobec sejmu i Senatu:
- zarządza wybory i zwołuje pierwsze posiedzenie nowo wybranego Sejmu i Senatu
- może rozwiązać Sejm w ściśle określonych przez konstytucje sytuac
- podpisuje ustawy uchwalone przez sejm i senat- ma prawo weta
Wobec rady ministrów
-mianuje Prezesa Rady ministrów na jego wniosek powołuje rząd oraz odbiera od niego przysięgę
- zwołuje Rade Gabinetową, która tworzy Rada Ministrów
Ministrów dziedzinie stosunków zagranicznych:
-czuwa nad polityka zagraniczna państwa polskiego
- mianuje i odwołuje przedstawicieli RP za granicą
Funkcje sejmu:
- ustawodawcza- tworzy prawo, uchwala ustawy regulujące różne dziedziny życia
- kreatywna- uczestniczy w powoływaniu Rady ministrów
- kontrolna- sprawuje kontrole na działalności Rady ministrów
uprawnienia sejmu:
- opiniowanie ustaw uchwalonych przez sejm
- inicjatywa ustawodawcza- sejm może występować z projektami ustwa
- uczestnictwo w powoływaniu innych organów państwa
zgromadzenie narodowe: zwołuje marszałek, sejm i senat łączą sie
- uchwalania konstytucji
- przyjęcia przysiegi od nowego wybranego prezydenta
- uznania trwałej niezdolności prezydenta do sprawowania urzędu
Rada ministrów tworzą premier i ministrowie. W skład rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesie Rady ministrów i przewodniczący komitetów określonych w ustawach
krajowa Rada i Radiofonii i telewizji: powołuje sejm, senat i przez
- stanie na straży wolności słowa i gwarantowanie obywatela prawa
- przyznawanie koncesji na rozpowszechnianie programów radio i tel.
- ustawienie opłat za korzystanie z odbiorników radiowych i telewizyjnych
Sąd:
- rejonowy- są sądami pierwszej instancji (roz. Sprawy karne,)
- okręgowe- w pierwszej kolejności rozpatrują sprawy cywilne
- apelacyjne- Są wyłącznie sądami drugiej instancji
- wojskowe-. Orzekają sprawach karnych popełnionych przez żołnierzy
- naczelny sąd administracji (NSA) sprawuje kontrolę nad działalnością administracji publicznej,
Trybunał konstytucyjny- składa się z 15 sędziów powoływanych przez sejm na 9 lat. Spośród doświadczonych sędziów o wysokich kwalifikacjach
Najwyższa Izba Kontroli (NIK) kieruje prezes, powoływany przez sejm za zgodą Senatu. Organ ten kontroluje działalność rządu i ministrów


Zasady
Suwerenność państwa- władze państwa nie podlegają żadnej innej władzy poza narodem. Państwo zachowuje suwerenność wewnętrzną, jeśli jego instytucje są nie zależne w podejmowaniu decyzji od innych organów działających na jego terytorium.
Zasada suwerenności narodu- oznacza, ze władza pochodzi od narodu. Obywatele sprawują władze w sposób pośredni przez swoich przedstawicieli wybranych w wyborach powszechnych
Zasada podziału władzy- oznacza, że ustrój RP opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodaw, wykonaw, sadownicze
Zasada pluralizmu- realizowana jest w płaszczyznach: politycznej, społecznej, ideowej i ekonomicznej
Zasada pluralizmu politycznego- oznacza ze w RP akceptowana jest wielkość i różnorodność partii politycznych.
Zasada państwa prawnego-polega na tym, ze wszystkie organy państwa w swojej działalności przestrzegają prawa
Zasady państwa prawnego:
- zasada powszechności
- zasada bezpośredniości
-zasada równości
- tajność głosowania
Zasada zwierzchnictwa narodu realizowana
jest w formach
-zasada suwerenności narodu
-zasady podziały władz
-zasady państwa prawnego
-zasada pluralizmu
Zasada powszechności- oznacza, ze wszyscy obywatele, którzy ukończyli 18lat, nie zależnie od płci, wykształcenia ani rasy, języka, zawodu, przekonań religijnych maja prawo wybierania.
Zasada bezpośredniości- polega na tym, że obywatele osobiście glosują na kandydatów do sejmu, senatu, na urząd prezydenta
Zasada równości- oznacza, że każdy wyborca ma taka samą liczbę głosów oraz każdego wyborcy znaczy tyle samo
Zasada tajności głosowania- każdy głosujący ma prawo zachować w tajemnicy dokonany przez siebie wybór
Zasada niezawisłości sędziowskiej- zasada zgodnie, z która sędziowie są niezawiśli i podlegają tylko ustawom.
zasada jawności rozpraw- wszystkie sądy rozpatrują sprawy w sposób jawny
Podział władzy:
-ustawodawcza- parlament (sejm, senat)
-wykonawcza (rada ministrów, prezydent)
-sądownicza (sądy i trybunały)
Konstytucja-jest podstawowym aktem prawnym
Państwa (ust. zasadnicza), czyli
Inne ustawy i akta musza być z nią zgodne.
Konstytucja 3- maja – 1791
Konstytucja marcowa 1921
Konstytucja kwietniowa 1935
Konstytucja PRL 1952
Konstytucja RP 2 kwietnia 1997