Dzieje geologiczne obszaru polski. Planeta Nowa kl.3gim.

PREKAMBR W prekambrze najstarszym okresie, obejmującym 85% dziejów Ziemi wydzielono dwa eony: archaik i proterozoik. W tym czasie zachodziły kilkakrotne ruchy górotwórcze uaktywniające procesy wulkaniczne. Z tego okresu pochodzą głównie skały magmowe i przeobrażone, np: granity, gnejsy, łupki krystaliczne. W Polsce na skały prekambru natrafiono:  w Sudetach (na powierzchni)  m.in. W Górach Izerskich, Górach Sowich,    Skały te reprezentowane są przez m.in. łupki metamorficzne, granity, wapienie krystaliczne, gnejsy, kwarcyt.   w Polsce północno-wschodniej zachodnia część platformy wschodnioeuropejskiej. Utwory prekambru występują tu na głębokości 250-5000 m. W budowie geologicznej tego regionu wyróżniają się, centralnie położone, archaiczne elementy strukturalne fundamentu krystalicznego – reprezentuje je granit, występują tu także kwarcyty era kenozoiczna Najmłodsza era w dziejach Ziemi, która zaczęła się 65 milionów lat temu i trwa nadal. Zaczęte w mezozoiku alpejskie ruchy górotwórcze w neogenie – trzeciorzędzie ( 20 mln lat temu) przechodziły największe natężenie. W tej orogenezie powstały Karpaty a Sudety i G. Świętokrzyskie zostały wydźwignięte i uległy spękaniu. W trzeciorzędzie morze z północnej części Polski ustąpiło, ale pozostały na jego miejscu ogromne jeziorzyska, w których gromadził się materiał znoszony przez rzeki; pozostałością ówczesnych bagien są eksploatowane dziś pokłady węgla brunatnego; na południu Polski sfałdowane zostały Beskidy (Karpaty Zewnętrzne) Wśród skał z trzeciorzędu można wymienić: Na Podhalu flisz podhalański: łupki i piaskowce; oraz bursztyny pochodzące ze świetlistych, suchych lasów - paleogen piaski, żwiry, wapienie, gipsy; na południowych stokach Gór Świętokrzyskich; na Niżu zaś: iły poznańskie; - neogen W czwartorzędzie na teren Polski od północy kilkakrotnie nasunął się lądolód; ocieplenia klimatu powodowały topnienie i wycofywanie się lądolodu, w okresach zimniejszych lądolód posuwał się na południe na początku holocenu klimat był jeszcze zimny i suchy, przejściowo panowała roślinność tundrowa; na północy Polski w ciągu kilku tysięcy lat ukształtowało się Morze Bałtyckie, na rozległych powierzchniach piaszczystych pozostawionych przez lądolód powstawały wydmy; jednak klimat stopniowo się ocieplił i formy terenu ukształtowane przez lądolód i lodowce w górach zaczęły ulegać powolnemu niszczeniu; Rzeźba gór w Polsce jest wynikiem działania lodowców, erozji wywołanej wodami i wietrzenia. Ostatnie lodowce ustąpiły ok. 10 000 lat temu. Typowymi formami polodowcowymi w górach są U-kształtne doliny oraz np. cyrki lodowcowe, żłoby i mutony. Podział Polski na jednostki geologiczno-tektoniczne      a)jednostki platformy wschodnio-europejskiej -wzniesienie Łeby -obniżenie perybałtyckie -niecka Brzeźna -wzniesienie mazursko-suwalskie -obniżenie podlaskie -wzniesienie podlaskie (Sławatycz) -obniżenie nadbużańskie b)jednostki tektoniczne platformy paleozoicznej -wał kujawsko-pomorski -niecka łódzka -niecka miechowska -niecka mogileńska -niecka szczecińska -monoklina przedsudecka -monoklina śląsko-krakowska c)obszary fałdowań alpejskich -zapadlisko przedkarpackie -Karpaty -Pieniny -Tatry