Struktura narodowościowa i wyznaniowa w Polsce po 1918 r.

I. Struktura narodowościowa po 1918 r.

Odrodzona po 1918 r. polska była mozaiką narodów, a Polacy stanowili zaledwie 50 % ludności.

Po 1920 r. szanse na stworzenie własnego państwa utracili Ukraińcy i Białorusini. Tereny przez zamieszkałe zostały podzielone pomiędzy Polskę i ZSRR. W ten sposób w Polsce znalazło się ponad 4 000 000 Ukraińców i prawie 2 000 000 Białorusinów, stanowiąc odpowiednio 13,9 % i 5,3 % ludności Polski. Niemcy stanowili jedynie 2,3 % ludności Polski.

Od średniowiecza w Polsce zamieszkiwała największa w Europie społeczność żydowska (około 8,6 % przed II Wojną Światową).

II. Struktura Narodowościowa Polski po II Wojnie Światowej

W okresie wojny wielkiego znaczenia nabrała przynależność narodowa. Od tego czy było się Polakiem, Niemcem czy Żydem zależało życie ludzkie.

Obejmując władzę w Polsce po 1944 r. komuniści opowiadali się za państwem narodowym. Uzasadniali to negatywnymi doświadczeniami wewnętrznymi i koniecznością ułożenia na nowo stosunków z sąsiadami.

Tak rozumiane hasło Państwa Narodowego sprzęgło się z tendencją do stosowania masowych przesiedleń, jako regulatora stosunków międzynarodowych.

Liczebność ludności Ukraińskiej, która znalazła się w 1944 r. w nowych granicach polski nie jest dokładnie znana.

Administracja terenowa idąc śladami przedwojennymi nagminnie utożsamiała narodowość z wyznaniem co prowadziło do zaniżania szacunków.

Ministerstwo Administracji Publicznej stało na stanowisku, że decydować powinno samookreślenie dokonane podczas wojny.

Liczba około 500 000 Ukraińców jaką się wówczas posługiwano musiała być wyraźnie zaniżona, skoro po przesiedleniu do Ukraińskiej SRR (socjalistyczna republika radziecka) z górą 481 000 Ukraińców, jeszcze ponad 100 000 osób deportowano na ziemie zachodnie i północne Polski. Bliższe rzeczywistości jest przypuszczenie, iż liczba Ukraińców sięgała w 1944 r. 700 000, w tym 120 – 130 000 Łemków, których wówczas nie wyodrębniano jako grupy narodowościowe.

09 września 1944 r. Polska zawarła umowę z Ukraińską SRR o przesiedleniu ludności Ukraińskiej, Białoruskiej, Rosyjskiej i Rusińskiej z Polski na Ukrainę, oraz obywateli polskich (Polaków i Żydów) z Ukrainy do Polski.

W okresie od 15 października 1944 r. do końca 1946 r. przesiedlono łącznie 488 600 osób, w tym około 100 000 Łemków. Wedle polskich statystyk na terenie polski przebywało wówczas 14 000 Ukraińców. Dane te jednak odbiegały daleko od rzeczywistości. Już w lutym 1947 r. czynniki wojskowe oceniły liczbę pozostałych Polsce Ukraińców na 20 000, a w przeddzień Akcji Wisła na 50 000. W toku tej ostatniej na ziemie zachodnie i północne przesiedlono ponad 140 500 osób, w tym 35 000 Łemków.

Kilka tysięcy uwięziono, a kilkuset zabito.

Przesiedlenia niewielkich grup trwały do 1950 r.

W 1989 r. rozwinęły się organizacje ludności ukraińskiej na terenie polski – Ukraińskie Towarzystwo Społeczne-Kulturalne, w 1990 r. zostało przekształcone na Związek Ukraińców w Polsce.

Zjednoczenie Łemków nastąpiło w 1989 r. W 1992 r. mniejszość ukraińska liczyła 265 000 osób, w tym 50 – 60 000 Łemków.

W 1992 r. liczbę Białorusinów szacowano na 200 – 300 000 osób.

Tragiczny los spotkał społeczność Żydowską w Polsce.

Prawie 3 000 000 przed wojną do 200 000 po wojnie w wyniku prześladowań, holocaustu i emigracji w latach powojennych.

W 1968 r. w Polsce pozostało jedynie 15 000 Żydów zasymilowanych, którzy oddalili się od świata żydowskiego.

Niemcy
330 000
Białorusini
220 000
Ukraińcy
210 000
Łemkowie
55 000
Cyganie
25 000
Litwini
20 000
Żydzi
20 000
Słowacy
15 000
Rosjanie
12 000
Ormianie
8 000
Grecy
5 000
Czesi
3 000
Tatarzy
2 500