notatka na temat Pojezierza Pomorskiego i Mazurskiego. Ma się tam znaleźć dosłownie wszystko ;p

Pojezierze Pomorskie   1.Geneza W obrębie Pojezierzy Polskich wydzielono 3 duże krainy geograficzne: Pojezierze pomorskie i Pojezierze Mazurskie, oddzielone od siebie pradoliną Toruńsko- Eberswaldzką, oraz pojezierze mazurskie. Są one położone w zasięgu najmłodszego zlodowacenia zwanego zlodowaceniem bałtyckim. Lądolód skandynawski ukształtował rzeźbę terenu, do której dostosowała się sieć rzeczna.  Bruzda środkowopolska ( ciągnąca się wzdłuż linii Kolobrzeg-Bydgoszcz-Włoclawek-Opoczno) została wypiętrzona i nazywana wałem środkowopolskim, bądź wałem kujawsko-pomorskim łączącym się na środkowym wschodzie z kaledonsko-hercynskimi górami świętokrzyskimi wypiętrzonymi w trzeciorzędzie. Po obu stronach wału utworzyły się niecki brzeżne. Południowo-zachodnie skrzydło niecki Szczecinsko -Mogilensko- Łódzko-Miechowskiej tworzy na przedpolu Sudetów monoklinę przedsudecką. M. in. występują w zasięgu tektoniki solne, słupy i inne wysady solne nie przebijające młodszych utworów. 2.Pokrywa glebowa Jest jednym z elementów środowiska przyrodniczego a zarazem jej wytworem. Strefowość jest bardzo wyraźna w skali poszczególnych kontynentów. Rozmieszczenie gleb, wynika z wzajemnej zależności między klimatem a roślinnością. Na pojezierzu większa cześć gleb to gleby brunatne, płowe- wytworzone z lessów lub wytworów lessowych, bielicowe oraz gleby rdzawe wytworzone z luźnych piasków, słabo gliniastych lub gliniastych oraz z glin lekkich i średnich lub piasków na glinie. Występują tam rożne gleby bagienne znajdujące się na przybrzeżnych fragmentach morza bałtyckiego.  3.Sieć wodna Sieć wodna jest dobrze rozwinięta, jeziora powstałe przy samym Bałtyku powstały z kumulacji morza. Te niżej położone są wynikiem zlodowacenia morza Bałtyckiego, ich wynikiem jest właśnie taka  rzeźba terenu . Występują liczne jeziora, tworzące pojezierza, najwięcej jest ich wlaśnie na pojezierzu pomorskim.  4. klimat Klimat jest chłodniejszy i bardziej wilgotny, co jest spowodowane większą wysokością bezwzględną tego obszaru oraz intensywniejszymi masami powietrza. Lato jest krótkie , a zima długa, lecz łagodna. Opady wahają się od 550 do 700 mm. rocznie.  5. Roślinność Na terenie pojezierza występują lasy bukowe typu nizinnego, dąbrowy, bory sosnowe i mieszane, lasy łęgowe, roślinność wydm morskich. Na osadach polodowcowych (piaskach, glinach) rozwinęły się słabe gleby, które porastają przeważnie lasy sosnowe. Wśród lasów i wzgórz morenowych Lesistość ( na rok 1990) na pojezierzu wynosiła średnio od 27-36 %  6. Uprawy Okres wegetacji roślin wynosi od 220 do 200 dni w roku. Uprawia się tu żyto średnio 30-40 % zasiewów, pszenice (ozima i jara) średnio ok. 10% zasiewów, jęczmień (ozimy i jary) ok. 10-20 % zasiewów, owies średnio ok. 10-20% upraw, ziemniaki średnio ok. 10-20% upraw, roślinność pastewna średnio ok. 10-20% ogólnych upraw, buraki cukrowe zajmują średnio Ok. 5% upraw, rzepak i rzepik zajmują średnio ok. 5-10%. 