Lit - pierwiastek chemiczny.
„ Jestem pierwiastkiem chemicznym o liczbie atomowej 3 ”
Lit
Nazywam się Lit. Nazwa pochodzi od greckiego lithos – kamień. Moja nazwa angielska to Lithium. Mieszkam sobie pod wodorem, obok berylu i nad sodem. Odkrył mnie Johann Arfvedson w 1817 w Szwecji. Zostałem odkryty podczas analizy minerału krzemianowego - petalitu. Zawierając zanieczyszczenia wydzieliłem się w 1818 roku H. Davy przez elektrolityczny rozkład tlenku litu. W 1855 roku Bunsen i Mathiesen otrzymali mnie w stanie czystym przez elektrolizę stopionego chlorku litu.
Jestem pierwiastkiem chemicznym należącym do grupy I A (litowce) w układzie okresowym pierwiastków, liczba moich atomów to 3, masa atomowa to 6,941 u, a stan skupienia stały. Znane są moje dwa trwałe izotopy. W przyrodzie występuję w nielicznych minerałach (spodumen, lepidolit, ambligonit, tryfilin i in.) oraz niektórych wo-dach mineralnych.
Jestem miękkim (łatwo daję się kroić nożem), bardzo lekkim, srebrzystobiałym metalem o gęstości 0,532 g/cm3 (pływam po powierzchni nafty i benzyny), moja tempe-ratura topnienia to 180 C, a wrzenia 1336oC.
Wykazuję dużą aktywność chemiczną - na powietrzu pokrywam się warstwą tlenku (Li2O) i azotku (Li3N), stopiony reaguję z krzemionką SiO2 i krzemianami- stąd nadżeram szkło i porcelanę. W związkach występuję wyłącznie na stopniu utlenienia +1. Energicznie reaguję z wodą (słabiej jednak niż sód) tworząc wodorotlenek LiOH i łatwo wypieram wodór z alkoholi tworząc alkoholany np. C2H5OLi. Rozpuszczam się energicznie w kwasach. Ogrzewany z węglem tworzę węglik Li2C2, z krzemem - krzemek Li6Si2. Reaguję ze wszystkimi fluorowcami dając odpowiednie halogenki. Ogrzewany z wodorem tworzy wodorek LiH.
W związkach chemicznych jestem zawsze jednowartościowy. Moje sole barwią płomień na kolor karminowoczerwony (stąd ich zastosowanie do produkcji ogni sztucznych).
Jestem szeroko rozpowszechniony w przyrodzie - wchodzię w skład około 30 minerałów krzemianowych (np. spodumenu LiAl[Si4O10], petalitu (Li,Na)[AlSi4O10], lepidolitu KLi2Al(F,OH)2[Si4O10] itp.) a w charakterze domieszki występuję w około 150 minerałach. Należę do pierwiastków rzadkich - jego związki tylko wyjątkowo występują w większych stężeniach. Moje związki występują niekiedy w wodach mineralnych, gromadzą się też w roślinach np. w tytoniu. Moja zawartość w organizmie człowieka wynosi 0.000003 % wagowego. W oceanie w 1000 kg wody znajduje się ok. 200 mg mnie.
Stosuje się mnie jako domieszkę do specjalnych stopów łożyskowych, moje sole są ponadto wykorzystywane w hut-nictwie szkła i ceramice, do produkcji smarów, w przemyśle elektrotechnicznym (baterie), syntezie organicznej oraz w lecznictwie (zwłaszcza w profilaktyce chorób afektywnych, zapobiegają kolejnym nawrotom lub też zmniejszają ich czę-stość i nasilenie się objawów chorobowych).
Znalazłem szerokie zastosowanie w technice jądrowej. Wchodzę także w skład prętów sterujących w reaktorach atomowych. Mój izotop jest wykorzystywany jako chłodziwo we wspomnianych reaktorach. Jestem często stosowany jako składnik polepszający właściwości mechaniczne stopów glinu i ołowiu. Mój stop litu z magnezem i niewielką domieszką srebra jest lżejszy od wody, ma dobre właściwości mechaniczne i jest odporny na korozję. Używa się mnie także w syntezie organicznej jako katalizator (w polimeryzacji izoprenu) i w roztworze w aminach alifatycznych jako silny czynnik redukujący. Chlorek i bromek litu używane są jako czynniki suszące. Wykorzystywany jestem także w bateriach. Moje związki - węglan i cytrynian - służą jako preparaty farmaceutyczne. W ilościach śladowych występuję w organizmie ludzkim. Brak mnie wywołuje choroby psychiczne - przede wszystkim schizofrenię.
Czy wiesz, że...??:
Kawałek metalicznego mnie ma taką samą masę jak kawałek suchego drewna o tej samej objętości.
Najważniejsze moje związki to:
– biały tlenek litu Li2O, 2Li+ + O2- ---> Li2O
– nadtlenek litu Li2O2,
– wodorotlenek litu LiOH, Li+ OH- ---> LiOH
– chlorek litu LiCl, Li+ + Cl- ---> LiCl
– azotan litu LiNO3,
– węglan litu Li2CO3, 2Li + (CO3)2- ---> Li2CO3
– wodorek litu LiH