System ekonomiczny

SYSTEM EKONOMICZNY-zbiór praw,instytucji,działań,wartości ludzkich i motywacji,które łącznie tworzą podstawy podejmowania decyzji ekonom.
DOBRA EKONOMICZNE-wszystkie dobra materialne wytworzone przez człowieka w procesie produkcji w celu zaspokojenia ludzkich potrzeb.
DOBRA WOLNE-dobra czerpane przez człowieka bezpośrednio z przyrody, zaspokajające jego potrzeby.
SYSTEM E.MIESZANY-łączy pewne cechy gosp.rynkowej i kierowanej,z przewagą jednej lub drugiej.

GOSPODARKA RYNKOWA:
*kluczową rolę odgrywa rynek,
*własność prywatna,*wolna przedsiębiorczość,
*istnienie konkurencji,
*ceny regulowane przez rynek.
GOSPODARKA CENTRALNIE PLANOWANA(Korea Płn.,Kuba):
*kluczową rolę odgrywa państwo,
*własność państwowa,
*centralne zarządzanie,
*brak konkurencji,
*ceny ustalone przez państwo,
*upolitycznienie gospodarki.
REGLAMENTACJA-ograniczenie działania mechanizmu rynkowego przez państwo,polegające na wyłączeniu na mocy przepisu prawnego określonych dóbr lub rodzajów działalności gospodarczej ze sfery wolności gospodarczej.

TRANSFORMACJE USTROJOWE W POLSCE:
1981-ustawa wprowadzająca samodzielność,samorządność i samofinansowanie przedsiębiorstw państwowych.
1987-ustawa umożliwiająca tworzenie prywatnych spółek z majątku przedsiębiorstw państwowych,a nawet ich likwidację w tym celu.
1988-ustwa o działalności gospodarczej(nastąpił wzrost sektora prywat.).
1989-pierwsze wolne wybory
ZAŁOŻENIA I SKUTKI WPROWADZENIA PLANU BALCEROWICZA:
*reforma finansów,
*odzyskanie równowagi budżetowej,
*wprowadzenie mechanizmów rynkowych,
*zmiana struktury własnościowej gospodarki,
*ograniczenie wzrostu poziomu wynagrodzeń(podatek karny,popiwek),
*podniesienie stóp procentowych w bankach,
*ograniczenie możliwości udzielania kredytów,
*wprowadzenie wymienialności złotówki.

SPOSOBY PRYWATYZACJI GOSPODARKI:
*POŚREDNIA(kapitałowa):
-przekształcenie przedsiębiorstw w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa (komercjalizacja),
-sprzedaż akcji lub udziałów spółki na rynku.
*BEZPOŚREDNIA(przez likwidację):
-sprzedaż majątku do przedsiębiorstwa
?wniesienie majątku do spółki,
-oddanie majątku do odpłatnego korzystania (spółka pracownicza).

RYNEK-miejsce,w którym dokonywana jest transakcja kupna i sprzedaży,a faktycznie jest to ciąg działań,w trakcie których kupujący i sprzedający określają warunki na jakich chcą coś sprzedać lub kupić.
PRZEDMIOT TRANSAKCJI:
*towarowy-przedmiotem transakcji są dobra materialne,czyli artykuły spożywcze,przemysłowe, surowce(r.zbożowy, mięsny,meblarski,paliw).
*usług-p.t.są wykonywane usługi(r.ubezpieczeń, u.budowlanych,transportowych)
*finansowy-p.t.są kapitały krótko- i długoterminowe.Na tym ryku spotykają się inwestorzy z poszukującymi kapitałów przedsiębiorstw(r.pieniężny,kapitałowy,walutowy).
*pracy-na tym r.z jednej strony mamy ofertę poszukujących pracy a z drugiej str.przedsiębiorcy tworząmiejsca pracy i poszukują siły roboczej.

ZASIĘG GEOGRAFICZNY:
*lokalny-ten r.obejmuje swym zasięgiem niewielki obszar.Gromadzi kupujących i sprzedających z jednej gminy lub miasta.
*regionalny-kontrahenci,którzy spotykają się na tym r.pochodzą z jednego regionu.R.obejmuje obszar województwa.
*krajowy-r.ten umożliwia zawieranie transakcji pomiędzy kupującymi i sprzedającymi z całego kraju. *międzynarodowy-na tym r.spotykają się i zawierają transakcje kontrahenci z całego świata.(światowe giełdy towarowe i kapitałowe w Londynie,Nowym Jorku,Tokio).

CZAS WYKONANIA TRANSAKCJI:
*kasowy-zawarcie umowy na takim r. jest równoznaczne z wykonaniem i opłaceniem transakcji.
*terminowy- zawarcie umowy dotyczy transakcji,która ma być wykonana i opłacona w przyszłości.

