Specjalne strefy ekonomiczne

Specjalną strefą ekonomiczną, jest wyodrębniona, niezamieszkała część terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na której terenie może być prowadzona działalność gospodarcza na zasadach określonych ustawą. Strefy są ustanowione w celu przyspieszenia rozwoju gospodarczego części terytorium kraju, w szczególności przez:
1) rozwój określonych dziedzin działalności gospodarczej,
2) rozwój nowych rozwiązań technicznych i technologicznych oraz ich wykorzystanie w gospodarce narodowej,
3) rozwój eksportu,
4) zwiększenie konkurencyjności wytwarzanych wyrobów i świadczonych usług,
5) zagospodarowanie istniejącego majątku przemysłowego i infrastruktury gospodarczej,
6) tworzenie nowych miejsc pracy,
7) zagospodarowanie nie wykorzystanych zasobów naturalnych z zachowaniem zasad równowagi ekologicznej.
Podstawą do korzystania z pomocy, jest zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie danej strefy, uprawniające do korzystania z pomocy publicznej. Zezwolenia na prowadzenie działalności w strefach wydaje Minister Gospodarki.

Zezwolenie określa przedmiot działalności gospodarczej oraz warunki dotyczące w szczególności:
1) zatrudnienia przez przedsiębiorcę przy prowadzeniu działalności gospodarczej na terenie strefy przez określony czas określonej liczby pracowników,
2) dokonania przez przedsiębiorcę inwestycji na terenie strefy o wartości przewyższającej określoną kwotę. (minimalna kwota to 100 tys. ERO)
Zezwolenie może być udzielone, jeżeli:
1) na terenie strefy istnieją warunki do prowadzenia działalności, którą zamierza podjąć przedsiębiorca ubiegający się o zezwolenie, w szczególności zakres zamierzonej działalności jest zgodny z planem rozwoju strefy, a zarządzający strefą dysponuje wolnymi terenami, obiektami lub pomieszczeniami, które są niezbędne do prowadzenia takiej działalności,
2) podjęcie działalności na terenie strefy jest uzasadnione stopniem przyczynienia się zamierzonej działalności do osiągnięcia celów określonych w planie rozwoju strefy.
Zezwolenia obowiązują począwszy od miesiąca w którym przedsiębiorca poniósł koszt inwestycji lub koszt stworzenia miejsca pracy ( zarobki brutto).

Do chwili obecnej zostało utworzonych 15 Specjalnych Stref Ekonomicznych w skład których wchodzą tzw. „podstrefy” czyli obszary terytorialnie nie związane z daną strefą ale wspólnie zarządzane.

Podmioty zainteresowane rozpoczęciem działalności w strefie muszą otrzymać pozwolenie Ministerstwa Gospodarki. Pozwolenie jest ważne przez określony czas i stanowi podstawę do korzystania ze zwolnień i preferencji podatkowych. Określa ono przedmiot i warunki prowadzenia przez przedsiębiorstwo działalności na terenie strefy, a także lokalizację i termin, w którym przedsiębiorstwo jest zobowiązane do rozpoczęcia działalności. Pozwolenie może być anulowane, jeśli przedsiębiorstwo:
· nie rozpocznie działalności w określonym terminie,
· zaprzestanie prowadzenia działalności na terenie SSE,
· nie dotrzyma ustanowionych w pozwoleniu warunków.
Do końca 2000 r. istniały dwa rodzaje dostępnych zwolnień podatkowych.
Pierwszym rodzajem było standardowe zwolnienie dostępne dla wszystkich podmiotów działających na terenie SSE.
Drugie natomiast było dostępne dla podmiotów, które inwestują ponad 2 mln ECU (w strefie suwalskiej - 350 tys. ECU, w legnickiej – 850 tys., w wałbrzyskiej 500 tys.). Przez pierwsze dziesięć lat od rozpoczęcia działalności w SSE (nie dłużej niż 15 lat od powołania strefy) zyski otrzymane z pewnych rodzajów działalności nie podlegają podatkowi dochodowemu od osób prawnych do wysokości:
· Wartości poniesionych nakładów inwestycyjnych,
· Połowy dochodu otrzymanego z eksportu dóbr wytworzonych lub usług świadczonych z terenu SSE (dotyczy tylko Mielca)
· Wyznaczonej części dochodu, gdy przedsiębiorstwo zatrudnia określoną liczbę pracowników.
Drugi typ zwolnienia ważny przez okres dziesięciu lat (nie dłużej niż 15 lat od powołania strefy). Stanowi, iż firmy, których nakłady inwestycyjne przekroczyły 2 mln ECU są całkowicie zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych naliczanego od dochodu z określonej w pozwoleniu działalności.
Przedsiębiorstwa prowadzące działalność zgodnie z pozwoleniem, ale nie mające prawa do zwolnień podatkowych, mogą zwiększyć stawki amortyzacyjne nawet czterokrotnie w stosunku do standardowych stawek. Zwiększenie to stosuje się do pewnych rodzajów środków trwałych, wliczając w to pojazdy samochodowe z wyjątkiem samochodów osobowych.
1 stycznia 2001 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych, która przystosowała pomoc udzielaną w strefach do ustawy o pomocy publicznej dla przedsiębiorców. Obecnie Rada Ministrów przygotowuje akty wykonawcze do znowelizowanej ustawy, a które będą określały m. in. poziom wymaganej inwestycji i wysokość pomocy w poszczególnej strefie. Przewidywany termin wejścia w życie rozporządzeń przewidywany jest na luty 2001 r. A więc nie jest w chwili obecnej możliwe doprecyzowanie zasad regulujących działalność gospodarczą w SSE z uwagi na fakt braku aktów wykonawczych do ustawy.

