Ewolucja gwiazdy składa się z kilku etapów, podczas których jej wielkość i temperatura ulegają gwałtownym zmianom. Długość życia i przebieg ewolucji gwiazdy zależy głównie od jej masy: im większa masa, tym szybciej gwiazda zużywa zawarte w niej gazy w reakcjach jądrowych i tym szybciej umiera. NARODZINY GWIAZDY | PROTOGWIAZDA Gwiazdy rodzą się grupowo, wewnątrz chmur gazowo-pyłowych – gł. zawierających wodór - tj. mgławic (m.in. planetarnych). Proces powstawania gwiazdy rozpoczyna się, gdy np. w wyniku fali uderzeniowej, spowodowanej wybuchem supernowej, w mgławicy wystąpi lokalna, grawitacyjna fluktuacja gęstości. Gwiazda wówczas zaczyna świecić. Pod wpływem własnej grawitacji obszar podwyższonej gęstości zapada się, staje się coraz gęstszy i gorętszy, by ostatecznie, po zapoczątkowaniu reakcji termojądrowych przeobrazić się w jedną lub więcej gwiazd: protogwiazdę/-zdy. Początkowo obłok gazu i pyłu ma temperaturę kilku stopni powyżej zera bezwzględnego (tj. –273,15oC – stała temperatura, panująca w kosmosie, bez udziału energii gwiezdnej; inaczej: 0oK), natomiast we wnętrzu, czyli kształtującym się jądrze musi wynosić 10 mln oC, by mogły zapoczątkować się reakcje termojądrowe.
