ZRÓŻNICOWANIE RASOWE Istnienie ras próbują wyjaśnić różne teorie naukowe. Łączy ją przekonanie, że wyodrębnienie się ras jest związane z osiedleniem się człowieka i przystosowaniem do warunków środowiska. Dominujące znaczenie w kształtowaniu się ras przypisywane jest klimatowi, głównie nasłonecznieniu i wilgotności powietrza. Przystosowanie do warunków środowiska odbywało się w najwcześniejszych etapach rozwoju człowieka. Wczesny homo sapiens nie wykazywał żadnych cech charakterystycznych, typowych dla poszczególnych ras, był to typ ,,neutralny,,. Obecnie wyróżnia się trzy wielkie rasy: • rasa biała - występowanie: Europa, Ameryka Północna (S.Z, Kanada), Ameryka Południowa, Afryka na północ od Sahary, Australia (ludność napływowa), od płw. Azji Mniejszej poprzez wyż. Irańską po płw. Indyjski, płw. Arabski, okolice Uralu. • rasa czarna - szeroki nos, szerokie usta, czarne kręcone włosy, wysoki wzrost, lekkie wysunięcie dolnej żuchwy do przodu, uwydatnione łuki brwiowe. Występowanie: Afryka, Ameryka Północna i Południowa, potomkowie niewolników - Aborygeni w Australii, Papuasi, wyspy Oceanii • rasa żółta - skośne oczy, fałda mongolska, niski wzrost, proste czarne włosy. Występowanie: Azja: południowo-wschodnia, środkowa, południowa ( Koreańczycy, Kazachowie, Turkmenistańczycy, Wietnamczycy, Indianie, Eskimosi) MIESZANIE RAS Mulaci = biała + czarna Metysi = biała + żółta Zambozi = żółta (Indianie) + czarna (A. Południowa) Wyróżniamy 8 odmian ludzkich: Europejska (europeidalna) - zamieszkuje Europę, A. Północną i Australię, obszary Azji i Afryki Północnej Afrykańska (negroidalna) - zamieszkuje obszary położone na południu od Sahary. Charakteryzują ją: ciemna skóra i oczy, wełniste włosy, wysunięta do przodu przednia część czaszki, spłaszczony szeroki nos i grube wargi. Mongoloidalna (rasa żółta) Indyjska - jest najbardziej zbliżona do Europejskiej, różni się tylko ciemniejszą barwą skóry, oczu i ciemnymi, prostymi włosami. Rasa ta zamieszkuje Indie i Sri Lankę. Australijska - jest zaliczana do ciemnoskórej, różni się od afrykańskiej falistymi włosami i wydatnymi łukami brwiowymi. Zamieszkuje Australię i Tasmanię. Amerykańska - cechy te same co w rasie mongoloidalnej. Należą do niej Indianie. Melanezyjska - jest zbliżona do afrykańskiej. Ludność tej rasy zamieszkuje Malezję i Nową gwineę. Polinezyjska - zamieszkuje wyspy Oceany Spokojnego, charakteryzuje ją jasnobrązowy kolor skóry i czarne, proste lub faliste włosy. ZRÓŻNICOWANIE JĘZYKOWE Ustalenie liczby języków na świecie nie jest możliwe. Języki ulegają nieustannym przekształceniom, ich zasięg zmienia się, a większość z nich wymarła. Spośród wielkiej liczby języków 19 rozpowszechniło się najbardziej i posługuje się nimi łącznie 2/3 mieszkańców świata. Podział dokonany na podstawie międzynarodowego zasięgu funkcjonowania języka: • języki oficjalne - używane w ONZ: angielski, chiński, francuski, hiszpański, rosyjski, arabski. • języki o mniejszym zasięgu: włoski, japoński, turecki • języki martwe, starożytne: łacina, starogrecki, sanskryt • języki sztuczne: głównie esperanto NAJBARDZIEJ ROZPOWSZECHNIONE JĘZYKI NA ŚWIECIE: JĘZYK MLN OSÓB Chiński 1200 Hindi 450 Angielski 400 Hiszpański 320 Rosyjski 190 GRUPY JĘZYKOWE Indoeuropejska - jest najliczniejsza ok. 2,2 mld. Występuje w Europie, Ameryce, Australii, w azjatyckiej części byłego ZSRR, w Indiach. Chińsko-tybetańska - obejmuje Chiny, obszar od Tybetu po Indochiny. Ok. 1,5 mld. Semito-chamicka - ludność posługująca się tym językiem zamieszkuje głównie kraje arabskie. Ok. 400 mln Austronezyjska - używana jest głównie na obszarach wyspiarskich Azji południowo-wschodniej i Oceanii. ZRÓŻNICOWANIE RELIGIJNE Termin religia pochodzi z łacińskiego ,,religare,, co oznacza ,,wybierać ponownie,,. Religia jest relacją człowieka do sacrum czyli tego co święte. Religie różnią się pod wieloma względami, ale posiadają również wiele cech wspólnych: wiara w jednego lub kilku bogów, modlitwa, występowanie miejsc świętych. Religie: Chrześcijaństwo - jest jedną z najliczniej wyznawanych religii świata. Początek tej religii dał Jezus Chrystus. W ciągu wieków nastąpił podział chrześcijaństwa w wyniku