7. Skały Na przedpolu moren czołowych rozwinął się krajobraz sandrowy pojezierny. Są to przeważnie płaskie i faliste powierzchnie, w obrębie, których występują jeziora, powstałe wskutek wytapiania się brył lodu znajdujących się w piaskach i żwirach sandrowych. Tereny te są porośnięte przeważnie borami sosnowymi. Pojezierze rozcina szerokie równoleżnikowo biegnące pradoliny. Profil poprzeczny tych form jest asymetryczny. Zbocza północne są najczęściej strome, a południowe łagodne. Dno doliny osiąga czasem kilkanaście kilometrów. Rozwinęły się tam wydmy śródlądowe (są w Międzyrzeczu warciańsko- noteckim miedzy Bydgoszczą a Toruniem). Krajobraz ten nazywamy dolinnym wydmowym. Pojezierze Mazurskie WIADOMOŚCI OGÓLNE – POŁOZENIE, PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY  Pojezierze Mazurskie z krainami sąsiednimi obejmuje ziemie położone miedzy dolina dolnej Wisły a granicą Polski na północy i wschodzie; na południu bez wyraźnej granicy przechodzi w rozległą Nizinę Mazowiecką. Obszar ten wynosi (wg danych z 1975 r.) 34,1 tys.km2 (10,8% powierzchni kraju), w tym powierzchni użytków rolnych-2025 tys. hektarów, lasów zaś 894,8 tys. hektarów. Lesistość tego obszaru jest stosunkowo wysoka, stanowi bowiem 26,3%. Pod względem administracyjnym prawie w całości leży ono w województwie warmińsko-mazurskim (kiedyś na obszarze 4 województw; elbląskiego, toruńskiego, olsztyńskiego i suwalskiego).  Niemal pośrodku Pojezierza Mazurskiego leżą wielkie jeziora mazurskie, a wśród nich największe jezioro w Polsce Śniardwy i niewiele ustępujący mu zespół jezior Marmy i Śniardwy (największe polskie jeziora). GLEBY Gleby pojezierza Mazurskiego powstały w przeważającej większości z gliny zwałowej, która w wielkich masach została tu przyniesiona przez lądowód północny. Glina ta występuje na znacznych obszarach bezpośrednio na powierzchni lub na niewielkiej głębokości. Charakteryzuje ją duża zawartość i mała przepuszczalność, wskutek znacznej ilości bardzo drobnych cząstek. Gleby Pojezierza Mazurskiego (wg H.Uggli, 1956) zostały ujęte w następujące typy i rodzaje: 1-gleby bielicowe, 2-gleby brunatne  3-czarne ziemie  4-gleby bagienne  5-gleby różnych typów, wytworzone z namułów rzecznych oraz osadów  pojeziernych 6-gleby deluwialne  KLIMAT Klimat Pojezierza Mazurskiego powstaje w ścisłym związku z położeniem geograficznym tego regionu. Wynika on ze ścierania się wpływów klimatu morskiego i kontynentalnego. Ze względu na stosunki termiczne Pojezierza Mazurskiego należy zaliczyć do najzimniejszego obszaru Pojezierza, a co za tym idzie występuje tam najkrótszy okres wegetacji, trwającym tylko ok.190 dni. Roczne opady atmosferyczne na Pojezierzu Mazurskim wynoszą na obszarach wzniesień i jezior 550-600 mm, na terenach miedzy Kętrzynem, a jeziorem Śniardwy 500-550 mm, natomiast w okolicy Lelkowa i Gołdapi przekraczają 700 mm . WODY Pod względem hydrograficznym Pojezierza Mazurskiego należy do najciekawszych regionów naszego kraju. Liczne naturalne szlaki wodne, duże bogactwo jezior i ich zgrupowania, prastare obszary bagien i torfowisk nadają tutejszemu krajobrazowi charakterystyczny