czarnoziemy (gleby)-bardzo żyzne gleby powstałe na podłożach lessowych i lessopodobnych, czasem na glinach marglistych, bogatych w związki wapnia (w warstwie ornej często obecny jest węglan wapnia) i magnezu.Występowanie czarnoziemów uwarunkowane jest morfologią terenu, rozprzestrzeniają się głównie na płaskich lub słabo pofałdowanych terasach nadzalewowych. Powstają w warunkach klimatu kontynentalnego i umiarkowanego suchego przy udziale roślinności łąkowo-stepowej i leśno-stepowej. Na świecie występują one głównie na terenach Ukrainy, USA, Argentyny i Australii. W Polsce czarnoziemy możemy spotkać jedynie na nielicznych, niewielkich powierzchniowo terenach – łącznie ok. 1% powierzchni, głównie na Wyżynie Lubelskiej i Kielecko-Sandomierskiej oraz na przedpolu Karpat i Sudetów Klimat Polski W Polsce występujący typ klimatu to klimat umiarkowany ciepły – przejściowy, który kształtowany jest przez dwie grypy czynników. Do pierwszej z nich zaliczamy czynniki niemeteorologiczne. Są to: • Szerokość i długość geograficzna – Polska leży na półkuli północnej, między 49o N a 54o50’N i 14oE a 24oE. Położenie w umiarkowanych szerokościach geograficznych warunkuje wysokość Słońca nad horyzontem w różnych porach roku, a w związku z tym wpływa na zróżnicowane temperatury powietrza i zmiany ciśnienia atmosferycznego; • Odległość od zbiorników morskich – Polska leży w centrum kontynentu europejskiego, pomiędzy Oceanem Atlantyckim a Azją. Z tego względu zachodnia część kraju znajduje się pod wpływem klimatu morskiego a wschodnia- klimatu kontynentalnego. Od północy zaczyna się wpływ Morza Bałtyckiego, które łagodzi roczne amplitudy temperatury powietrza i powoduje wzrost ilości opadów atmosferycznych na wybrzeżu; • Ukształtowanie powierzchni – przewaga nizin oraz równoleżnikowy układ pasów rzeźby terenu Polski ułatwiają swobodne przemieszczanie się mas powietrza znad Atlantyku i kontynentu azjatyckiego. • Charakter podłoża – występowanie lasów, łąk, pól uprawnych i wód powierzchniowych na zróżnicowanie klimatu lokalnego, np. duże jeziora i bagna w północno - wschodniej Polsce powodują zwiększenie parowania, wzrost ilości opadów atmosferycznych obniżenie średniej rocznej temperatury powietrza na tym obszarze; • Działalność człowieka – zwiększone zachmurzenie rejonów uprzemysłowionych jest efektem występowania pyłów pochodzenia przemysłowego i komunalnego. Występowanie wielkich powierzchni zabudowanych oraz zwiększona gęstość zaludnienie powoduje tworzenie się klimatu lokalnego miast. Czynniki meteorologiczne: • Rozmieszczenie głównych ośrodków barycznych – stały Niż Islandzki, Wyż Azorski, wyże zwrotnikowe, wyże arktyczne • Rodzaje mas powietrza napływająch na Polskę.
Polska leży w strefie klimatu przejściowego, pomiędzy klimatem umiarkowanym oceanicznym na zachodzie a klimatem umiarkowanym kontynentalnym na wschodzie. Nad obszarem Polski ścierają się różne masy powietrza, co jest wynikiem położenia w centrum Europy oraz równoleżnikowego układu krain geograficznych. Średnia temperatura w lecie waha się pomiędzy 16,5 °C a 20 °C, w zimie – między -6 °C a 0 °C. Średnia roczna temperatura powietrza w Polsce wynosi 7-9 °C (poza obszarami górskimi). Najcieplejsze miasta w Polsce ze względu na średnią roczną temperaturę powietrza to Tarnów, Legnica, Wrocław oraz Słubice. Największy wpływ na klimat Polski mają masy powietrza polarno-morskiego i polarno-kontynentalnego, decydujące o przejściowości klimatu polskiego. Nad Polskę napływają również masy powietrza, arktycznego, zwrotnikowego-morskiego i kontynentalnego, mające mniejszy wpływ na kształtowanie klimatu. Masy powietrza polarno-morskiego powodują latem zachmurzenie, ochłodzenie i wzrost wilgotności, zimą zaś przynoszą ocieplenie, odwilż i mgły. Masy powietrza polarno-kontynentalnego latem przynoszą piękną, suchą i upalną pogodę, zimą-pogodę słoneczną, suchą i duże mrozy. Masy powietrza zwrotnikowo-morskiego znad Morza Śródziemnego i Azorów napływają nad Polskę rzadziej, przynosząc latem upały i częste burze, a zimą gwałtowne odwilże. Masy powietrza zwrotnikowo-kontynentalnego napływają znad Azji Mniejszej i Bałkanów bardzo rzadko, przeważnie latem i wczesną jesienią. Przynoszą piękną, suchą pogodę ("złota polska jesień"). Masy powietrza arktycznego napływają nad Polskę: zimą znad Morza Barentsa i Nowej Ziemi, przynosząc pogodę mroźną i słoneczną, czasami z obfitymi opadami śniegu wiosną znad Grenlandii, przynosząc krótkotrwałe kwietniowo-majowe (często z przymrozkami) ochłodzenie, tzw. zimni ogrodnicy Średnie opady ok. 600 mm rocznie. Rozkład opadów w ciągu roku jest nierównomierny, 2/3 opadów rocznych to opady półrocza letniego. Polska leży w strefie wiatrów zmiennych z przewagą wiatrów zachodnich (północno-zachodnich i południowo-zachodnich), których udział stanowi ok. 60%. Wiatry wschodnie wieją głównie zimą, rzadsze są natomiast wiatry wiejące z południa i północy.