"Charakterystyka aktywów i pasywów"

Aktywa to środki gospodarcze,kontrolowane przez jednostkę gospodarczą zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, uzyskane w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.

Aktywa według IFRS(SŁOWNIK FINANSOWY FinDict)
Aktywa jest to zasób kontrolowany przez przedsiębiorstwo w wyniku przeszłych zdarzeń, z którego oczekuje się przepływu przyszłych korzyści ekonomicznych do przedsiębiorstwa.

Środki gospodarcze klasyfikuje się według możliwości ich spieniężenia, upłynnienia ("zasada wzrastającej płynności"), a w ramach tych grup według postaci, w jakiej występują:
-majątek trwały, aktywa trwałe
-wartości niematerialne i prawne
-rzeczowy majątek trwały, środki trwałe
-finansowy majątek trwały, inwestycje długoterminowe
-należności długoterminowe
-majątek obrotowy, aktywa obrotowe
-zapasy
-materiały
-produkcja niezakończona (półprodukty i produkcja w toku)
-produkty gotowe (wyroby gotowe, usługi)
-towary
-należności krótkoterminowe
-finansowy majątek obrotowy, inwestycje krótkoterminowe
-papiery wartościowe
-środki pieniężne

W praktyce aktywa można podzielić na inne grupy niż by to wynikało z przepisów ustawy o rachunkowości. Jednym z kryteriów jest czas realizacji aktywów (zużycia bądź sprzedaży), czyli długości okresu oczekiwania na korzyści ekonomiczne. Tutaj wyróżniamy aktywa krótkoterminowe (bieżące – do 1 roku od dnia bilansowego) oraz długoterminowe (niebieżące - powyżej 1 roku od dnia bilansowego).
Kolejne kryterium to czas cyklu produkcyjnego, w którym wyróżniamy aktywa obrotowe i trwałe. Aktywa obrotowe przynoszą korzyści jednostce w ciągu jednego cyklu produkcyjnego, a aktywa trwałe w ciągu więcej niż jednego cyklu produkcyjnego.
Następne kryterium to postać, pod jaką występują, czyli aktywa rzeczowe, aktywa niematerialne, aktywa finansowe oraz pozostałe aktywa (należności, rozliczenia międzyokresowe). Dokonując tych podziałów należy pamiętać, że do aktywów zalicza się także aktywa pieniężne (środki pieniężne).
Aktywa netto to aktywa jednostki pomniejszone o jej wszystkie zobowiązania. Co do wartości aktywa netto równe są kapitałowi własnemu jednostki. Natomiast aktywa bieżące netto są nadwyżką aktywów bieżących nad bieżącymi zobowiązaniami, nazywaną często kapitałem pracującym lub kapitałem obrotowym jednostki.

