1 Unia polsko-litewska – związek Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Rozpoczął się unią w Krewie 14 sierpnia 1385 r. Do 1569 r. była to unia personalna. Na mocy postanowień unii lubelskiej przekształcona została w unię półrealną, nie była to w pełni unia realna, ponieważ odrębne pozostało wojsko i skarb. Jej istnienie zakończyło się wraz z III rozbiorem Polski w 1795 r. Geneza i znaczenie unii polsko-litewskich (XIV-XV w.) 1.) GENEZA: - Litwa była krajem pogańskim, więc zbliżenie z Polską oraz przyjęcie chrztu odebrałoby pretekst Krzyżakom do przymusowej chrystianizacji - Polska też miała napięte stosunki z Zakonem- konflikt o Pomorze Gd. i Ziemie Chełmińską - Oba kraje były zainteresowane ekspansją na wschód- na Ruś(handel, korzyści ekonomiczne) - Bojarzy litewscy chcieli zdobyć takie przywileje, jakie posiadała już szlachta polska(np. przywilej koszycki) 2.) Unia w Krewie – 1385r. - Jagiełło w zamian za rękę Jadwigi zobowiązał się przyjąć chrzest, schrystianizować Litwę, odzyskać utracone przez Polskę ziemie oraz przyłączyć do Polski Litwę(miała to być w/g Polaków unia realna) - Litwini obawiali się przyłączenia i dlatego traktowali układ jako połączenie dwóch państw, a nie włączenie Litwy do Polski i dlatego właściwie zrealizowano unię personalną(był tylko wspólny władca) - W 1401r. unia wileńsko-radomska potwierdziła ten układ, czyli odrębność Wielkiego Księstwa Litewskiego - Nowa unia – 1413r. w Horodle=> unia personalna=> wspólny władca=> na Litwie panuje Wielki Książę, który uznaje zwierzchność króla polskiego=> 50 rodów bojarskich(litewskich) otrzymało te same prawa, co szlachta polska 3.) Znaczenie - wciągnięcie Polski w politykę wschodnią Litwy=> w przyszłości konflikty z Moskwą, Tatarami - brak zainteresowania odzyskaniem Śląska - pokonanie wspólnego wroga- Krzyżaków(Grunwald) - promieniowanie kultury chrześcijańskiej na Litwę, a z drugiej strony wpływ elementów kultury wschodniej na ziemie polskie, co wzbogaciło i urozmaiciło rozwój kultury polskiej
Unia Polsko-Litewska 14 VIII 1385r. Krewo. Władca- Władysław Jagiełło. Unia personalna. Jagiełło za rękę Jadwigi i koronę Polski zobowiązał się: -przyjąć chrzest, -przeprowadzić chrystianizację Litwy, -ziemie ruskie i liewskie przyłączyć do Polski, -odzyskać utracone przez Polskę ziemie, -uwolnić jeńców polskich przeywających na Litwie, -zapłacić Habsburgom odszkodowanie za zerwanie zaręczyn Jadwigi (200 tys. florentów) Unia personalna - związek pomiędzy państwami, w którym państwa miały wspólnego władcę, natomiast miały oddzielnie wojsko, urzędy, monetę, prawo, politykę zagraniczną, skarb itp. Władyslaw Jagiello podczas bitwy pod grunwaldem stal na wzgorzu i przygladal sie bitwie z boku. Mial wtedy przeglad syuacji i mogl wykonac odpowiednie interwencje. Byla to odmienna taktyka, poniewaz inni htmani ikrolowie brali czynny udzial w bitwie. Bitwa pod Grunwaldem, jaką stoczyły połączone siły polsko-litewskie z wojskami zakonu krzyżackiego, była największym starciem europejskiego rycerstwa. 15 lipca 1410 r. na polach pomiędzy Grunwaldem, Stębarkiem a Łodwigowem rozwinęły swe chorągwie wojska z całej Polski (51 chorągwi), Litwy (40 chorągwi), posiłki ruskie i tatarskie. Naprzeciw nich stanęły doborowe zastępy zaciężnego rycerstwa krzyżackiego (50 chorągwi) wraz z licznymi gośćmi zakonu, szukającymi w tej bitwie sławy i łupów. Wkrótce doszło do starcia ogromnych mas jazdy. Szala zwycięstwa przechylała się na różne strony, przez chwilę nawet krzyżacy dzierżyli polską chorągiew, odśpiewując pieśń zwycięstwa. Wkrótce, sztandar na powrót znalazł się w polskich rękach a bitwa zaczęła przyjmować korzystny dla Polaków przebieg. Momentem przełomowym dla całego starcia był atak krzyżackich odwodów wprost w centrum toczącej się bitwy. W owej szarży poległ sam mistrz zakonu Ulrich von Jungingen wraz z licznymi rycerzami swojego pocztu. Dla części wojsk krzyżackich był to sygnał do rozpoczęcia odwrotu. Z początku zorganizowanego, lecz wkrótce przeradzającego się w ucieczkę i panikę. Zwycięstwo było ogromne...
