1901 – nawiazanie lacznosci radiowej poprzez Atlantyk (Marconi, Wlochy), grupa krwi (Landsteiner, Austria), detektor krysztalowy (Braun, Niemcy), aparat do golenia z wymiennym ostrzem (K. Camp, USA), odkurzacz z workiem filtracyjnym (C. Booth, Anglia). 1902 – samochód pancerny (Francja, Anglia), prostownik rteciowy (Cooper, Hewitt), otrzymanie radu (M. i P. Curie, Francja). 1903 – samolot: pierwsze udane loty (Wright, Hawk, USA), traktor gasienicowy (Hotl, USA), otrzymywanie kwasu azotowego z powietrza (Birkeland, Eyde, Norwegia i I. Moscicki, Szwajcaria), podstawy teoretyczne lotu rakietowego (Ciolkowski, Rosja), metoda pomiaru twardosci cial stalych (A. Brinell), odkrycie chromatografii (M. Cwiet). 1904 – wynalezienie diody prózniowej (A. Fleming, Anglia), przesylanie obrazów i fototelegrafia (Korn, Niemcy). 1905 – produkcja pralek elektrycznych (USA), pompa rteciowa do uzyskiwania prózni (Goede, Niemcy), teoria wzglednosci (Einstein, Niemcy), turbina gazowa (H. Holzwarth, Niemcy), zarówka o ksztalcie gruszki “Osram” z zarnikiem z osmu i wolframu (Niemcy). 1906 – bakelit (Baekeland, Belgia), trioda (Forest, USA), duraluminium (Wilm, Niemcy). 1908 – prototyp uzytecznej turbiny gazowej (Holzwarth, Niemcy), wytworzenie celofanu (E. Brandenberger). 1909 – licznik promieniowania (Geiger, Niemcy), przelot samolotem nad kanalem La Manche (Bleriot, Francja), pierwszy konkurs lotniczy (Reims, Francja), kauczuk syntetyczny (F. Hofmann, Niemcy). 1910 – swietlówka neonowa (Clande, Francja), wodnoplatowiec (Fabre, Francja), pierwsze wieksze statki spalinowe (Wlochy, Holandia, Anglia), rotograwiatura (Klic), pierwsza reczna kamera filmowa “aeroskop” (K. Prószynski), start samolotu z pokladu statku (B. Ely, USA), samochód osiaga predkosc 228 km/godz. (B. Burman). 1911 – przekazanie obrazu telewizyjnego za pomoca elektrycznosci (W. Kosma), odkrycie promieni kosmicznych (F. Hess). 1912 – pierwszy statek oceaniczny z silnikiem Diesla (Dania), lokomotywa dieslowska (Niemcy), komora Wilsona (Anglia), pojecie witaminy (Funk, Polska). 1913 – tasmowa produkcja samochodów (Ford, USA), benzyna syntetyczna (Bergins, Niemcy), modele atomów (Bohr, Dania), nierdzewna stal chromowa (H. Brarley, Anglia), lampa rentgenowswka (D. Coolidge, USA). 1914 – kanal Panamski (Panama), staly, swietlny sygnalizator drogowy w Cleveland (USA). 1915 – pierwszy calkowicie metalowy samolot (Junkers J1, Niemcy), wyposazenie samolotów w karabiny maszynowe (Fokker E–1, Niemcy), miotacze ognia jako bron (Niemcy). 1916 – pierwszy lotniskowiec (Anglia), pierwsze uzycie bojowe czolgów (Francja), wprowadzenie w samochodach swiatel hamowania (USA). 1917 – masowa produkcja traktorów (Ford, USA), produkcja lodówek elektrycznych na skale handlowa (USA), wyjasnienie zjawiska dyfrakcji swiatla (W. Rubinowicz). 1918 – seryjna produkcja lamp elektronowych (Francja). 1919 – transatlantycki przelot samolotu (Alcock, Brown, N. Funlandia–Irlandia), pierwsze regularne pasazerskie linie lotnicze (Paryz–Londyn, Berlin–Weimar), brytyjski sterowiec przebyl Atlantyk w obu kierunkach. 1920 – pierwsza rozglosnia radiowa nadajaca staly program (USA), kompensator pradu zmiennego (Krukowski, Polska). 1921 – produkcja sztucznego jedwabiu (Anglia, USA). 1922 – parowóz turbinowy (Ljungstrm, Szwecja), film dzwiekowy: pierwszy pokaz (Berlin, Niemcy), insulina (Banting, Macleod), wiercenia turbinowe w górnictwie (M. Kapelusznikow, Rosja). 