kologia, dziedzina nauk przyrodniczych badająca wzajemne stosunki pomiędzy organizmami żywymi (lub ich grupami), a otaczającym je światem zewnętrznym (środowisko). Dzieli się na autekologię i ekologię ogólną - synekologię. Ta ostatnia na ekologię populacji i badania ekosystemów. Autekologia jest nauką o wymaganiach poszczególnych organizmów względem czynników ekologicznych. Synekologia zajmuje się grupami organizmów, ich wzajemnymi relacjami (np. konkurencją biologiczną), a także zależnością od warunków środowiska. Sozologia, dziedzina wiedzy opisująca zmiany w środowisku przyrodniczym (np. zanieczyszczenie wód, powietrza i gleby), zachodzące zwłaszcza pod wpływem czynników postępu technicznego (antropopresja) i sposoby zapewniające trwałość jego użytkowania, korzystająca z metod badań ochrony środowiska i nowocześnie ujmowanej geografii. Twórcą terminu (1962) jest W. Goetel. Środowisko, ogół elementów przyrodniczych ożywionych (świat zwierzęcy i roślinny) i nieożywionych (w szczególności powierzchnia Ziemi łącznie z wodą, glebą, kopalinami i powietrzem), a także krajobraz, naturalny bądź też użytkowany i zmieniany przez człowieka. Recykling, wykorzystywanie odpadów technologicznych i surowców wtórnych do wytwarzania nowych produktów. Odpady, materiały i substancje stałe i ciekłe (z wyjątkiem ścieków), powstałe wskutek działalności człowieka (odpady przemysłowe i komunalne), nieprzydatne i uciążliwe dla środowiska.Część odpadów, zwłaszcza przemysłowych, nadaje się do powtórnego użycia jako surowiec wtórny, jednak większość odpadów jest składowana na wysypiskach. Niektóre odpady (np. promieniotwórcze) są tak niebezpieczne dla środowiska naturalnego i zdrowia człowieka, że muszą być składowane w specjalnych warunkach. Ścieki, szkodliwe substancje płynne, stałe lub gazowe wprowadzane do wody lub gruntu, mogące doprowadzić do skażenia wód powierzchniowych lub podziemnych. Do ścieków zalicza się też wody skażone promieniotwórczo, zasolone oraz podgrzane wody chłodnicze odprowadzane przez zakłady przemysłowe do rzek (wyższa temperatura powoduje zmniejszenie zawartości tlenu w wodzie, co zagraża organizmom żywym). Ze względu na pochodzenie wyróżniamy ścieki: 1) bytowo-gospodarcze, pochodzące z mieszkań, miejsc użyteczności publicznej i zakładów pracy, 2) przemysłowe (technologiczne), powstałe w trakcie procesów produkcyjnych, 3) opadowe, czyli wody deszczowe lub roztopowe. Oczyszczalnia ścieków, urządzenia służące do neutralizowania ścieków, czyli do pozbawiania ich substancji szkodliwych. Wyróżnia się trzy główne rodzaje oczyszczalni ścieków: 1) mechaniczne, gdzie ze ścieków dzięki zastosowaniu krat, sit, rozdrabniarek, osadników itp. usuwa się części stałe, 2) fizykochemiczne, w których przez dodanie do ścieków odpowiednich substancji (reagentów) i zastosowanie takich urządzeń, jak np. komory flokulacji czy mieszacze doprowadza się do wytrącenia się substancji szkodliwych, 3) biologiczne, gdzie wykorzystuje się procesy biochemiczne wywoływane przez pewne mikroorganizmy. W Polsce liczba oczyszczalni ścieków jest niewystarczająca w stosunku do potrzeb - posiada je tylko nieco ponad połowa istniejących miast. Dopiero zastosowanie wszystkich trzech rodzajów oczyszczania pozwala na pełną neutralizację ścieków, ale z uwagi na wysokie koszty najczęściej stosuje się tylko mechaniczne oczyszczalnie ścieków. Odpady promieniotwórcze, niewykorzystywane substancje promieniotwórcze. Powstają przy wydobywaniu i oczyszczaniu rud uranowych, wytwarzaniu ładunków jądrowych i paliwa jądrowego oraz jego późniejszej przeróbce, przy wytwarzaniu i oczyszczaniu