Aktywa obrotowe i aktywa trwałe

AKTYWA TRWAŁE– składniki trwale związane z jednostką. Jednostka osiąga korzyści ekonomiczne w okresie dłuższym niż 1 rok.
WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE:
- koszty zakończonych prac rozwojowych
- nabyta wartość firmy – różnica miedzy ceną nabycia jednostki lub zorganizowanej jej części, a niższą od niej wartość godziwą przejętych aktywów netto.
- nabyte autorskie prawa majątkowe np. programy komputerowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje
- nabyte prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych, oraz zdobniczych
- know-how – wiedzieć jak: wartość informacji uzyskanych przez jednostkę związanych z wiedza przemysłową, naukową, handlową.
RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE:
- środki trwałe – speł. warunki: okres użytkowania jest dłuższy niż 1 rok, są kompletne, do własnych potrzeb jednostki:
nieruchomości – grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budynki, lokale, obiekty inżynierii lądowej i wodnej, własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego.; maszyny, urządzenia techniczne; środki transportu; ulepszenia w obcych środkach trwałych; inwentarz żywy
- środki trwałe w budowie – budowa, montaż, ulepszenie środka trwałego
NALEŻNOŚCI DŁUGOTERMINOWE (kwoty pieniężne od osób trzecich, czyli dług osób trzecich wobec jednostki) grupa należności wymagalne po 12 miesiącach od dnia bilansowego, należności wynikające z rozrachunków tytułu sprzedanych składników AT w postaci papierów wartościowych, środków trwałych innych.
INWESTYCJE DŁUGOTERMINOWE: (AT nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych, wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów formie odsetek, dywidend. Płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w okresie przekr. rok. Od dnia bilansowego lub daty ich wystawienia, założenia , nabycia.
- nieruchomości inwestycyjne i wartości niematerialne i prawne – zostały nabyte z zamiarem uzyskania w przyszłości korzyści ekonomicznych, nie są używane do prowadzenia bieżącej działalności operacyjnej jednostki.
- długoterminowe aktywa finansowe: udziały – wkłady pieniężne lub rzeczowe wniesione przez jedn. do drugiej spółki; akcje – prawo do własności spółki i prawo do uczestnictwa w zysku do podziału
- inne długoterminowe aktywa finansowe: weksle, lokaty bankowe o terminie dłuższym niż 1 rok
AKTYWA OBROTOWE – składniki nietrwale związane z jednostką, okres krótszy niż 1 rok
RZECZOWE AKTYWA OBROTOWE (ZAPASY) – zasoby majątkowe przeznaczone do zużycia lub sprzedaży:
- materiały – zużywają się całkowicie w procesie produkcyjnym: materiały podstawowe(używane bezpośrednio produkcji, przetwarzane na wyroby gotowe; materiały pomocnicze; paliwa (materiały zużywane na cele technologiczne, energetyczne, gospodarcze); części zapasowe maszyn i urządzeń zużywane w czasie ich remontów; opakowanie; odpadki użytkowe nadające się do wykorzystania; inwentarz żywy zakupiony w celu uboju
- produkty w toku – produkty rozpoczęte, nie zakończone
- produkty gotowe – produkty wytworzone przeznaczone do sprzedaży odbiorcom zewnętrznym
- towary – wyroby gotowe przemieszczone z produkcji do handlu w celu ich odsprzedaży odbiorcom zewnętrznym.
NALEŻNOŚCI KRÓTKOTERMINOWE (stają się wymagalne w okresie nie przekraczającym 12 miesięcy od dnia bilansowego)
- należności od odbiorców – powstałe z tytuły sprzedaży wyrobów gotowych, towarów, usług na zewnątrz jednostki
- należności publiczno-prawne – powstałe z tytułu dotacji lub nadpłaconych instytucjom publiczno-prawnym (ZUS, Budżet Państwa) kwot podatków, składek ubezpieczeń społecznych
- należności dochodzone na drodze sądowej
- należności od pracowników – wypłacone pracownikom i nie rozliczone zaliczki, pożyczki
- pozostałe należności – nadpłacone składki wobec instytucji(Związki Zawodowe, Kasy Zapomogowo-Pożyczkowe, z tytułu odszkodowań do wypłaty przez Zakłady Ubezpieczeniowe
INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE (nabyte aktywa finansowe w celu osiągnięcia zysków ekonomicznych, wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów formie odsetek, dywidend. Są płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego):
- krótkoterminowe aktywa finansowe: udziały, akcje przeznaczone do obrotu w najbliższym roku, bony skarbowe, obligacje, weksle i czeki obce o terminie wykupu dłuższym niż 3 miesiące, a krótszym niż 12 miesięcy, udzielone pożyczki na okres krótszy niż 1 rok, inne krótkoterminowe aktywa finansowe
- środki pieniężne – do 3 miesięcy: gotówka przechowywana w kasie; na bieżących rachunkach bankowych; czeki, weksle obce płatne w terminie nie przekraczającym 3 miesięcy, lokaty założone na okres krótszy niż 3 miesiące
KAPITAŁY WŁASNE (stanowią równowartość wniesionych przez założyciela jednostki, środki wygospodarowane przez jednostkę w toku jej działalności):
- powierzone(podstawowe) – równowartość wniesionych przez właściciela jednostki środków pieniężnych wkłady rzeczowe (aporty)
- samofinansowania – tworzone z wygospodarowanego toku działalności zysku.
- wynik finansowy: dodatni (zysk netto); ujemny (strata netto)
ZOBOWIĄZANIA (zadłużenie jednostki wobec innych jednostek i osób):
KREDYTY BANKOWE – zobowiązania wobec banku z tytułu kwot pieniężnych oddanych przez bank do dyspozycji jednostki kredytobiorcy
POŻYCZKI – zobowiązania wobec osób fizycznych i prawnych z tytułu kwot pieniężnych oddanych przez pożyczkodawcę do dyspozycji pożyczkobiorcy
ZOBOWIĄZANIA – dług wobec osób trzecich:
- wobec dostawców – z tytułu zakupionych u dostawców materiałów, towarów, środków trwałych
- zobowiązania wekslowe – z tytułu wystawionych weksli własnych
- publiczno-prawne – z tytułu naliczonych i niezapłaconych podatków, ceł, składek na ubezpieczenie społeczne
- wobec pracowników – z tytułu naliczonych i nie wypłaconych pracownikom wynagrodzeń, poniesionych kosztów podróży służbowej
- pozostałe – z tytułu składek na związki zawodowe, wobec PZU, kasy zapomogowo-pożyczkowej.

