Przystosowanie roślin do środowisk

Prawdopodobnie nie ma ani jednego gatunku rośliny, którego osobniki by można spotkać we wszystkich zakątkach kuli ziemskiej, pewne, bowiem miejsca na ziemi są dla nich za gorące bądź za zimne, za wilgotne lub za suche. Głównymi czynnikami, decydującymi o rozmieszczeniu gatunku, jak również o wyglądzie i budowie roślin są: temperatura, nasłonecznie ( i co za tym idzie wysokość nad poziomem morza), wilgotność, zasolenie, poziom substancji odżywczych. Rośliny przystosowują się do środowiska co będę chciała udowodnić.

Większość roślin wytwarza specjalne tkanki, które tworzą organy takie jak: owoce, kwiaty, iście, łodygi, korzenie. Rośliny te nazywamy organowcami. Należą do nich paprotniki, mszaki rośliny nasienne. Rośliny okrytonasienne posiadają najwyższy poziom zróżnicowania, przystosowując się do bardzo różnych warunków środowiska. Występują u nich różne rodzaje łodyg, które przewodzą wode i sole mineralne z korzenia. Jednak jednym z najważniejszych czynników które wpływaja na przystosowanie rośliny do życia jest proces fotosyntezy. Wpływ światła na rozwój rośliny odwzorowuje się np. w długości dnia na pewne mechanizmy hormonalne a te z kolei oddziaływają na rozwój roślin określając czas kwitnienia roślin. Ponieważ światło jest niezbędnie potrzebne roślina samożywnym do fotosyntezy, przeto konkurencja o światło odgrywa bardzo dużą rolę ich ewolucji. Jednak nadmiar światła też jest nie dobry powoduje śmierć organizmów, dlatego rośliny były zmuszone wytworzeniem wiele mechanizmów chroniących je przed nadmiarem lub niedostatkiem światła.

Ze względu na środowisko w jakim żyją wyróżnia się rośliny wodne i lądowe. Ze względu na to, że u roślin wodnych są wykształcone organy umożliwiające pobieranie z otaczającej wody rozpuszczonych w niej soli mineralnych, tlenu i dwutlenku węgla przy zmniejszonym udziale korzeni, nastąpiła u nich redukcja systemu korzeniowego. Zanikowi uległ też korzeń palowy rozwinięty silnie u wielu roślin lądowych. System korzeniowy pobiera z gruntu niezbędne do wzrostu roślin mineralne i organiczne nawozy. W podłożu korzenie rozkładają się różnie: u jednych roślin - w górnych warstwach, u innych - w dolnych warstwach, a u jeszcze innych równomiernie w górnych i dolnych warstwach podłoża. Żywotność korzeni zależy od ich oddychania jak żywych organizmów. Tlen rozpuszczony w wodzie dostaje się do systemu korzeniowego przez grunt, dlatego podłoże powinno być dostatecznie luźne. Należy zwrócić uwagę, że wygląd rośliny zależy od jakości jej korzeni. Korzenie zazwyczaj są białego koloru, ale w zależności od rodzaju gruntu ich kolor może być zmienny od jasno-żółtego do ciemno-brązowego. U wielu roślin wodnych system korzeniowy jest bardzo słabo rozwinięty lub całkowicie zanikł umożliwiając im swobodne przemieszczanie się. Rodzaj podłoża (gleby), w której roślina rośnie ma także duży wpływ na jej przyswojenie się do środowiska. Charakter gleby jej pH, porowatość, zawartość próchnicy, nachylanie terenu są czynnikami ograniczającymi wystepowanie wielu roślin. Szczególnym przypadkiem roślin zielnych, które rosną na glebach ubogich w łatwo przyswajalne związki azotu ( m. in. białka ) i fosforu, są te, które wykształciły mechanizmy chwytania i trawienia drobnych owadów lub innych organizmów zwierzęcych dostarczających im potrzebnych związków. Mimo wszystko rośliny te są zdolne do autotroficznego trybu życia, asymilując dwutlenek węgla zwykłymi, zielonymi liśćmi. Być może, rośliny te mięsożernym trybem życia pokrywają również deficyt soli mineralnych, mają bowiem często słabo rozwinięty system korzeniowy.