preparatów zawierających izotopy promieniotwórcze (do różnych zastosowań) itp.Odpady promieniotwórcze dzieli się na klasy ze względu na stan skupienia i formę chemiczną, aktywność (aktywność źródła promieniotwórczego) i radiotoksyczność zawartych w nich izotopów promieniotwórczych. Podstawowym rozróżnieniem odpadów promieniotwórczych jest podział na nisko- lub wysokoaktywne.Odpady wysokoaktywne zazwyczaj przechowuje się w miejscu wytworzenia przez okres rzędu lat (potrzebny do rozpadu większości względnie krótkożyciowych izotopów promieniotwórcych zawartych w odpadach promieniotwórczych) w szczelnych opakowaniach zanurzonych w basenach wodnych (woda odbiera ciepło pochodzące z rozpadów promieniotwórczych), po czym poddawane są przetworzeniu, w wyniku którego zazwyczaj dąży się do zmniejszenia objętości odpadów promieniotwórczych zawierającego bardzo długożyciowe izotopy.Jedną z metod postępowania z niskoaktywnymi odpadami promieniotwórczymi jest zaś zwiększanie ich objętości poprzez rozcieńczenie nieaktywnymi substancjami, przez co powstaje mieszanina o aktywności właściwej porównywalnej z aktywnością elementów naturalnego środowiska, którą można wprowadzić do środowiska.Zazwyczaj jednak odpady promieniotwórcze, niskoaktywne, umieszczone w szczelnych pojemnikach, składuje się na zamkniętych składowiskach odpadów (w Polsce składowisko takie znajduje sie w Różanie). Ostatecznym miejscem przechowywania najbardziej długożyciowych odpadów promieniotwórczych są tzw. składowiska docelowe, lokalizowane na terenach asejsmicznych, na dużych głębokościach w skałach, przez które nie penetruje wody.Obliczany czas nienaruszonego przechowywania odpadów promieniotwórczych w takich składowiskach sięga milonów lat, składowiska takie są bardzo drogie. Problemy związane z gospodarką odpadami promieniotwórczymi są głównym ograniczeniem rozwoju energetyki jądrowej. Kwaśne deszcze, deszcze zawierające zaabsorbowane w kroplach wody dwutlenek siarki, tlenki azotu oraz ich produkty reakcji w atmosferze: rozcieńczone roztwory kwasów siarki, głównie kwasu siarkawego (siarkowego(IV) wg nowej nomenklatury) oraz najbardziej szkodliwego kwasu siarkowego (inaczej siarkowego(VI)) a także kwasu azotowego (inaczej azotowego(V)). Powstają nad obszarami, gdzie atmosfera jest zanieczyszczana długotrwałą emisją dwutlenku siarki i tlenków azotu (ze źródeł naturalnych, jak czynne wulkany, albo sztucznych, jak spaliny z dużych elektrowni i elektrociepłowni zasilanych zasiarczonym - tzn. zawierającym siarkę i jej związki - paliwem, zazwyczaj węglem kamiennym lub brunatnym).Czasami opady (kwaśnego deszczu, a także kwaśnego śniegu) trafiają na obszary bardzo odległe od źródeł zanieczyszczeń atmosfery, dlatego przeciwdziałanie kwaśnym deszczom stanowi problem międzynarodowy. Kwaśne deszcze działają niszcząco na florę i faunę, są przyczyną wielu chorób układu oddechowego, znacznie przyspieszają korozję konstrukcji metalowych (np. elementów budynków, samochodów) oraz zabytków (np. nieodporność wielu gatunków kamieni budowlanych na kwaśne deszcze).Zapobieganie polega na budowaniu instalacji wyłapujących tlenki siarki i azotu ze spalin emitowanych do atmosfery (odsiarczanie gazu) oraz rezygnacji z paliw o znacznym stopniu zasiarczenia. Zamieranie lasu, uszkodzenia koron drzew leśnych, powodujące osłabienie ich żywotności, występujące na dużych obszarach, wywołane bezpośrednim oddziaływaniem zanieczyszczeń powietrza i pośrednio zmianami chemicznych właściwości gleby.Pierwsze objawy zamierania lasu stwierdzono w XIX w. wokół ośrodków przemysłowych Anglii (Manchester, Liverpool). W pierwszych dziesięcioleciach XX w. zaobserwowano wymieranie jodły występującej na granicy zasięgu. Poważny kryzys ujawnił się 1971 w Rudawach na granicy niemiecko-czeskiej, gdzie na skutek zanieczyszczeń powietrza, głównie SO2, zniszczeniu uległ świerk na obszarze 100 000 ha. W latach 80. szeroko rozprzestrzenione zamieranie lasów nastąpiło we wszystkich krajach Europy i w Ameryce Północnej. 