PODAŻ-dobra bądź usługi oferowane na rynku do sprzedaży po określonej cenie i w określonym czasie.
PRAWO PODAŻY-mówi,że wraz ze wzrostem ceny danego dobra wzrasta jego podaż(i odwrotnie,wraz ze spadkiem ceny podaż maleje)pozostałe warunki niezmienne.
DETERMINANTY POZACENOWE(wpływające na zmiany wielkości podaży):
*sezonowość produkcji,
*liczba producentów,*technologia,
*ceny czynników produkcji.

POPYT-zapotrzebowanie zgłaszane na dane dobro po określonej cenie i w określonym czasie.
PRAWO POPYTU-mówi,że wraz ze wzrostem ceny danego dobra spada na nie zapotrzebowanie(i na odwrót, wraz ze spadkiem ceny zapotrzebowanie rośnie) pozostałe warunki niezmienne.
DETERMINANTY POZACENOWE (wpływające na zmiany wielkości popytu):
*gusta,moda,preferencje,
*jakość, reklama,promocje,
*liczba klientów,
*dochody klientów,
*oczekiwania zmian cen,
*ceny innych towarów(komplementarnych-jedno bez drugiego nie spełnia potrzeby,i substytucyjnych-zapokojają tą samą potrzebę).
PUNKT RÓWNOWAGI RYNKOWEj-miejsce przecięcia się krzywych popytu i podaży.

PIENIĄDZ-uniwersalny i powszechnie akceptowany środek płatniczy,zdolny do przekazywania,przechowywania i wyrażania wartości.
HISTORIA PIENIĄDZA:
*p.towarowy-wymiana za pomocą pieniądza towarowego: barter,handel na sztych(towar za towar),
*p.kruszcowy-złoto,kamienie szlachetne,aby dany p.mógł pełnić rolę p.musi być rzadki,Zalety:*rzadki naturalnie lub sztucznie,*mniejsza wielkość niż towarowego,*podzielny.,
*p.monetowy-nominały,a więc podzielność była już ustalona,Wady: oszustwa.*p.papierowy-banknoty(IwChinach),
*p.bezgotówkowy-papiery wartościowe,czek,przelewy z konta na konto,*p.elektroniczny-plastikowy.

CECHY PIENIĄDZA:
*trwałość-zdolność do utrzymania niezmienionej wartości w czasie(chyba,że jest to duża inflacja),*zastępowalność-to jednostka wartości wymienialna na wszystkie towary,
*rzadkość-gwarantuje ona realną wartość p.(naturalna-wytworzona w naturze,sztuczna- narzucona przez człowieka,instytucję,państwo)
*podzielność-jednostka p. może być dzielona na mniejsze.

FUNKCJE PIENIĄDZA:
*miernik wartości dóbr i usług(służy do wyrażania cen)-dzięki temu możliwe jest planowanie finansowe,
*środek wymiany-wymienna wartość wyrażana przez p.na wartość towaru,
*prawny środek płatniczy-w gospodarce nie można odmówić przyjecia p.jako środka regulacji zobowiązań,
*środek tezauryzacji- umożliwa gromadzenie bogactwa,p.stanowiący oszczędności,który nie krąży w obiegi nie traci swoich cen,można go użyc w dowolnym czasie i nadal będzie pełnił swoje funkcje,
*p.oświatowy-pełni swoje funkcje nie tylko w skali swojego kraju,ale także poza jego granicami(euro,dolar amerykańs.)
SIŁA NABYWCZA-ilość towarów,które można nabyć za daną jednostkę pieniądza.

GOSPODARSTWO DOMOWE-tworzone jest przez osoby,które wspólnie zamieszkują i wspólnie się utrzymują.Podstawowym celem g.d.jest zaspokojenie potrzeb wszystkich osób w nim żyjących.Aby było to możliwe konieczne jest wspólne rozporządzanie dochodami osiąganymi przez wszystkich jego członków lub tylko przez niektórych z nich.
ŹRÓDŁA DOCHODÓW G.D.:
*z tytułu pracy najemnej(pracownik w sklepie),
*prowadzenia działalności(właściciel sklepu),
*posadania kapitału (lokaty bankowe,lokaty rzeczowe,papiery wartościowe),
*świadczeń społecznych(emerytury,renty,zasiłki).
WYDATKI G.D.:
*wydatki konsumpcyjne-związane są z zaspokajaniem potrzeb bieżących i mogą być przeznaczone np.na jedzenie,opłaty mieszkania,edukacja,zdrowie,
*wydatki inwestycyjne-służą zaspokajeniu potrzeb przyszłych np.zapewnienie materialnego bytu dzieciom na wypadek śmierci rodziców,edukacja-studia.
PRAWO ENGL?A-mówi o tym,że wraz ze wzrostem(spadkiem)dochodów g.d.procentowy udział wydatków na dobra niższego rzędu maleje(rośnie).

DYWIDENTA-forma dochodu z kapitału uzyskiwanego z tytułu własności akcji lub udziałów w przedsiębiorstwie zorganizowanym na zasadzie spółki.