a) wieksze zarobki zdobycie doświadczenia b) jezeli pracownik jest dobrze wykształcony to pracodawca za granica uzyskuje wykształconych i wysoko wykwalifikowanych pracowników nie ponoszac żadnych nakładów na ich nauke w tych panstwach zmniejsza sie bezrobocie (jezeli pracownik jest zatrudniony legalnie)
a) Pozytywne: - zmniejszenie bezrobocia - mniejsze wydatki z budżetu państwa na zasiłki - zdobycie przez emigrantów nowych umiejetności, które mogą być wykorzystane po powrocie do kraju - wspomaganie rodzin pozostałych w kraju pieniędzmi zarobionymi za granicą - powstanie wielu, małych, rodzinnych firm za pieniądze zarobione za granicą Negatywne: - zmniejszenie wpływów do budżetu państwa z powodu mniejszej liczby zatrudnionych - wyjazd wykształconych ludzi z Polski (fachowców) na wykształcenie których państwo poniosło nakłady - ujemny przyrost naturalny z powodu wyjazdów ludności w wieku rozrodczym - wzrost cen usług w Polsce z powodu mniejszej konkurencji - błędy w wychowaniu młodzieży pozostawionej bez opieki w kraju b) Pozytywne: - tania siła robocza - wzrost przyrostu naturalnego, zwiększenie liczby ludności i potencjalnych nabywców towarów - pozyskiwanie wykształconych ludzi bez ponoszenia nakładów - poznanie nowych kultur Negatywne: - wzrost bezrobocia miejscowej ludności - większe koszty pomocy społecznej dla miejscowej ludności - wzrost przestępczości (wykroczenia popełniane przez imigrantów) - konflikty z miejscową ludnością - nielegalne zatrudnienie i niepłacenie podatków