Następnym czynnikiem wpływającym na różne przystosowanie się roślin są strefy roślinne.
W lasach równikowych ze względu na wysokie nasłonecznienie, wilgotność orza bardzo duże opady są bogate w bardzo różnorodne rośliny tropikalne które nie występują raczej naturalnie w innych strefach. Charakteryzuje również się wysokimi i bardzo rozgałęzionymi drzewami. Pustynia, która jest sferą z bardzo małymi opadami posiada skąpą roślinność z grubymi liśćmi, które mogą gromadzić zapasy wody (np. kaktus, bylica). Pojedyncze rośliny są rozmieszczone rzadko w dużej odległości. W tundrze głównie rosnącymi roślinami są mchy i porosty, trawy i troche niskich krzewów dlatego że występuja bardzo niskie opady i krótki okres wegetacji oraz jest zmrożone podłoże. Strefa śródziemnomorska wytworzyła się w klimacie umiarkowanym ciepłym. Jest to strefa wiecznie zielona. Typową formą roślin w tej strefie są małe zarośla i krzewy, występują tam również gaje oliwek, wawrzynów, dębów korkowych oraz iglaste pinie. A na sawannie, chociaż roczne opady są tam duże, występuje jednak okres suszy, który nie pozwala na rozwój lasu. Występują tam głównie wysokie trawy a także ogromne drzewa(akacje i baobaby)

Różne przystosowanie organizmów do środowiska ma też swoje plusy gdyż potrafią 'widzieć i czuć' to, czego człowiek nie zauważa ani nawet technologia najnowsza. Myśle o bioindykatory np. Porosty - niepozorne organizmy plechowe, odegrały zasadniczą rolę w historii bioindykacji.. Dzięki nim naukowcy zauważyli że rośliny potrafią sygnalizowac o niebezpieczeństwie płynącym z przemysłu. Pomimo różnic w składzie gatunkowym, obraz dewastacji jest zawsze taki sam. W każdym obserwowanym terenie spotykamy strefy zniszczeń bardzo wyraźnie odgraniczone jedna od drugiej. Wyniki badań relacji pomiędzy stopniem uprzemysłowienia a występowaniem (liczebnością) poszczególnych, mniej lub bardziej wrażliwych gatunków porostów, pozwoliło na opracowanie skali porostowej. Ważnym czynnikiem ekologicznym warunkującym możliwość wzrostu określonych gatunków jest odczyn gleby. Na glebach o odczynie silnie kwaśnym występują wrzos zwyczajny i borówka czarna, a na glebach o nieco tylko mniejszym stężeniu jonów wodorowych spotkać można orlicę pospolitą i kłosówkę miękką. Z punktu widzenia rolnika cenne są gleby o odczynie obojętnym, dla których typowymi gatunkami są: kopytnik pospolity, klon polny, wawrzynek wilczełyko. Na rzadziej występujących glebach zasadowych rosną wilczomlecz migdałolistny, szczyr trwały.Rośliny wskaźnikowe pozwalają także wykrywać złoża soli kamiennej. Gatunkami wskazującymi na jej występowanie są mlecznik nadmorski i soliród zielny (tzw. rośliny haliofilne)

Rośliny wytworzyły wiele systemów, form czy organów, które umożliwiają im przeżycie w ciężkich warunkach. Jednak nie znalazły jeszcze sposobu na przetrwanie tam, gdzie w naturalne środowisko ingeruje człowiek. Dlatego należy pamiętać o tym, że nie należy niszczyć roślin, gdyż to przecież dzięki nim nasza atmosfera zawiera tlen, bez którego żaden organizm nie jest w stanie funkcjonować.

Bibliografia:
1)Claude A.Villee „Biologia”,
2)Internet
3) „Biologia klasa 6” wyd.ABC ,Poznań
4) „Biologia dla gimnazjum, cz. 3”, wyd. Nowa Era,Warszawa, 2001r