Rozmieszczenie SSE i Technoparków


Nowa ustawa określająca zasady i tryb ustanawiania specjalnych stref ekonomicznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzania takimi strefami oraz szczególne zasady i warunki prowadzenia na ich terenie działalności gospodarczej i wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2001r. Specjalną strefą ekonomiczną, jest wyodrębniona zgodnie z przepisami ustawy, niezamieszkała część terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na której terenie może być prowadzona działalność gospodarcza na zasadach określonych ustawą. Strefa może być ustanowiona w celu przyspieszenia rozwoju gospodarczego części terytorium kraju, w szczególności przez:

· rozwój określonych dziedzin działalności gospodarczej,
· rozwój nowych rozwiązań technicznych i technologicznych oraz ich wykorzystanie w gospodarce narodowej,
· rozwój eksportu,
· zwiększenie konkurencyjności wytwarzanych wyrobów i świadczonych usług, zagospodarowanie istniejącego majątku przemysłowego i infrastruktury gospodarczej,
· tworzenie nowych miejsc pracy,
· zagospodarowanie nie wykorzystanych zasobów naturalnych z zachowaniem zasad równowagi ekologicznej.

Minister właściwy do spraw gospodarki przedstawia wniosek o utworzeniu strefy, po uprzednim uzyskaniu opinii wojewody oraz zgody rady gminy właściwej ze względu na położenie strefy i do wniosku, dołącza założenia planu rozwoju strefy obejmujące w szczególności analizę przewidywanych skutków społecznych i ekonomicznych ustanowienia strefy określając nazwę, teren i granice strefy, przedmioty działalności gospodarczej, zarządzającego strefą, okres, na jaki ustanawia się strefę, wielkość pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom prowadzących działalność gospodarczą na terenie strefy na podstawie wydanego zezwolenia, a ponadto szczegółowe warunki uznawania wydatków za wydatki poniesione na inwestycję na terenie strefy, a także ich minimalną wysokość.
Rada Ministrów, określając dopuszczalną wielkość pomocy publicznej w poszczególnych strefach, uwzględnia następujące kryteria: poziom bezrobocia w regionie oddziaływania strefy, poziom produktu krajowego brutto na jednego mieszkańca regionu, w którym usytuowana jest strefa,
Ponadto bierze pod uwagę, skalę istniejących problemów danego regionu, związanych z koniecznością restrukturyzacji, np.; dawnych okręgów przemysłowych a w tym szczególnie strukturalną recesją oraz degradacją społeczną w rozumieniu ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.
Zarządzającym strefą może być wyłącznie spółka akcyjna lub spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w stosunku do której Skarb Państwa lub samorząd województwa posiada większość głosów, które mogą być oddane na walnym zgromadzeniu lub zgromadzeniu wspólników, oraz jest uprawniony do powoływania i odwoływania większości członków jej zarządu.
Właściwy organ na podstawie przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami może powierzyć zarządzającemu organizację i przeprowadzenie przetargu na zbycie nieruchomości położonych na terenie strefy. Minister gospodarki, w drodze rozporządzenia, ustala plan rozwoju strefy i określa w szczególności cele ustanowienia strefy oraz jej zakres działania, środki techniczne i organizacyjne służące osiągnięciu tych celów, obowiązki zarządzającego dotyczące działań zmierzających do osiągnięcia celów ustanowienia strefy i terminy wykonania tych obowiązków. Przedsiębiorcy prowadzący działalność na terenie strefy mogą powołać radę strefy. W celu przedstawiania opinii i wniosków w sprawach dotyczących prowadzenia działalności na terenie strefy i jej rozwoju.