Środki trwałe - rzeczowe aktywa trwałe o przewidzianym okresie użytkowania dłuższym niż jeden rok, kompletne, zdane do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.
Inwestycje długoterminowe - są to aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów (budowa i montaż lub ulepszanie istniejącego środka trwałego).
Wartości niematerialne i prawne to nabyte przez jednostkę, zaliczone do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania o przewidywalnym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok (licencja, patent, koncesje, marka).
Zapasy - są to aktywa obrotowe, czyli to co przedsiębiorstwo posiada w magazynie (surowce i materiały, wyroby gotowe, towary). Do zapasów zalicza się także produkcję niezakończoną.
Należności - kwoty pieniężne należne jednostce gospodarczej od osób trzecich tj. dług osób trzecich wobec jednostki. Mogą one być: od odbiorców, od pracowników, publiczno-prawne i inne.
środki pieniężne to kwoty pieniężne, którymi w danej chwili może dysponować jednostka. W zależności od miejsca ich przechowywania na gotówkę w kasie, środki pieniężne w banku oraz inne aktywa pieniężne.

Korzyści ekonomiczne mogą być przez jednostkę uzyskane na wiele sposobów, np:
składnik aktywów może być wykorzystany do wytwarzania produktów lub usług przeznaczonych do sprzedaży,
zamieniony na inne aktywa,
wykorzystany do uregulowania zobowiązań,
rozdzielony pomiędzy właścicieli jednostki.
Zasoby, które nie przynoszą jednostce żadnych korzyści, nie spełniają definicji aktywów, a więc nie mogą być wykazane w bilansie (np. materiały, które uległy zepsuciu, maszyna, która utraciła przydatność z powodu fizycznego zużycia).

Bilans – w organizacjach prowadzących księgowość według zasad tzw. pełnej rachunkowości, bilans – należący do obowiązkowych sprawozdań finansowych – to zestawienie aktywów i pasywów jednostki na początek (bilans otwarcia) i koniec (bilans zamknięcia) okresu sprawozdawczego (obrachunkowego).
Jedną z pozycji bilansu jest zysk (lub strata), wykazywany w drugim obowiązkowym sprawozdaniu jakim jest rachunek zysków i strat (rachunek wyników).