1923 – poczatki automatycznej kontroli pracy maszyn i przebiegu procesów technologicznych (USA), elektryczne wycieraczki do samochodów (USA), elektroniczna lampa odtwarzajaca obrazy (W. K. Zworykin). 1924 – pierwsza autostrada (Mediolan–Varese), pierwsze udane próby telewizji (Baird, Anglia), glosnik elektrodynamiczny (H. Riegger). 1925 – pierwsza kopula lupinowa (Jena, Niemcy), pierwsza kamera maloobrazkowa “Leica”, mikrofon elektryczny (J. Maxfield, USA). 1926 – praktyczna telewizja, pierwszy pokaz (Baird, Anglia), spray (E. Rotheim, Norwegia), antena typu dipol (H. Yagi i S. Uda, Japonia). 1927 – samotny przelot transatlantycki (Lindbergh, N. Jork – Paryz), syntetyczny kauczuk (Niemcy). 1928 – elementy strunobetonowe w budownictwie (Francja), licznik Geigera–Mllera (H. Geiger i W. Mller), modulacja czestotliwosci w odbiorniku radiowym (H. Armstrong), zgloszenie do opatentowania tasmy magnetofonowej (F. Pfleumer), powstaja telewizory domowe (Wielka Brytania). 1929 – poczatki telewizji elektronicznej: kineskop (Zworykin, USA), penicylina (Fleming, Anglia), elektroencefalograf (H. Berger), zegar kwarcowy (A. Marrison). 1930 – batysfera (USA), ikonoskop (Zworykin, USA), zastosowanie pierwszej anologowej maszyny liczacej (USA). 1931 – cyklotron (USA), poczatki radioastronomii (USA), zbudowano w 15 miesiecy Empire State Building (381 m z wieza telewizyjna 450 m) w Nowym Jorku, odkryto ciezki wodór (H.C. Urey). 1932 – podstawy cybernetyki (H. Nyquist). 1933 – mikroskop elektronowy (Niemcy), polietylen (W. Brytania), walcarka do ciaglego walcowania (T. Sedzimir). 1934 – sztuczna promieniotwórczosc (Curie, Francja). 1935 – organy elektryczne (L. Hammond, USA), pierwszy w pelni udany film barwny: “Technicolor” (USA), cyklotron (Lawrence, USA). 1936 – BBC nadaje staly program telewizyjny (Anglia), pierwszy lot helikoptera o podwójnym rotorze (Niemcy). 1937 – nylon (USA), perlon (Niemcy), silnik odrzutowy (Whittle, Anglia), radioteleskop (G. Reber, USA), sprawnie funkcjonujacy helikopter (H. Focke). 1938 – pierwszy funkcjonujacy magnetofon (Niemcy, dlugopis kulkowy (L. i G. Biro). 1939 – nowoczesny smiglowiec (USA), samolot odrzutowy “Heinkel 178” (Niemcy), radar (Watson–Watt, Anglia), telewizja barwna (J. L. Baird, Anglia), maszyna do skladu fotograficznego (W.C. Huebner), automatyczna skrzynia biegów (USA). 1941 – pierwsza lokomotywa turbospalinowa (Szwajcaria), srodki owadobójcze w pojemniku aerozolowym. 1942 – pierwszy reaktor jadrowy (Fermi, Chicago), “sztuczna nerka” aparat do dializy (W.J. Kolff, Holandia), skonstruowano katapulte dla pilotów (Niemcy). 1943 – eidofor (F. Fischer). 1944 – pierwsza uzyteczna przekaznikowa maszyna cyfrowa “Mark–1” (Aiken, USA), mikroskop protonowy (600 000 razy) (Francja), zdalnie kierowane rakiety (W. von Braun i zespól, Niemcy). 1945 – bomba atomowa (Oppenheimer, USA), zapalniczka z plynnym gazem. 1946 – elektroniczna maszyna liczaca “Eniac” (USA), zasada zegara atomowego, firma Dupont rozpoczela produkcje teflonu, prototyp skutera (E. Piaggio, Wlochy). 1947 – samolot osiaga predkosc naddzwiekowa, “Bell X–1” (USA), polaroid – aparat fotograficzny (E. Herbert, USA), rozpoznanie wieku szczatków organicznych przy pomocy 14C (F. Libby, USA), pierwszy landrower z napedem na cztery kola. 1948 – batyskaf (Piccard, Szwajcaria), tranzystor (USA), frezarka sterowana elektronicznie (zespól, USA), holografia (D. Gabor), wprowadzenie pojecia “bit” (W. Tukey). 