oddziaływania odmiennych cywilizacji i różnego rozumienia zasad wiary. Doprowadziło to do powstania różnych odłamów: Katolicyzm - różni się od innych wyznań chrześcijańskich dogmatami, rozbudowaną organizacją kościoła, liturgią i ustawodawstwem. Katolicyzm wywarł ogromny wpływ na życie polityczne, społeczne i kulturalne nie tylko w Europie, ale również na innych kontynentach. Prawosławie - odłam ten powstał w 1054 r. nie uznaje papieża nie ma zwierzchnika poza patryjarchą kościół - cerkiew nie mają celibatu nie mają ołtarza stoją tyłem do ludzi Protestantyzm - powstał w wyniku rozłamu w Kościele w 1517 r. (Luter) odrzucali papieża zniesienie celibatu zniesienie zakonu wprowadzenie języka narodowego do liturgii obowiązywały 2 sakramenty: chrzest i komunia Hinduizm - ukształtował się głównie w Indiach. Religia ta uznaje wiele przedmiotów czci, które przyczyniają się do zbawienia człowieka. Według niej wieczność świata polega na kolejno po sobie następujących cyklach. Człowiek ma kilka wcieleń. Judaizm - jest religią monoteistyczną, wyznawaną przez Żydów. Zasady tej religii spisane są w Torze uznawanej za świętość, gdyż jak głosi judaizm została ona wręczona Mojżeszowi przez Boga. Podstawą tej religii jest wiara w jednego Boga. Głównymi nakazami religijnymi Żydów są m.in.: obrzezanie, przestrzeganie szabatu i 7-go dnia tygodnia, postów. Buddyzm - religia stworzona przez Buddę na terenie Indii. Nakazuje przestrzeganie prawa moralnego, dzięki czemu możliwe jest wyzwolenie dusz z kołowrotu wcieleń i osiągnięcie nirvany. Konfucjonizm - religia ta powstała w Chinach. Religia ta określa miejsce ludzi w hierarchi społecznej i zasady tzw. społeczeństwa pracującego. Jest to religia bez boga, skupia się na regulacji współżycia ludzi, wychowaniu i kulturze. Islam - należy do religii najbardziej rozpowszechnionej na świecie. Jej twórcą był Mahomet. Religia ta głosi jedność Boga, równość wiernych, a jej zasada i etyka opierają się na przepisach zawartych w Koranie. Każdy kto przestrzega przepisów i obowiązujących tradycji, zapewnia sobie pomyślność w życiu doczesnym i zbawienie w przyszłym. OBSZARY WYZNAWCÓW GŁÓWNYCH RELIGII NA ŚWIECIE GŁÓWNE RELIGIE NAJWAŻNIEJSZE OBSZARY ZAMIESZKIWANE PRZEZ WYZNAWCÓW Chrześcijaństwo, katolicyzm Europa, Azja Centralna, Meksyk, USA, A. Południowa Protestantyzm Niemcy, Szwecja, W.B, Norwegia, Kanada, USA, Austria, Szwajcaria Prawosławie Rosja, Ukraina, Białoruś, Grecja, Bługaria, Rumunia Hinduizm Indie Buddyzm Indie, Japonia, Indochiny, Archipelag Malajski, Tybet, Korea, Birma Konfucjonizm Chiny Islam Kraje Arabskie, Turcja, Afryka Płn., Indie, Indonezja, Pakistan Judaizm Izrael, USA SPOŁECZNE I POLITYCZNE KONSEKWENCJE ZRÓŻNICOWAŃ RELIGIJNYCH Oddziaływanie religii nie ogranicza się tylko do rozwoju duchowego. Religia wywiera istotny wpływ na życie społeczne i gospodarkę. Większość rozwiniętych gospodarczo regionów świata znajduje się w kręgu kultury chrześcijańskiej. Rozwojowi gospodarki szczególnie sprzyjają różne odmiany protestantyzmu. Wyznanie to przyczyniło się do wykształcenia prężnego systemu gospodarczego - kapitalizmu. Sprzyjało rozwojowi rolnictwa, przemysłu i handlu. Położenie nacisku na rzetelną pracę oraz umiarkowanie w korzystaniu z dóbr konsumpcyjnych sprzyjało akumulacji kapitału. Członkowie protestanckich grup dokonywali wielu odkryć technicznych w okresie rewolucji przemysłowej w Anglii. Religia hinduizmu traktuje krowy jako zwierzęta święte. W religii tej krowa uważana jest za matkę-żywicielkę rodzaju ludzkiego. Bydło wykorzystywane jest jako siła pociągowa do orki i ciągnięcia wozów, a jego odchody jako nawóz do użyźniania pól oraz paliwo do gotowania posiłków. Zasady wiary islamu mają wpływ na rozmieszczenie chowu trzody chlewnej. Islam zabrania wyznawcom jedzenia mięsa wieprzowego, uważając, że świnia jest zwierzęciem ,,nieczystym,,. Generalnie zachowawcze zasady islamu nie sprzyjają rozwojowi cywilizacji przemysłowych. Rozwojowi gospodarczemu sprzyjają różne odmiany buddyzmu, przedkładające interesy ogółu nad interes jednostki. Dowodzą tego sukcesy gospodarcze Japonii oraz innych, rozwijających się w szybkim tempie, krajów Azji Wschodniej.