Bilans dla jednostek innych niż banki i zakłady ubezpieczeń:

Pasywa to termin księgowy oznaczający źródło pokrycia majątku przedsiębiorstwa.
Pasywa dzieli się według różnych kryteriów [edytuj]
zapadalności (zobowiązania długo i krótkoterminowe),
od tego czy pozostają trwale (kapitały własne) czy przejściowo w dyspozycji przedsiębiorstwa
od tego czy są one pochodzenia własnego czy obcego.Ř
Podział pasywów według źródła pochodzenia zasobów majątkowych [edytuj]
Kapitał (fundusz) własny
kapitał (fundusz) podstawowy
należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)
udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)
kapitał (fundusz) zapasowy
kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny
pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe
zysk (strata) z lat ubiegłych
zysk (strata) netto
odpisy zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)
Zobowiązania i rezerwy na Zobowiązania
rezerwy na zobowiązania
rezerwa z tytułu odroczonego podatku
rezerwa na świadczenie emerytalne i podobne:
długoterminowa
krótkoterminowa
pozostałe rezerwy
długoterminowe
krótkoterminowe
zobowiązania długoterminowe
wobec jednostek powiązanych
wobec pozostałych jednostek
kredyty i pożyczki
zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych
inne zobowiązania finansowe
inne zobowiązania długoterminowe
zobowiązania krótkoterminowe
wobec jednostek powiązanych
z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności (do 12 miesięcy / powyżej 12 miesięcy)
inne zobowiązania krótkoterminowe
wobec pozostałych jednostek
kredyty i pożyczki
zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów
inne zobowiązania finansowe
zobowiązania z tytułu dostaw i usług w okresie wymagalności (do 12 miesięcy / powyżej 12 miesięcy)
zaliczki otrzymane na dostawy
zobowiązania wekslowe
zobowiązania z tytułu podatków
zobowiązania z tytułu wynagrodzeń
fundusze specjalne
rozliczenia międzyokresowe
ujemna wartość firmy
inne rozliczenia międzyokresowe
długoterminowe
krótkoterminowe

Fundusze (kapitały) własne reprezentują założyciela (właściciela) jednostki gospodarczej lub pochodzą z zysku wygospodarowanego przez jednostkę w trakcie jej działalności.
Fundusze (kapitały) powierzone reprezentują wkład założyciela jednostki gospodarczej. Wkład ten może być wniesiony w formie pieniężnej lub rzeczowej.
Fundusze (kapitały) samofinansowania powstają z przeznaczenia części wygospodarowanego przez jednostkę zysku na jej rozwój.

Wynik finansowy - to ostateczny rezultat działalności jednostki gospodarczej, może być dodatni - zysk, lub ujemny - strata.
Fundusze (kapitały) obce są źródłem finansowania pochodzącym z zewnątrz.
Zobowiązania stanowią środki pieniężne nie spłacone przez przedsiębiorstwo jego wierzycielom, czyli dług danej jednostki wobec osób trzecich. W ramach zobowiązań można wyróżnić: wobec dostawców, wobec pracowników, publiczno-prawne, wekslowe, pozostałe.
Kredyty bankowe stanowią zobowiązania wobec banku z tytułu udzielenia pożyczki na określony cel.
Fundusze obce podlegają spłacie, natomiast własne nie.
Każdy składnik aktywów ma swoje źródło pochodzenia stąd ogólna suma aktywów równa się ogólnej sumie pasywów.

