Apartheid - historia dyskryminacji rasowej.

APARTHEID - HISTORIA DYSKRYMINACJI RASOWEJ W RPA
W I tysiącleciu p.n.e. tereny obecnego RPA zamieszkiwane były przez plemiona Buszmenów i Hotentotów, następnie ,,zepchniętych" na południowy zachód przez ludy Bantu, około IX w. Pod koniec XV wieku Bartolomeo Diaz, portugalski żeglaż i odkrywca dociera do Przylądka Dobrej Nadziei, a w południowej Afryce pojawiają się Europejczycy, których potomkowie mieszkają tam do dziś.
Jednak prawdziwa kolonizacja europejska rozpoczyna się dopiero w XVII w. po założeniu Kapsztadu. Wokół portu powstaje kolonia, tzw. Kraj Przylądkowy, którym zarządza gubernator. Pół wieku później napływają tam holenderscy chłopi, zwani najpierw Burami a w późniejszych czasach Afrykanerami, oraz niemieccy i francuscy protestanci. W Kraju Przylądkowym pojawiają się kolejni europejczycy, a rząd utrzymuje ich w separacji z zamieszkującymi tam ludami rasy czarnej. Europejscy osadnicy prowadzą również konflikty zbrojne z Hotentotami, Buszmenami i Bantu. Na przełomie XVIII i XIX w. Brytyjczycy opanowują kolonię. W wyniku licznych wojen z ludami afrykańskimi koloniści zdobywają kolejne terytoria na północ od Kapsztadu. Tworzy się coraz większe, rosnące w siłę państwo.
Na początku XX wieku powstają pierwsze partie afrykanerskie, walczące z brytyjską dominacją - Het Volk i Oranje Unie oraz robotnicza Południowoafrykańska Partia Pracy. W 1910 roku z czterech kolonii utworzono brytyjskie dominium - Związek Południowej Afryki. Ich premierem zostaje generał L. Botha, przywódca rządzącej Partii Południowoafrykańskiej, powstałej z połączenia Het Volk i Oranje Unie. Partia Południowoafrykańska wprowadza ustawę o segregacji rasowej, w efekcie rodzą się ruchy wyzwoleńcze czarnej ludności. W 1912 r. powstaje Południowoafrykański Tubylczy Kongres Narodowy, który od 1923 r.; zmienia nazwę na Afrykański Kongres Narodowy (African National Congress) - ANC. Zaczyna się także rozwój afrykanerskiego ruchu nacjonalistycznego.
Lata 1914 - 1918 - I Wojna Światowa. Związek Południowej Afryki przystąpia do wojny po stronie alianckiej i zajmuje Niemiecką Afrykę Południowo - Zachodnią - tereny dzisiejszej Namibii. Po wojnie południowa Afryka gwałtownie rozwija się gospodarczo, szczególnie pod względem górnictwa - wydobywa się złoto i diamenty. W 1924 władzę nad Związkiem Południowej Afryki obejmuje koalicja Partii Narodowej i Południowoafrykańskiej Partii Narodowej, 10 lat później przemianowana na Zjednoczoną Południowoafrykańską Partię Narodową. ZPPN prowadzi politykę "dwóch strumieni", chcąc przez to wyrazić oficjalne uznanie dla Afrykanerów. W 1931 na mocy nowej konstytucji Związek zostaje ogłoszony niepodległym.
Podczas II wojny światowej premier Hertzog, przeciwnik przystąpienia Związku do wojny po stronie alianckiej, ustąpia, a jego następca J.Ch. Smuts deklaruje ZPA do walki przeciw Niemcom. W trzy lata po wojnie, w roku 1948 koalicja afrykanerska (Partia Nacjonalistyczna i Partia Afrykanerska, które 1951 połączyły się w Partię Narodową) zwycięża w wyborach, a rządy w kraju obejmują afrykanerzy. Wraz z objęciem stanowiska premiera przez F.D. Malana zaczyna się polityka apartheidu.
Kilka słów o apartheidzie:
Apartheid był systemem społeczno-politycznym opartym na prawach, które pozwalały białej mniejszości rządzącej w Afryce Południowej na segregację, wyzyskiwanie i terroryzowanie ludności czarnoskórej oraz Azjatów i ludzi rasy mieszanej, stanowiących większość społeczeństwa. W Afryce Południowej ludności murzyńskiej odmówiono podstawowych praw człowieka i praw politycznych. Czarnoskóry pracownik był wyzyskiwany, a ogół czarnej rasy skazano na segregację. Zakazane było współżycie z osobą o odmiennym kolorze skóry, nie mówiąc już o małżeństwie z nią. Tabliczki z napisem Slegs vir blanke ("Tylko dla białych") wisiały praktycznie wszędzie: w kinach, teatrach, parkach, na placach zabaw dla dzieci, w windach, środkach transportu itd. Wyłącznie obywatele pochodzenia europejskiego cieszyli się pełnią praw obywatelskich i mieli swych przedstawicieli w organach państwowych.
Stworzony w ramach apartheidu system prawny realizował rasistowskie założenia. Każda krytyka wobec systemu była natychmiast tłumiona. Apartheid wyrósł z rasizmu. Instytucja mająca w podstawach dyskryminację rasową łamała zasady Karty Narodów Zjednoczonych i Powszechną Deklarację Praw Człowieka.
