Transakcje wewnątrzwspólnotowe – pojęcie i ogólna charakterystyka.

Dział tematyczny: Obrót towarowy.
Temat: Transakcje wewnątrzwspólnotowe – pojęcie i ogólna charakterystyka.


Pojęcie wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oznacza nabycie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium innego państwa członkowskiego niż państwo wysyłki, niezależnie od tego, kto przewozi towar i na czyje zlecenie jest on przewożony.
Zasady dotyczące wewnątrzwspólnotowego nabycia stosuje się pod warunkiem, że:
1) nabywcą towarów jest:
• podatnik VAT lub podatnik wartości dodanej, a nabywane towary mają służyć czynnością przez niego wykonywanym jako podatnika,
• osoba prawna niebędąca podatnikiem , o którym mowa w punkcie a)
2) dokonujący dostawy towarów jest podatnikiem VAT lub podatnikiem podatku od wartości dodanej.
Wewnątrzwspólnotowe nabycie może wystąpić nie tylko w przypadku odstawy towaru od innego podmiotu. Zgodnie z nową ustawą nabycie towarów za wynagrodzeniem rozumie się również przemieszczenie towarów należących do podatnika VAT lub podatnika podatku od wartości dodanej, przez niego samego lub w jego imieniu z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium Polski na terytorium Polski, jeżeli towary te mają służyć czynnościom wykonywanym przez niego jako podatnika na terytorium Polski.
Czynności zrównane z nabyciem wewnątrzwspólnotowym. Nabycie może wystąpić nie tylko w przypadku dostawy towarów od innego podmiotu. Zgodnie z art. 11 ustawy za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem rozumie się również przemieszczenie towarów należących do podatnika VAT lub podatnika podatku od wartości dodanej, przez niego samego lub w jego imieniu z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium Polski na terytorium Polski, jeżeli towary te mają służyć czynnościom wykonywanym przez niego jako podatnika na terytorium Polski, również wówczas, gdy przemieszczane towary zostały uprzednio zaimportowane przez tego podatnika na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium Polski.
Wyłączenia z wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Wewnątrzwspólnotową dostawą towarów nie jest jednak przemieszczanie owych towarów przez podatnika VAT lub w jego imieniu, w przypadku, gdy:
1) towary są na terytorium innego niż terytorium kraju państwa członkowskiego instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego
2) przemieszczenie towarów następuje w ramach sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju,
3)towary są przemieszczane na pokładach statków, samolotów lub pociągów,
4)towary mają być przedmiotem eksportu przez tego podatnika
5) towary mają być przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy dokonanej przez tego podatnika
6) na towarach mają zostać wykonane na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju usługi na rzecz tego podatnika
7) towary mają być czasowo używane na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju, nie dłużej niż przez 24 m-ce, w celu świadczenia usług przez podatnika.
Warunki zastosowania stawki 0% w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów. Ze stawki tej można korzystać, gdy będą spełnione następujące warunki:
1) dostawa zostanie wykonana na rzecz podmiotu, posiadającego statut podatnika VAT w innym państwie członkowskim UE,
2) towary opuściły kraj wysyłki, a dostawca posiada dowody zaświadczające o opuszczeniu przez nie terytorium państwa członkowskiego UE, z którego towary są wysyłane lub, w którym rozpoczęto ich transport
3) dostawca poda na fakturze prawidłowy numer, za pomocą którego zarówno on, jak i jego kontrahent są identyfikowani dla transakcji wewnątrzwspólnotowych w podatku VAT.
Dowodami potwierdzającymi wywóz zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy są następujące dokumenty:
1) dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca jego przeznaczenia – w przypadku, gdy przewóz jest zlecany przewoźnikowi( dokument firm transportowych CMR spełnia w/w wymagania);
2) kopia faktury dostawy;
3) specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.
Rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Od 1.maja 2004 r., wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów zastąpiło dotychczasowy import towarów z krajów UE. W przypadku wewnętrznego nabyci towarów nie występuje więc już dokument SAD, a podatnicy SA obowiązani do samodzielnego rozliczenia VAT należnego. Ów VAT należny ulega przekształceniu na VAT naliczony. Podatnicy chcąc więc prawidłowo rozliczyć VAT z tego tyt. powinni ustalić:
a) stawkę VAT,
b) moment powstania obowiązku podatkowego,
c) podstawę opodatkowania.
Po ustaleniu owych elementów podatnik powinien wystawić fakturę wewnętrzną. Obowiązek podatkowy z tyt. dostawy wewnątrzwspólnotowej powstaje 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów. Jeżeli jednak podatnik wcześniej wystawi fakturę VAT obowiązek podatkowy powstaje już z chwilą wystawienia owej faktury.
Aktywa, pasywa, przychody i koszty opiewające na walutę obcą muszą być ujęte w księgach rachunkowych oraz w sprawozdaniu finansowym w złotych. Dlatego też wartość pozycji wyrażonych w walucie obcej musi być przeliczona na złote po właściwym kursie. Skutkiem zmian kursów walut są tzw. różnice kursowe. Sposób rozliczania tych różnic uregulowano w art. 30 ust. 4 ustawy o rachunkowości. Tak więc od 1 stycznia 2002 różnice kursowe ustalane bieżąco powstałe w związku z:
1) zakupem lub wytworzeniem środków trwałych w budowie lub środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych – wchodzą obowiązkowo do ceny ich nabycia lub kosztu wytworzenia;
2) zapasów towarów i półproduktów powstałe podczas ich długotrwałej produkcji lub przygotowania do sprzedaży – mogą w uzasadnionych przypadkach zwiększać ich cenę nabycia lub koszt wytworzenia;
3) pozostałymi operacjami zakupu lub sprzedaży – są odnoszone na przychody lub koszty finansowe.
Natomiast różnice kursowe powstałe na dzień bilansowy w związku z:
1) finansowaniem zakupu lub wytworzeniem środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych powstałe do momentu oddania tych aktywów do używania – wchodzą obowiązkowo do ceny ich nabycia lub kosztu wytworzenia;
2) długotrwałą produkcją lub przygotowaniem do sprzedaży zapasu towarów i produktów – mogą wchodzić do ceny ich nabycia lub kosztu wytworzenia;
3) długoterminowymi aktywami finansowymi wyrażonymi w walutach obcych, wycenianymi w cenie nabycia jeżeli są to ujemne różnice kursowe, a spadek kursu ma charakter trwały – obciążają koszty finansowe;
4) długoterminowymi aktywami finansowymi wyrażonymi w walutach obcych, wycenianymi w cenach rynkowych – wpływają na cenę rynkową tych aktywow
5) krótkoterminowymi aktywami finansowymi, wycenianymi po cenie nabycia, nie wyżej od ceny rynkowej – są uwzględniane przy ustaleniu ceny rynkowej
6) pozostałymi aktywami – wpływają na przychody lub koszty finansowe.






Bibliografia:
- Kosacka-Łędzewicz, D., Olszewski, B.: „ Transakcje wewnątrzwspólnotowe. Eksport i import”, Wrocław 2005.