sarmatyzm - Do głównych cech sarmatyzmu zalicza się najczęściej mit wskazujący, że szlachta polska wywodzi się z legendarnej starożytnej Sarmacji, co daje jej szczególną pozycję i uprawnienia w stosunku do innych klas społecznych, zwłaszcza chłopów.sarmatyzm ostro zwalczał innowierców,Tradycjonalizm wyróżniający się niechęcią do wszelkich nowości i cudzoziemskich wzorów, graniczący z nacjonalizmem. Lubowanie się w przepychu, wystawności, nieumiarkowaniu w jedzeniu, piciu, strojach. Traktowanie dziejów Polski w kategoriach mesjanizmu. nurt dworski: - Szczególne znaczenie dla rozwoju nurtu dworskiego miały dwa kierunki poetyckie: marinizm i konceptyzm - utwór poetycki miał zaskakiwać niezwykłością formy i olśniewać czytelnika swym pięknem - przedstawiciele to Jan Andrzej Morsztyn i Daniel Naborow- ski. - nurt kosmopolityczny, czerpiący z wzorów zachodnich, a z niechęcią odnoszący się do rodzimych, polskich tradycji. Nurt ziemiański (zwany inaczej sarmackim) opanował przede wszystkim polskie dworki szlacheckie. Odmiennie od nurtu dworskiego, ogromną wagę przykładał do rodzimych tradycji, tworzył ideologię szlachecką. Za największych twórców uważa się Wacława Potockiego i Jana Chryzostoma Paska.