Pasywa przedstawiane są z reguły po prawej stronie bilansu. Charakteryzują one źródła finansowania aktywów, czyli pokazują skąd przedsiębiorstwo pozyskało środki finansowe na zakup aktywów. Jak wspomnieliśmy powyżej, pasywa dzielą się na dwie podstawowe grupy: kapitał własny i kapitał obcy.
Kapitał (fundusz) własny jest pozycją niejednolitą. Wyodrębnia się tu różne pod względem źródeł pochodzenia i możliwości wykorzystania pozycje.
Kapitał podstawowy jest najistotniejszym kapitałem własnym. W spółkach akcyjnych nazywany jest kapitałem zakładowym. Jago wysokość jest ustalona w umowie spółki i wpisana w rejestrze sądowym. Jest to w pewnym sensie wkład właścicieli spółki, którzy wnoszą oni w momencie zakładania przedsiębiorstwa, aby miało ono środki do rozpoczęcia działalności. Może on być wniesiony w postaci gotówki, bądź np. środków trwałych takich jak maszyny bądź nieruchomości. W przypadku gdy wniesienie następuje w postaci niegotówkowej mówi się, że kapitał podstawowy został wniesiony aportem. Ze względu na jego charakter, kapitał podstawowy nazywany jest często kapitałem początkowym, bądź zakładowym.
Należne wpłaty na kapitał podstawowy należy rozumieć jako zadeklarowane, ale nie wniesione wpłaty. Wielkość kapitału podstawowego wpisana jest do rejestru, zdarza się jednak, że właściciele pomimo swoich deklaracji nie wnoszą do spółki pełnej wartości kapitału, lub robią to w ratach. W bilansie należy jednak wykazać taką ilość kapitału podstawowego, jaka została wpisana w rejestrze sądowym. W tej sytuacji powstaje pozycja należne wpłaty na kapitał podstawowy. Ujmowane są one w bilansie jako wartość ujemna. Obniżają wielkość kapitału podstawowego, który obejmuje zarówno kapitał rzeczywiście opłacony jak i jedynie zdeklarowany.
Akcje własne również są wartością ujemną obniżającą kapitał własny. Są to akcje firmy skupione przez nią samą od akcjonariuszy. Skupując akcje od ich posiadaczy, spółka niejako oddaje im wpłacony przez nich kapitał podstawowy, dlatego aby w bilansie wykazać jego odpowiednią ilość należy wykazać takie akcje jako wartość ujemną. Jako generalna zasada, posiadanie akcji własnych przez spółkę jest zabronione przez prawo, gdyż mogłaby ona próbować manipulować kursem swoich akcji poprzez ich zakupy i sprzedaż. Kodeks spółek handlowych dopuszcza jednak skupowanie akcji własnych przez spółkę w konkretnych przypadkach1, np. jeżeli akcje te mają zostać rozdane pracownikom lub umorzone czyli zlikwidowane.
Kapitał zapasowy powstaje na dwa sposoby:

Z nadwyżki ceny sprzedaży nad wartością nominalną akcji. Jeżeli spółka posiada kapitał podstawowy w wysokości 100.000 to jeżeli, aby go zebrać wyemitowała 10.000 akcji, to wartość nominalna akcji wynosi 10 zł. Kapitał podstawowy = 10.000 x 10 = 100.000 zł. Jeżeli natomiast spółka sprzedałaby swoje akcje po 12 złotych to suma kapitału pozyskanego w ten sposób wynosiłaby 120.000. Z czego 100.000 tworzyłoby kapitał podstawowy (zgodnie z zapisem w rejestrze sądowym), pozostałem 20.000 natomiast tworzyłoby kapitał zapasowy.
W trakcie działania spółki, kapitał zapasowy zwiększany jest co roku przez zatrzymywaną przez spółkę część zysku netto. Każdego roku, w którym spółka wypracuje zysk, podejmowana jest decyzja co z nim zrobić. Można go wypłacić właścicielom firmy w postaci dywidendy, lub zatrzymać w firmie i wykorzystać w jej działalności i rozwoju. Ta zatrzymana część zysku będzie właśnie zwiększała kapitał zapasowy.
Kapitał z aktualizacji wyceny powstaje w skutek przeszacowania środków trwałych i inwestycji długoterminowych. Aktualizacja ta odbywa się ze względu na urzędowe zarządzenia mające na celu urealnienie wartości środków trwałych posiadanych przez przedsiębiorstwa. Jest to pozycja typowo rozliczeniowa. Raz na jakiś czas Ministerstwo Finansów wylicza na podstawie inflacji, wzrost wartości poszczególnych rodzajów środków trwałych i publikuje przeliczniki, przy pomocy których spółki podnoszą wartość swoich środków trwałych aby ich wartość była bardziej zbliżona do wartości rynkowej. W sytuacji wzrostu wartości aktywów, aby zachować zasadę bilansowania wzrost ich wartości wykazuje się z drugiej strony bilansu jako kapitał z aktualizacji wyceny.
Kapitały rezerwowe mogą być tworzone przez spółki akcyjne na pokrycie szczególnych strat lub zobowiązań.Zysk (strata) z lat ubiegłych.Wypracowawszy zysk, firma podejmuje decyzję, co zamierza z nim zrobić. Może go wypłacić akcjonariuszom w fromie dywidendy lub zatrzymać i wykorzystać do finansowania swojej działalności. Jeżeli firma nie podejmie decyzji co zrobić z zyskiem z roku poprzedzającego ten, na który stworzony jest bilans, wynik ten figuruje w pozycji zysk (strata) z lat ubiegłych aż do momentu podjęcia decyzji.