1992 drzewostan w Europie był uszkodzony w 24%, co oznacza 2-procentowy wzrost w porównaniu z 1991. Najbardziej zagrożone są lasy Bułgarii, Republiki Czeskiej, Niemiec i Polski. Początkowo zamieranie lasu tłumaczono uszkodzeniem przez dym. 1852 rozpoznano zjawisko kwaśnych deszczów, 1911 wysunięto hipotezę zakwaszenia gleby kwasem siarkowym i w konsekwencji zwiększonego wymywania węglanu wapnia.Obecnie przyjmuje się, że zamieranie lasu spowodowane jest synergicznym (synergizm) oddziaływaniem wielu czynników, z których najważniejsze to: toksyczny wpływ glinu na korzenie drzew, niedobór wapnia i magnezu, wzrost stężenia azotu w glebie oraz przedłużające się susze i późne przymrozki. Najbardziej wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza i gleby są: jodła, świerk, buk i dąb.Zanieczyszczenia powietrza, wprowadzone do powietrza organizmy żywe lub substancje chemiczne, które albo nie są jego naturalnymi składnikami, albo - będąc nimi - występują w stężeniach przekraczających właściwy dla nich zakresy. Zanieczyszczenia powietrza, wprowadzone do powietrza organizmy żywe lub substancje chemiczne, które albo nie są jego naturalnymi składnikami, albo - będąc nimi - występują w stężeniach przekraczających właściwy dla nich zakres.Do najważniejszych zanieczyszczeń powietrza należą: pyły (popioły lotne, sadza, stałe związki organiczne, azbest, pestycydy), gazy (tlenki siarki, azotu i węgla, węglowodory, ozon, radon, fluor), zanieczyszczenia biologiczne (mikroorganizmy wraz z produktami ich metabolizmu oraz makroorganizmy, np. grzyby). Smog, zanieczyszczone powietrze zawierające duże stężenia pyłów i toksycznych gazów, których źródłem jest głównie motoryzacja i przemysł. Rozróżnia się dwa rodzaje smogu: 1) smog typu Los Angeles (smog fotochemiczny, utleniający), może wystąpić od lipca do października przy temperaturze 24÷35°C, powoduje ograniczenie widoczności do 0,8÷1,6 km (powietrze ma brązowawe zabarwienie). Głównymi zanieczyszczeniami są: tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory aromatyczne i nienasycone, ozon, pyły przemysłowe. Dla wytworzenia się smogu tego typu konieczne jest silne nasłonecznienie powietrza, natomiast ani dym, ani mgła nie mają większego znaczenia. 2) smog typu londyńskiego (kwaśny, "siarkawy"), może wystąpić w zimie przy temperaturze -3÷5°C, powoduje ograniczenie widoczności nawet do kilkudziesięciu m. Głównymi zanieczyszczeniami powietrza są: dwutlenek siarki, dwutlenek węgla, pyły. Smog powoduje duszność, łzawienie, zaburzenie pracy układu krążenia, podrażnienie skóry. Wywiera również silne działanie korozyjne na środowisko. Zanieczyszczenia wód, wprowadzone do wód naturalnych organizmy żywe, zanieczyszczenia mechaniczne lub substancje chemiczne, które albo nie są ich naturalnymi składnikami, albo - będąc nimi - występują w stężeniach przekraczających właściwy dla nich zakres. Zanieczyszczenia wód mają szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka, powodują zmianę smaku, zapachu, barwy i pH wody oraz jej zmętnienie. Mogą występować w postaci rozpuszczonej lub tworzyć układ koloidalny albo zawiesinę.
- autekologia - sozologia - środowisko - recykling - odpady - ścieki Mam nadzieję , że pomogłam :)