Dochody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie strefy przez osoby prawne lub osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą są zwolnione od podatku dochodowego, odpowiednio na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych lub w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wielkość zwolnień podatkowych określają rozporządzenia Rady Ministrów ustanawiające strefy z zachowaniem zasad określonych w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.
Podstawą do korzystania z pomocy publicznej, udzielanej zgodnie z ustawą, jest zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie danej strefy uprawniające do korzystania z takiej pomocy. Zezwolenie określa przedmiot działalności gospodarczej oraz warunki dotyczące, zatrudnienia przez przedsiębiorcę przy prowadzeniu działalności gospodarczej na terenie strefy przez określony czas określonej liczby pracowników, dokonania przez przedsiębiorcę inwestycji na terenie strefy o wartości przewyższającej określoną kwotę.
Ustalenie przedsiębiorców, którzy uzyskają zezwolenie, następuje w drodze przetargu lub rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia. Natomiast Minister do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia, sposób przeprowadzenia, zasady i warunki przetargu lub rokowań, a także kryteria oceny zamierzeń co do przedsięwzięć gospodarczych, które mają być podjęte przez
przedsiębiorców na terenie strefy, odrębnie w odniesieniu do każdej strefy, uwzględniając w szczególności stopień, w jakim wielkość, przedmiot i charakter ekonomiczny planowanych przez przedsiębiorcę przedsięwzięć gospodarczych na terenie strefy i warunków ich realizacji przyczynią się do osiągnięcia celów ustanowienia strefy określonych w planie rozwoju strefy. Organ administracji rządowej właściwy w sprawach gospodarki gruntami w odniesieniu do gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa lub zarząd gminy w odniesieniu do gruntów stanowiących własność gminy może wnieść do spółki będącej zarządzającym strefą, prawo własności gruntów, których użytkownikiem wieczystym jest ta spółka, lub gruntów, które pozostawały w użytkowaniu wieczystym przedsiębiorstwa państwowego likwidowanego w celu wniesienia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części mienia przedsiębiorstwa do spółki.
Wniesienie prawa własności gruntów, które pozostawały w użytkowaniu wieczystym likwidowanego przedsiębiorstwa państwowego, następuje w porozumieniu z organem założycielskim przedsiębiorstwa. W przypadkach określonych w niniejszym ustępie prawo użytkowania wieczystego wygasa z chwilą wniesienia prawa własności gruntu do spółki będącej zarządzającym. Minister Skarbu Państwa reprezentuje Skarb Państwa w spółce będącej zarządzającym w zakresie praw z akcji (udziałów) objętych przez Skarb Państwa w zamian za prawo własności gruntu wniesione w sposób określony w niniejszym ustępie.

Na wniosek przedsiębiorcy Minister właściwy do spraw gospodarki stwierdza, w drodze decyzji, wygaśnięcie zezwolenia do działalności w strefie. W razie cofnięcia takiego zezwolenia, podatnik traci prawo do zwolnienia i jest obowiązany do zapłaty podatku za cały okres korzystania ze zwolnienia podatkowego.


Zwolnienia w strefach:
Inwestorzy mogą liczyć na zwolnienia w podatku dochodowym (CIT lub PIT) lub do uzyskania równolegle innej formy pomocy, do wysokości 50% poniesionych nakładów na inwestycje lub stworzenie nowych miejsc pracy (tylko w strefie Krakowskiej wysokość pomoc jest ograniczona do 40%).
Inwestorzy mogą również wynegocjować z gminami zwolnienia w podatku od nieruchomości.
Przy obliczaniu wielkości pomocy uwzględnia się koszty kwalifikujące się do objęcia tą pomocą, na które składają się:
koszy nabycia gruntów – w wysokości nie wyższej niż 5 % całkowitych kosztów inwestycji
nakłady na budowle i budynki – w wysokości nie wyższej niż 40% całkowitych kosztów inwestycji,
nakłady na wyposażenie nowych obiektów – w wysokości nie wyższej niż 70% całkowitych kosztów inwestycji
Suma procentowych udziałów składników kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą nie może przekroczyć 100%.