Opisz model przejścia demograficznego czyli teorie rozwoju społeczeństwa.

Prekursorem teorii przejścia demograficznego jest W. Thompson, który w 1929 roku dokonał przełomowej typologii reprodukcji ludności, sugerując, że każda populacja może być zaliczana do jednego z trzech typów: 1) populacja o wysokiej stopie urodzeń i zgonów, oraz niskim przyroście naturalnym, 2) populacja o spadającej stopie zgonów i rosnącej stopie przyrostu naturalnego, 3) populacja o spadającej stopie urodzeń i spadającej stopie przyrostu naturalnego (por. Okólski 2005: 212). Niezależnie od tego, we Francji w 1934 roku A. Landry wyróżnił 3 etapy przemian demograficznych: 1) pierwotny – niewielki przyrost naturalny, wysoka umieralność i płodność, 2) pośredni – symptomy kontroli urodzeń, 3) nowoczesny – obniżenie rodności do poziomu malejącej umieralności. W wyniku dyskusji w latach 1936-1946 wyłoniła się ostateczna teoria przejścia demograficznego: „jej przedmiot to trwały i głęboki spadek umieralności i rozrodczości. Teorii tej przyświeca następująca przesłanka teleologiczna: przejście demograficzne jest procesem przywracania równowagi wewnątrzdemograficznej, między urodzeniami i zgonami, oraz równowagi między ludnością i środowiskiem jej życia. Zgodnie z podstawowymi postulatami (twierdzeniami) teorii, 1) przejście zostaje wywołane przez fundamentalną zmianę społeczną (która jest jego przyczyną) związaną z industrializacją i urbanizacją (Notestein 1943); 2) w trakcie tego procesu każda populacja podąża tą samą ścieżką rozwoju demograficznego (może być na niej umieszczona), co zarazem zakłada uniwersalność przyczyn zmian reprodukcji ludności (Notestein 1943); 3) przejście ma cechę ekwifinalności, co oznacza, że w jego trakcie wszystkie populacje zmierzają do określonego, takiego samego stanu docelowego, niezależnie od stanu wyjściowego; 4) głównym mechanizmem rozprzestrzeniania się zjawisk charakterystycznych dla przejścia jest dyfuzja kulturowa, a różnice międzykulturowe wyjaśniają różnice w historycznym czasie przejścia między różnymi populacjami (Kirk 1943); 5) o istocie przejścia stanowi brak synchronizacji spadku umieralności i rozrodczości (Notestein 1945)” (tamże: 213).