1). przyczyny: -dazenie szwecji do dobycia ziem mogacych byc zapleczem rolnym kraju; -rywalizacja o dominacje nad morzem baltyckim -dazenie zygmunta 3 wazy do objecia tronu w szwecji gdzie zostal zdetronizowany -zygmunt 3 waza wlaczyl do polski estonie w 1600 roku zgodnie z postanowieniami pocta conventa, stalo sie to bezposrednia przyczyna wojny ze szwecja; Liczne kradzieże, napaście i gwałty spowodowały bunt ludzi. Zaczęli tworzyć małe oddziały partyzanckie i atakować wroga z zaskoczenia.
Przyczyny wojen polsko-szwedzkich to terytoria inflant oraz niensanki polityczne podczas potopu szwedzkiego magnaci sprzedawali ziemi polskie i litewskie.
