1.Odrodzenie i Humanizm w XV i XVI w. Wykształcił się nowy ruch ideowy w Europie. Oparty był na myśli starożytnej, ale nie odrzucał tradycji chrześcijańskiej. Humanizm koncentrował się na człowieku i jego miejscu w świecie. Humanizm rozwijał się na ziemiach włoskich pod wpływem Dante Alighierego, Boccaccia i Petrarki. W drugiej połowie XV wieku i na początku XVI w w Mediolanie działał mistrz Leonardo da Vinci, a w Holandii Erazm z Rotterdamu. W tym czasie zaczęły się nowe pomysły na terenie państwa. Przedstawicielami nauki, która zaczęła się zajmować byli Jean Bodin, a w Anglii Thomas More. Najwybitniejszymi przedstawicielami sztuki byli Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Rafael Santi, Tycjan w Niemczech Albert Durer w Hiszpanii El Greko. 2. Geneza reformacji. Reformacja ? był to silny prąd ideowy w chrześcijaństwie, który domagał się reformy kościoła katolickiego, wobec niepowodzenia tego dążenia wytworzył się nowy odruch chrześcijaństwa: kościoły ewangelickie lub kościoły protestanckie. 2a. Przyczyny reformacji -wielu chrześcijan pragnęło wrócić do biblii jako źródła wiary o bogu wykazując niechęć do interpretacji. -Zachowanie duchownych przysparzało kościołowi kłopotów, gdyż zajmowali się gromadzeniem majątków. Tymczasem kolejni papieże obawiali się, że zwołanie soboru z reformą zmniejszy ich pozycję. -Kościół zbierał podatki, które nie podobały się wiernym, które uszczuplały ich majątki. Duże znaczenie polityczne kościoła budziło niechęć książąt. -Papieże na przełomie XV i XVI w głosili fałszywą naukę o odpustach twierdząc, że odpuszczenie grzechów można uzyskać za datek (z pieniędzy z odpustów sfinansowano budowę bazyliki św. Piotra w Rzymie. -Wiele osób żądało uproszczenia ceremonii kościelnych i zastąpieniem łaciny językami narodowymi -Wielu księży nie było przygotowanych do funkcji kapłańskiej 3. Wystąpienie Marcina Lutra Marcin Luter był zakonnikiem. W 1517r wygłosił w Wittenberdze 95 tez przeciw odpustom, zawarte były w nim postulaty, reformy kościoła wynikające z tekstów św.Pawła: -jedynym źródłem wiary jest biblia -każdy ma prawo interpretować biblię po swojemu -zbawienie każdego zależne jest od wiary -pozostawił tylko dwa sakramenty: chrzest i komunię -komunia wystawiana pod dwoma postaciami dla wszystkich wiernych -liturgia miała być uproszczona i głoszona w języku narodowym, żeby wszyscy ją zrozumieli -odrzucał kult świętych, kult relikwii, odrzucał odpusty, zwierzchność papieża nad kościołem -głosił konieczność wzniesienia celibatu, zakonu, instytucji kościelnych i chciał odebrać kościołowi majątki -pod wpływem nauk Lutra w 1526r jego przyjaciel Philip Melanchton zbudował zasadę religii nazywanej luterańską Wydaje się pewne, że Luter nie chciał odchodzić od kościoła katolickiego jednak gdy papież Leon X potępił jego poglądy Luter znalazł się poza kościołem.