Osobno, w pozycji zysk (strata) netto, pokazywany jest wynik z danego roku obrotowego. Pozycja ta występuje w zasadzie w każdym bilansie, gdyż decyzje o podziale zysku zapadają z reguły w roku następującym, po roku którego dotyczy bilans. Na dzień bilansowy, nie ma więc jeszcze decyzji o podziale zysku. Pozycja ta wydzielona jest osobno z pozycji zysk (strata) z lat ubiegłych w celach informacyjnych.
Odpisy z zysku w ciągu roku obrotowego ukazują wysokość wypłaconych ewentualnych zaliczek na dywidendy. Wielkość ta obniża wartość kapitału własnego, dlatego też jest prezentowana z minusem. Działa to następująco:
Jeżeli akcjonariusze postanowią o wypłacie dywidendy z zysku z danego roku przed końcem tego roku, podejmują odpowiednią uchwałę. Spółka wypłaca im zaliczkę na dywidendę. Aby przedstawić ją odpowiednio w bilansie i zaznaczyć iż jest to dywidenda dotycząca tego roku, oraz aby utrzymać przejrzystość bilansu, zamiast obniżać zysk o wypłaconą zaliczkę, spółka prezentuje ją jako wartość ujemną w kapitałach własnych, obniżając ich wartość ale utrzymując czytelność zapisu - nie są wymagane dodatkowe wyjaśnienia aby każdy mógł się zorientować jakie zdarzenia zaszły w spółce.

Zobowiązania i rezerwowy na zobowiązania

Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania to kapitały obce, które będzie trzeba oddać, a które firma wykorzystuje do finansowania swojej działalności. Podstawowymi pozycjami są tu:

rezerwy na zobowiązania,
zobowiązania długoterminowe,
zobowiązania krótkoterminowe,
rozliczenia międzyokresowe,
Wyjaśnianie poszczególny pozycji tej części bilansu poprzedzimy wyjaśnieniem terminu zobowiązania. W skrócie, zobowiązania to wszystkie długi, głównie pieniężne, które nasza firma musi zapłacić swoim kontrahentom bądź innym podmiotom, w związku ze zdarzeniami zaistniałymi w przeszłości. Zobowiązania są czymś odwrotnym do należności. Wyobraźmy sobie, że dokonujemy zakupu jakiegoś towaru. Sprzedający dostarcza nam towar. My otrzymujemy fakturę z kwotą jaką mamy zapłacić oraz terminem płatności np. za 30 dni. Jesteśmy zobowiązani do zapłaty za dostarczony towar najpóźniej za 30 dni - mamy wobec naszego kontrahenta dług. Takie długi nazywamy właśnie zobowiązaniami.

