potrzebuje do pracy kontrolnej cos takiego jak scharakteryzuj typy genetyczne sklad i ich przyklady

Genetyczne typy jezior Jezioro to naturalne zagłębienie lądu wypełnione wodą, które nie ma połączenia z morzem. Biorąc pod uwagę pochodzenie misy jeziornej dzielimy je na: a) POLODOWCOWE powstały na skutek akumulacji i erozji lądolodów i lodowców górskich. Dzielimy je na : • morenowe : powstały na skutek wypełniania wodą zagłębień na obszarach moreny dennej i czołowej, mają one rozwinięta linię brzegową oraz dużą powierzchnię np. Śniardwy , Mamry, Wielimie jeziora Finlandii • rynnowe: podłużne zagłębienia powstałe w wyniku erozji działalności rzek płynących pod lądolodem ( pod ciśnieniem) lub też zostały wyżłobione przez lód np. Jezioro Raduńskie, Tałty, Bełdany , Nidzkie. • Oczka powstałe z brył martwego lodu • Cyrkowe: powstałe na skutek wyorania przez lodowce misy jeziornej w skalnym podłożu np. Czarny Staw , Wielki Staw , Morskie Oko  b) TEKTONOCZNO - LODOWCOWE powstałe w wyniku ruchów skorupy ziemskiej tworzących wielkie zagłębienia i obniżenia , przemodelowanie przez lądolód , i wypełnione wodą z topniejącego lądolodu np., Wielkie Jeziora w Ameryce Północnej oraz w Europie Północnej (Ładoga , Onega ,Wener) c) TEKTONICZNE powstałe w wyniku ruchu skorupy ziemskiej w zapadliskach i rowach tektonicznych np., Tanganika ,Niasa , Titicaca ,Bajkał d) RELIKTOWE powstałe w wyniku ruchów tektonicznych powodujących odcięcia dawnych mórz od oceanów np. Morze Kaspijskie , Jezioro Aralskie e)WULKANICZNE powstałe w kraterach wygasłych wulkanów , wypełnione wodą pochodzenia atmosferycznego np. Albano we Włoszech , jeziora na Jawie. f) KOSMICZNE wypełnione wodą kratery powstałe po uderzeniu meteorytu np. Crater Lake w Am. Pół.  g)KRASOWE utworzone w skutek wypłukania węglanu wapnia w skałach. h) NADBRZEŻNE powstają przez odcięcie mierzejami zatok np. Łebsko ,Gardno. i)PRZYRZECZNE (starorzecza) powstałe w opuszczonych meandrach będących częścią dawnego koryta rzeki. Genetyczne typy gleb: Gleby występujące na obszarze Polski można podzielić na cztery grupy. 1. Gleby strefowe, czyli gleby, których występowanie wynika z położenia Polski w strefi e klimatu umiarkowanego ciepłego. Gleby strefowe zajmują łącznie 3 powierzchni kraju. Należą do nich gleby: – brunatne i płowe Występują płatowo na obszarze całej Polski i zajmują łącznie 52% powierzchni kraju. Wytworzyły się najczęściej z glin morenowych i utworów pyłowych (lessów) przy udziale roślinności lasów liściastych i mieszanych. Są glebami żyznymi, bogatymi w składniki pokarmowe. – rdzawe Wytworzyły się na piaskach przy udziale roślinności lasów iglastych. Występują na terenie całego kraju i zajmują ok. 14% jego powierzchni. Są to gleby ubogie w składniki organiczne. – bielicowe i bielice Zajmują łącznie ok. 12%, w tym bielice ok. 2% powierzchni Polski. Wytworzyły się na obszarze całego kraju na piaskach sandrowych i wydmowych. Gleby te charakteryzują się kwaśnym odczynem i ubóstwem składników organicznych. 2. Gleby pozastrefowe, tj. gleby strefowe należące do innej strefy klimatyczno-roślinno-glebowej; w Polsce są to czarnoziemy wytworzone na lessach przy udziale roślinności stepowej. Występują na Wyżynie Lubelskiej i płatowo na Wyżynie Sandomierskiej, Pogórzu Karpackim i Płaskowyżu Głubczyckim. Zajmują 1% powierzchni kraju. 