1949 – pierwszy lot non–stop “dookola swiata” “Lucky Lady II” (Gallagher, USA), obwody drukowane, tranzystor warstwowy (W. Shockley, USA). 1950 – pierwsze programy telewizji barwnej (USA), poczatki produkcji wlókien poliakrylonitrylowych (orlon) (USA), 10 mln zdjec na sekunde w kinematografii szybkoklatkowej. 1951 – odtwarzacz video (Ch. Ginsburg). 1952 – pierwszy samolot odrzutowy w komunikacji pasazerskiej (Anglia), bomba wodorowa (USA), film panoramiczny (USA, Cinerama), pierwsza sztuczna zastawka serca (M. Zoll, USA), uruchomienie polskiej stacji telewizyjnej. 1953 – zastosowanie izotopów i promieniowania w lecznictwie (USA), frezarka sterowana elektronicznie (USA), panoramiczny film ze stereofonicznym dzwiekiem (USA), kuchenka mikrofalowa (USA). 1954 – maser (USA, ZSRR), pierwsza elektrownia jadrowa (ZSRR), pierwsze calkowicie zautomatyzowane zaklady przemyslowe (USA, ZSRR), okret podwodny o napedzie jadrowym “Nautilus” (USA), elektroniczna maszyna do tlumaczen (USA), pierwszy lot samolotu pionowego startu (W. Brytania), radio tranzystorowe (USA). 1955 – swiatlowód (S. Kapany, W. Brytania), syntetyzator muzyczny, opony bezdetkowe, mikroskop jonowy (E. Mller, Niemcy). 1956 – transatlantycka kablowa linia telefoniczna, poczatki chirurgii ultradzwiekowej (USA), wprowadzono hamulce tarczowe, tranzystorowy komputer (USA). 1957 – pierwszy sztuczny satelita Ziemi (Sputnik – 1)(ZSRR), jednoszynowa kolej podwieszona (Kolonia), opony bezdetkowe (USA), elektryczne zegarki na reke, silnik z wirujacym tlokiem (F. Wankel). 1958 – regularne loty transatlantyckie odrzutowców pasazerskich (USA), obróbka ultradzwiekowa w przemysle (USA, ZSRR), pierwszy uklad scalony (S. Kilby, USA). 1959 – rakieta osiaga Ksiezyc (ZSRR), sfotografowanie niewidocznej z Ziemi strony Ksiezyca (ZSRR), lodolamacz o napedzie jadrowym (ZSRR), poduszkowiec (Cockerell, Anglia). 1960 – maszyna elektroniczna odcyfrowuje pismo Majów (ZSRR), pierwszy satelita telekomunikacyjny i meteorologiczny (USA), laser rubinowy i gazowy (USA), atomowa lódz podwodna TRITON oplywa Ziemie pod woda. 1961 – pierwszy lot kosmiczny czlowieka (Gagarin, ZSRR), emitowane sa audycje stereofoniczne (USA), maszyna do pisania z glowica kulowa (USA), lotniskowiec “Enterprise” o napedzie atomowym (USA), sonda kosmiczna Venus 1 (ZSRR), Alan Shepard leci w kosmoc po torze balistycznym (USA). 1962 – poczatki telewizji miedzykontynentalnej: “Telstar” (USA), tunel pod Mt. Blanc (Francja–Wlochy), fotodioda (N. Holonyak), najdluzszy most betonowy nad jeziorem Maracaibo (8679 m). 1963 – pierwszy stacjonarny satelita telekomunikacyjny (USA), superlinie kolejowe Tokaido (Japonia), pierwsza kobieta W. Tiereszkowa w kosmosie (ZSRR). 1964 – operacja za pomoca skalpela laserowego (USA), statek kosmiczny Woschod 1 z trzyosobowa zaloga (ZSRR). 1965 – pierwszy próbny pociag na poduszkach powietrznych (Francja), elektroniczny flesz z automatycznym sterowaniem blysku, A. Leonow jako pierwszy opuszcza pojazd kosmiczny w kosmosie (ZSRR), Mariner 4 przelatuje okolo 10 tys. km od Marsa i przekazuje zdjecia (USA). 1966 – psychogalwaniczne reakcje roslin (Buttlar, USA), czytnik “IBM 1287” odczytuje pismo maszynowe i reczne (USA), sonda kosmiczna laduje na Wenus (ZSRR), N. Armstrong i D. Scott lacza dwa statki w kosmosie (USA). 1967 – pierwszy kalkulator (N. Kitz), elektrownia plywowa w St. Malo (Francja). 