Malan postanawia wprowadzić politykę apartheidu w życie poprzez 2 etapy : w latach 1948 - 1963 tworzą się podstawy prawne tego systemu, a następnie do roku 1989 tzw. bantustanizacja RPA, czyli wydzielenie terenów dla ludności czarnej.W bantustanach wprowadzono czarne władze i zamierzano uczynić z nich w przyszłości niepodległe państwa. W 1949 ZPA bez niczyjej zgody przyłącza do swojego państwa terytorium powiernicze, zarządzane przez ONZ - Afrykę Południowo - Zachodnie. W latach 50. przeciw apartheidowi zaczyna buntować się udność kolorowa, władze nasilają swoje represje - w 1960 r. dokonuje się delegalizacji Afrykańskiego Kongresu Narodowego, wytacza się procesy jego przywódcom. W latach 60. ONZ zaczyna ostro krytykować politykę apartheidu - nawołuje RPA do odwołania systemu, inne narody do bojkotu RPA, żeby w 1966 uznać apartheid za zbrodnię przeciwko ludzkości.
Od początku lat 70. zaczyna powstawać umiarkowany ruch oporu, odrzucający popierane przez ANC zbrojne metody walki z apartheidem. W 1976 dochodzi do do antyrządowych wystąpień czarnych Afrykanów krwawo stłumionych przez policję i wojsko. W latach 1975-1976 RPA interweniuje w wojnie domowej w Angoli, od roku 1978 prowadzi z nią konflikty zbrojne, podobnie jak z Mozambikiem, Botswaną i Lesotho. Popiera organizacje partyzanckie w Mozambiku i popada w konflikt z organizacją SWAPO w Namibi, a wszystko to jest przejawem agresywnej polityki, jaką RPA prowadzi wobec popierających ruch oporu sąsiednich państw afrykańskich. . Od 1976 władze RPA, wobec ożywienia politycznego i zbrojnej działalności ANC, zaczynają realizować program „kontrolowanego osłabiania barier rasowych” (m.in. nowa konstytucja z 1984 przyznaje prawa polityczne ludności kolorowej i azjatyckiej, tworzy się wielorasowy parlament i rząd). Mimo to kraje sąsiadujące z RPA wciąż nie są zadowolone z jej systemu. Znacznemu nasileniu ruchu oporu czarnej ludności towarzy tworzenie się organizacji Afrykanerów walczących o utrzymanie apartheidu. W 1987 wybucha nie wypowiedziana wojna między ANC i zuluskim Ruchem Inkatha (powstała w 1975 Partia Wolności Inkatha miała za zadanie zwalczać apartheid ; rywalizowała o to z ANC), przez którą śmierć ponosi wiele osób. W 1989 przewodniczącącym Partii Narodowej i prezydentem RPA zostaje F.W. Klerk, który rozpoczyna stopniową likwidację apartheidu. 1990 legalizuje się ANC i 60 innych organizacji antyapartheidowych, zwalnia z więzienia (po 27 latach) przywódcę ANC - Nelsona Mandelę, podejmuje dialog z opozycją. W 1991 swoje stanowiska zwalniają ustawodawcy apartheidu, a ANC rezygnuje ze zbrojnych walk z władzami RPA. Dwa lata później, w 1993 roku dochodzi do ustalenia terminu pierwszych demokratycznych wyborów, rząd uznaje projekt nowej konstytucji. Znosi się międzynarodowe sankcje wobec RPA, a Klerk i Mandela w wyniku swoich działań zostają lauretami Pokojowej Nagrody Nobla. W pierwszych demokratycznych wyborach z kwietniu 1994 zwycięża ANC, a Mandela zostaje prezydentem. Dotychczasowy prezydent Klerk obejmuje stanowisko wiceprezydenta, a przywódca Partii Wolności Inkatha, Buthelezi, zostaje ministrem spraw wewnętrznych. W 1996 zostaje uchwalona nowa konstytucja, która m.in. postanawia, że partia, która zdobędzie większość głosów w parlamencie, może sama utworzyć rząd - tym samym ostatecznie kończy się polityka apartheidu. W 1999 nowym prezydentem zostaje współpracownik Mandeli - Th.M. Mbeki. W wyborach parlamentarnych w roku 2004 ANC umacnia swoją pozycję, utrzymując jednak koalicję rządową z Partią Wolności Inkatha.
W skrócie:
Polityka apartheidu trwała od lat 40. do lat 90. XX wieku. Wprowadziła ją w 1948 r afrykanerska Partia Narodowa, a zlikwidowała Partia Wolności Inkatha oraz Afrykański Kongres Narodowy, pod przywództwem F.W. de Klerka i Nelsona Mandeli. Prawa apartheidu miały za zadanie przekonać ludność afrykanerską do segregacji rasowej, i przez to sprawić, aby ludność czarna i kolorowa była przez nią dyskryminowana. Apartheidowi były przeciwne państwa na całym świecie, jak i również organizacje takie jak ONZ, które zarzucały mu łamanie zasad Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Moim zdaniem mimo likwidacji systemu apartheidu na terenie RPA do końca nie znikł rasizm, ale mimo to sądzę, że należy podziwiać ludzi takich jak N. Mandela i de Klark, który aktywnie przyczynili się do obrony praw człowieka. Bo podobnie jak oni sądzę, że jest rzeczą niedopuszczalną, aby ktokolwiek był gnębiony i poniżany przez kolor swojej skóry, lub poprostu strefę klimatyczną, w której się urodził. A czymś zupełnie niewiarygodnym jest myśl, że można ustanowić prawo, nakazujące komukolwiek izolowanie się od ludzi odmiennym kolorze karnacji. Cieszy mnie więc, że udało się znieść apartheid, system, który nie powinien dotyczyć żadnego człowieka, i raz - choć raz - wygrać z rasizmem.