Zobowiązania długoterminowe

Zobowiązania długoterminowe obejmują zobowiązania o terminie zapadalności powyżej 12 miesięcy. Zalicza się tu przede wszystkim długoterminowe kredyty i pożyczki, obligacje i inne zobowiązania z tytułu emisji długoterminowych dłużnych papierów wartościowych. Zaciągnięte kredyty też bowiem są zobowiązaniami, w których otrzymujemy od banku gotówkę i zobowiązujemy się do jej zwrotu w terminie późniejszym.

Zobowiązania krótkoterminowe

Zobowiązania o terminie spłaty poniżej jednego roku zaliczane są do zobowiązań krótkoterminowych. Jest to obszerna grupa obejmująca zobowiązania z tytułu dostaw i usług, z tytułu wynagrodzeń, podatków, ceł, ubezpieczeń, kredytów i pożyczek, z tytułu emisji krótkoterminowych papierów wartościowych, zobowiązań wekslowych, otrzymanych zaliczek na dostawy oraz innych zobowiązań.

Rezerwy na zobowiązania

Rezerwy na zobowiązania tworzy się aby uwzględnić w sprawozdaniu finansowym koszty, które dotyczą danego roku obrachunkowego, ale jeszcze nie powstały, można je jednak przewidzieć z dużym prawdopodobieństwem oraz oszacować ich wielkość. Rezerwy tworzy się np. z tytułu oczekiwanych strat wynikających ze zwrotów gwarancyjnych towarów i produktów, strat wynikających z udzielonych poręczeń i operacji kredytowych lub skutków toczącego się postępowania sądowego. Tworzy się również szacowaną metodami aktuarialnymi rezerwę na świadczenia emerytalne. Weźmy za przykład zwroty gwarancyjne: Jeżeli firma sprzedaje produkty w ciągu roku z gwarancją na 12 miesięcy, część tych produktów zostanie zwrócona jako zwroty gwarancyjne w roku kolejnym. Zwroty te będą jednak dotyczyły sprzedaży z roku danego. Aby ująć odpowiednio koszty przyszłych napraw/zwrotów gwarancyjnych dotyczących sprzedaży tegorocznej, firma szacuje (z reguły na podstawie doświadczeń z lat poprzednich) wielkość rezerwy na dane koszty i księguje ją w danym roku obrotowym. Innym przykładem może być również zakup produktów lub usług pod koniec roku, na które kontrahent wystaw nam fakturę dopiero w styczniu. Aby odpowiednio zakwalifikować koszty do okresu, w którym odbył się zakup, tworzymy rezerwę na zobowiązania.

Rozliczenia międzyokresowe (pasywne)

Do rozliczeń międzyokresowych (pasywnych) zalicza się ujemną wartość firmy, przychody przyszłych okresów oraz inne długo- i krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe. W przeciwieństwie do rozliczeń międzyokresowych aktywnych, te rozliczenia międzyokresowe dotyczą kosztów, które nie zostały jeszcze poniesione, natomiast znamy ich przewidywaną wartość i termin. Na przykład jeżeli jakaś spółka wykonuje dla nas usługę, na którą wystawi nam fakturę pod koniec wykonania, a wykonanie rozciąga się na wiele miesięcy, nieprawidłowym byłoby ujmowanie w koszty całej kwoty, w momencie otrzymania faktury, gdyż usługa dotyczyła dłuższego okresu czasu a nie jednego miesiąca. Aby odpowiednio dopasować wielkość kosztu do konkretnych miesięcy, firma co miesiąc tworzy rezerwę w wysokości kosztu przypadającego na dany miesiąc, w korespondencji z kosztem. Następnie w momencie otrzymania faktury, spółka księguje ja w korespondencji z rezerwą zamiast z rachunkiem wyników, unikając w ten sposób zniekształcenia, które wynikłoby,gdyby cały koszt ujęty był w jednym miesiącu.