1968 – statek kosmiczny z zaloga na pokladzie okraza Ksiezyc (USA), pierwszy ponaddzwiekowy samolot pasazerski Tu–114 (ZSRR). 1969 – firma Sony wprowadza system wideokaset (Japonia), Boening 747 odbywa pierwszy lot (USA), ponaddzwiekowy samolot pasazerski Concorde (Francja), E. Aldrin i N. Armstrong jako pierwsi ludzie przebywaja na Ksiezycu (USA).@A DZIELO = 1970 1970 – elektronika w maloobrazkowych aparatach fotograficznych, udalo sie zobaczyc atomy uranu, linia falowodowa do rozmów telefonicznych (Francja), sonda Luna–16 wyladowala na Ksiezycu, a nastepnie wrócila na Ziemie (ZSRR), tworzywa sztuczne zdominowaly produkcje opakowan. 1971 – stacja kosmiczna Salut–1 (ZSRR), pierwszy mikroprocesor (USA), Mariner 9 wprowadzony na orbite Marsa (USA), “Lunar Rover” obwozi astronautów po Ksiezycu w czasie piatej wyprawy (USA), imponujacy radioteleskop na wyspie Puerto Rico w Arecibo (USA). 1972 – pojawily sie kwadrofoniczne plyty gramofonowe, uruchomiono akcelerator o energii 200 mld eV (USA), pojazd na poduszcze magnetycznej (Niemcy), transporter tasmowy na Saharze o dlugosci 100 km. 1973 – dom zasilany energia sloneczna (USA), mozna badac “warstwowo” wnetrze ciala ludzkiego, metoda przedzenia bezwrzecionowego (Polska), sonda kosmiczna Pionier minela Jowisza i przeslala zdjecia. 1974 – porche sportowy z turbodoladowaniem, klucz zastapiono karta magnetyczna (USA). 1975 – magnetowid domowy na rynku (Japonia), Venus 9 przekazuje pierwsze zdjecia powierzchni Wenus (ZSRR). 1976 – gry telewizyjne na rynku, Viking–1 laduje na Marsie i przekazuje obrazy (USA). 1977 – bomba neutronowa (USA), wprowadzenie systemu fotografii na poczekaniu. 1978 – najwieksza koparka czerpakowa, 240 000 m3 na dzien (Niemcy). 1979 – pokonanie kanalu La Manche samolotem napedzanym pedalami (B. Allen), cieklokrystaliczny ekran telewizyjny (Japonia). 1980 – kieszonkowe komputery na rynku, nierozpoznawalny samolot bojowy (USA). 1981 – na rynku pierwsze odtwarzacze plyt kompaktowych, francuski pociag TGV osiagnal predkosc 380 km/godz. start pierwszego promu kosmicznego Columbia (USA). 1982 – tomografia komputerowa ciala czlowieka, zaczeto uzywac “teletextu”. 1983 – zdefiniowano metr jako 299 792 488 czesc drogi przebytej w ciagu sekundy przez swiatlo, komputer biurowy wyposazony w myszke, ukonczono najdluzszy tunel swiata Saikau (53 850 m, Japonia). 1984 – system hamulcowy ABS w produkcji masowej. 1985 – nawigacja poprzez satelity, pierwsze modele samochodów z komputerem pokladowym. 1986 – okreslenie pozycji w nawigacji z dokladnoscia 1 m (USA), Voyager 2 mija Uran i Neptuna, katastrofa promu Challenger, piec statków kosmicznych minelo komete Halleya, katastrofa elektrowni atomowej w Czarnobylu. 1987 – nowa generacja nadprzewodników, odkryto gwiazde supernowa w odleglosci 170 000 lat swietlnych. 1988 – tranzystor zmniejszajacy obwód scalony o 99% (USA), najwiekszy kompleks mostów laczacych wyspy (Japonia), wirus komputerowy zaraza 20 tys. komputerów, swiatlowód pod Atlantykiem. 1989 – najwiekszy samolot swiata An–225 (ZSRR), akcelerator LEP o obwodzie 26,7 km (Francja), TGV na poduszcze magnetycznej osiagnal predkosc 482 km/godz. (Francja). 1990 – teleskop kosmiczny Hubble na orbicie, ostateczne przebicie eurotunelu pod kanalem Lam Manche, grajacy robot Wabot potrafi zagrac skomplikowane utwory. 1991 – helikoptery bez rotora ogonowego (USA), wideokamera na wzór oka ludzkiego, nowe wytrzymale wlókno szklane. Trochę Dużooo Wybierz sobie kilka dat : )