3. Gleby śródstrefowe, czyli gleby, których powstanie zależy głównie od skały macierzystej lub płytkiego zalegania wód gruntowych. Do najważniejszych gleb śródstrefowych należą: – rędziny Wytworzyły się na wapieniach, w pasie wyżyn oraz na gipsach w Niecce Nidziańskiej. Zajmują ok. 1% powierzchni kraju. Rędziny są glebami urodzajnymi, lecz trudnymi w uprawie. – czarne ziemie Powstały na glinach morenowych bogatych w węglan wapnia w warunkach dużego zawilgocenia przy udziale roślinności łąkowej lub leśno-łąkowej. Są glebami bardzo żyznymi i zajmują ok. 1% powierzchni Polski. Większe ich skupiska występują na Kujawach oraz w rejonach Wrocławia, Pyrzyc, Sochaczewa, Wrześni i Szamotuł. – gleby torfowe Powstały z roślinności bagiennej w warunkach nadmiernego nawilgocenia. Nie są korzystne dla upraw, dlatego zajęte są głównie przez łąki i pastwiska. Na terenie Polski zajmują ok. 4% powierzchni kraju i występują płatowo na Polesiu Lubelskim i pojezierzach. – mady rzeczne Występują na terasach zalewowych dolin rzecznych, są bardzo zasobne w składniki pokarmowe. Ogółem zajmują ok. 5% powierzchni Polski, największy obszar ich występowania znajduje się w delcie Wisły. – smolice Wytworzone są z pęczniejących iłów przy udziale roślinności łąkowej lub leśno-łąkowej, są bogate w składniki pokarmowe. Smolice zajmują ok. 0,5% powierzchni Polski i występują w rejonie Kętrzyna, Gniewu nad Wisłą i Pyrzyc. Genetyczne typy i rodzaje opadów atmosfe­rycznych Chmury są zbudowane z bardzo drobnych kropelek wody lub kryształków lodu, które łączą się ze sobą, powiększając swoje rozmiary i ciężar. Gdy ich ciężar przewyższa siłę wstępujących prądów powietrza, kroplespadają na powierzchnię ziemi w postaci opadu atmosferycznego. Opad atmosferyczny może powstać tylko w warunkach występujących w wznoszących ruchach powietrza. Ze względu na różne przyczyny wywołujące ruch wstępujący wydzielamy następujące genetyczne typy opadów: • konwekcyjne - spowodowane wznoszeniem się i ochładzaniem po­wietrza nagrzanego od podłoża i tworzeniem się ośrodka niskiego ci­śnienia przy powierzchni Ziemi, • frontalne - wywołane wznoszeniem ciepłego powietrza w strefie frontów atmosferycznych (patrz: rozdz. Rodzaje frontów atmosfe­rycznych), • orograficzne - wymuszone ukształtowaniem terenu, gdy powietrze ochładza się w trakcie wznoszenia po dowietrznych stokach gór. Opady atmosferyczne powstają tylko z niektórych rodzajów chmur - warstwowych piętra niskiego i średniego oraz kłębiastych rozbudowanych pionowo. Nie pada natomiast z chmur pierzastych i kłębiastych piętra śred­niego. W zależności od wysokości, na której powstaje opad atmosferyczny i temperatury powietrza przy powierzchni podłoża opad może mieć postać: • mżawki - powolnego, gęstego opadu kropelek wody o średnicy 0,05 - 0,5 mm tworzącego się w niskich chmurach warstwowych przy słabych ruchach wstępujących, • deszczu - kropelek wody o średnicy powyżej 0,5 mm, • śniegu - płatków tj. zrośniętych ze sobą kryształków lodu powstają­cych wtedy, gdy temperatura w chmurze dającej opad spada poniżej 0°C - im niższa temperatura, tym płatki śniegu są mniejsze, • krupy śnieżnej i lodowej - kulistych, nieprzezroczystych ziarenek lodowych o średnicy 2-5 mm powstających w niskich chmurach przy temperaturze ok. 0°C z zamarzających kropelek wody, • gradu - nieforemnych bryłek lodu o średnicy 5-50 mm i większej powstających w ciepłej porze roku w pionowo rozbudowanych chmurach. Grad tworzy się na bardzo dużych wysokościach troposfery, jest opadem przelotnym zazwyczaj połączonym z burzą. Kondensacja pary wodnej przy powierzchni ziemi powoduje powstanie osadów atmosferycznych: • rosy - kropelek wody osadzonych na silnie chłodzonym podłożu, • szronu - kryształków lodu powstających na podłożu o temperaturze poniżej 0°C, • szadzi (sadzi) - igiełek lodowych osadzonych na przedmiotach (drzewach) i gruncie, tworzących się w trakcie zamarzania przechłodzonej mgły, • gołoledzi - warstwy lodu na oziębionej powierzchni ziemi, tworzą­cej się w wyniku natychmiastowego zamarzania kropli deszczu lub mżawki. Mam nadzieje że pomogłam