wygląd, różnych od pozostałych regionów w Polsce. Rzeki: Na szczególną uwagę zasługują 3 działy wodne: dorzecze Wisły z jej prawobrzeżnymi dopływami, dorzecze Pregoły odwadniają odwadniające przez Łynę i Węgorapę oraz rzeki przymorskie z Baudą i Pasłęką. Jeziora: Zespół jezior pochodzenia polodowcowego na Pojezierzu Mazurskim liczy ponad 2700 naturalnych zbiorników wodnych o powierzchni 1ha. Największe centralne zgrupowania jezior, tzn. Wielkie Jeziora Mazurskie, jest położone między Węgorzem, Giżyckiem, Dyszem, Piszem, Rucianem, Mikołajkami i Rynem. Drugim znacznie mniejszym zespołem jest zgrupowanie jezior w okolicy Iławy, Starego Dzierzgonia i Ostródy. Poza tym Pojezierze mazurskie jest usiane mnóstwem jezior różnej wielkości. Największe jeziora Pojezierza Mazurskiego: (wg Kondrackiego 1972) 1)Śniardwy, pow.(109,7 km2), głęb. (23,4 m) mezoregion – Kraina Wielkich Jezior 2)Mamry, pow.(102,4 km2), głęb.(44 m)  mezoregion – Kraina Wlk. Jezior  3)Jeziorak, pow.(32,3 km2), głęb.(12 m) mezoregion – Pojezierze Iławskie  Jeziora o głębokości maksymalnej powyżej 50 m : 1)Hańcza, głęb.(108 m)  mezoregion – Pojezierze Suwalskie 2)Wigry, głęb.(73 m) mezoregion – Równina Augustowska  3)Wuksniki, głęb.(64 m) Wśród jezior Pojezierza Mazurskiego wyróżniamy dwa zasadnicze typy: a)jeziora rynnowe b)jeziora morenowe  MAZURSKI PARK NARODOWY Nad wielkimi jeziorami utworzony został jeden z pierwszych w Polsce parków krajobrazowych. Na terenach Mazurskiego Parku Krajobrazowego nie ma zbyt dobrych warunków do uprawy roślin. Gleby są mało urodzajne, przeważnie piaszczyste i gliniaste. Uprawę roli utrudniają tam głazy narzutowe. Uprawia się tam żyto, ziemniaki, owies i dość dużo lnu. Duża ilość łąk sprzyja hodowli bydła. POCHODZENIE I CHARAKTERYSTYKA FLORY POJEZIERZA MAZURSKIGO Flora Pojezierza Mazurskiego jest dobrze poznana, szczególnie w odniesieniu do roślin naczyniowych. Naliczono tu 1258 gatunków roślin naczyniowych ujętych w 108 rodzin i 495 rodzajów (Polakowski, 1963). Dzisiejszy świat flory i roślinności Pojezierza Mazurskiego ustalił się w wyniku zmian klimatycznych i edaficznych oraz wędrówek i osiedlania się roślin pochodzących z różnych obszarów fitogeograficznych, a zapoczątkowanych u schyłku ostatniego glacjału. Szata roślinna opisanego obszaru odznacza się bogactwem gatunków oraz różnorodnością zespołów roślinnych, tak odmiennych od innych regionów Polski: Informatory: „Geografia Polski”- Jan Mordawski „Pojezierze Mazurskie”-Jan Panfil (Przyroda Polska)  „Moje miejsce w Polsce i Regionie” – Teresa Krynicka-Tarnacka, Grażyna Wnuk, Zofia Wojtkowicz „Krajobrazy Polski”- Jan Kądziołka

Pojezierze Mazurskie   -największe jezioro Śniardwy -żeźba terenu polodowcowa(rynny, moreny) -najgłębsze jezioro Hańsza 108 m.p.p.m. -liczne szlaki (piesze, kajakowe,rowerowe) -ośrodki żeglugi -Wigierski i Biebrzański Park Narodowy -obszar młodoglacjalny   Pojezierze Pomorskie   -bory tucholskie -żeźba polodowcowa -pradolina -rynny polodowcowe -Drawieński Park Narodowy -obszar młodoglacjalny -sandry -najwyższy szczyt Wiżyca 329m.n.p.m. -wzgórza morenowe