Reformacja – ruch religijno-polityczno-społeczny zapoczątkowany przez Marcina Lutra w XVI wieku, mający na celu odnowę chrześcijaństwa. Był reakcją na negatywne zjawiska, które miały miejsce w katolickiej hierarchii kościelnej. Kontrreformacja – nurt w Kościele katolickim, który był okresem odnowy zapoczątkowanym soborem trydenckim oraz zakończonym wraz z wojną trzydziestoletnią. Czasami jest on uznawany jako odpowiedź na reformację. Działania te polegały na tworzeniu seminariów w celu właściwego przygotowania księży w zakresie życia duchowego i teologii, reformie życia religijnego zgromadzeń zakonnych poprzez powrót do źródeł ich duchowości oraz inicjowaniu nowych ruchów religijnych skoncentrowanych na życiu religijnym i osobowej relacji z Chrystusem takich jak mistycyzm hiszpański oraz francuska szkoła duchowości. Do działań politycznych należała reformacja inkwizycji papieskiej (tzw. inkwizycja rzymska).
