Scharakteryzuj przebieg i skutki wojen Rzeczpospolitej w XVII wieku.

Skutki wojen Rzeczpospolitej w XVII wieku XVII wiek był to dla Rzeczypospolitej okres ciągłych działań militarnych. Prowadzone były wojny ze Szwecją (1600-1611, 1617-1629, 1655-1660), Rosją (1609-1619, 1632-1634, 1654-1656, 1660-1667), i Turcją (1620-1621, 1672-1676, 1683-1699). Mimo, że różniły przyczynami, przebiegiem i czasem trwania to wszystkie prowadziły do wyniszczenia kraju. Skutki tych działań można podzielić na terytorialne, polityczne, gospodarcze, społeczne oraz kulturowe. Wieloletnie walki toczone przez Polskę przyniosły za sobą ogromne ubytki terytorialne.Rzeczpospolita utraciła większość Inflant, województwo siewierskie, czernichowskie, smoleńskie, także lewobrzeżną część Ukrainy i lenno Pruskie. Z około 990 tys. km2 ziem należących do Rzeczpospolitej pozostało 733 tys. km2. Zmiany dosięgły również polityki wewnętrznej państwa. Szerzyła się korupcja, zrywano sejmiki ziemskie, które stały się areną walk konkurujących ze sobą magnatów. Wzrost znaczenia wielkich rodów doprowadził do stopniowej decentralizacji władzy. Wydłużający się okres bezkrólewia wykorzystywała szlachta organizują liczne konfederacje i rokosze. Wykształcił się nowy ustrój polityczny nazywany dziś oligarchią magnacką. XVII wieczne wojny rzutowały przede wszystkim na polskie wojsko. Przyczyniły się do zmian w organizacji i uzbrojeniu armii, jej liczebności a także taktyce prowadzenia bitew. Niewielkie zmiany objęły jazdę, ugruntował się jej podział na jazdę ciężką ? husarię i lekką ? kozacką. Obie wyposażono częściowo w broń palną. Nie przyjęły się natomiast stosowane w armiach zachodnioeuropejskich skomplikowane manewry umożliwiające prowadzenie ognia z konia. Dzięki temu jazda polska przeważała ruchliwością a także umiejętnością wykorzystania szybkości, impetu nad jazdą zachodnioeuropejską. Bardziej zmodernizowano piechotę. Składała się ona w tym czasie z piechoty wybranieckiej, zaciężnej oraz kozackiej, opierającej się na rejestrze kozackim. Wyposażona była dość jednolicie w broń palną ? rusznice. Wprowadzono udoskonalone muszkiety, prawie dwukrotnie zwiększające szybkość oddawania strzałów. W ramach reformy artylerii wprowadzone zostały działa regimentowe, towarzyszące piechocie. Na potrzeby wojen ze Szwecją, Polska zorganizowała flotę morską. W roku 1622 w Gdańsku spuszczono na wodę pierwszy okręt marynarki wojennej. Przy pomocy hetmana Koniecpolskiego rozbudowano flotę do dwunastu okrętów różnej wielkości. W tamtym okresie polska armia posiadała wielu wspaniałych wodzów którzy potrafili uzupełnić braki w liczebności i uzbrojeniu wojska. Jednak pomimo rozwoju Polskiego wojska nie można zapomnieć, że dysponowaliśmy zbyt mało liczebną armią, żeby poradzić sobie z natarciem z kilku kierunków. Straty gospodarcze były widoczne już podczas wojen. Regres demograficzny przyczynił się w znacznym stopniu do upadku rolnictwa.

Następstwa wojen polsko-szwedzkich ,polsko-rosyjskich i polsko-tureckich były do siebie podobne. Różnice są jednak bardziej widoczne na tle politycznym niż społecznym. Wojna trzydziestoletnia zmieniła układ sił w siedemnastowiecznej Europie. Udział i rola odegrana przez Rzeczypospolitą w tej wojnie jest doniosła mimo, że nie brała ona bezpośredniego udziału w walkach na terenie Rzeszy. Król Gustaw II Adolf rozpoczął szeroko zakrojoną akcję dyplomatyczną zwróconą przeciwko Polsce. Walki na wschodzie (tzn. w Rosji) mające zapobiec utworzeniu drugiego frontu na wschodnich flankach szwedzkich w Niemczech znacznie wpłynęły na przebieg tej wojny. Jak wiadomo w początkowym stadium szwedzkiego okresu wojny trzydziestoletniej (1630-1635) na tronie polskim wciąż siedział Zygmunt III Waza, który chętnie udzielał pomocy Habsburgom. Nie wiadomo jak dokładnie potoczyłby się los tego konfliktu, gdyby król polski przyłączył się do zachodniego sąsiada. Wpływ wojny Rzeczypospolitej z Rosją, zapoczątkowanej z powodu przymierza szwedzko - rosyjskiego, można zaliczyć do dalekosiężnych skutków wojny trzydziestoletniej. Inną ważną kwestią jest polityka Zygmunta III Wazy względem Rosji. Pragnął opanować ją i użyć jako odskocznię do zdobycia Szwecji. Plan ten nie powiódł się, co zapobiegło całkowitemu kryzysowi w państwie rosyjskim na początku XVII wieku. "Potop" przyniósł nowe zmiany na arenie międzynarodowej. Jan Kazimierz zrzekł się wszelkich praw do korony szwedzkiej, a Prusy Książęce w końcu uwolniły się od zależności lennej wobec króla Polski. Wiek XVII można określić wiekiem wojen w historii naszego narodu, który na przełomie kilkudziesięciu lat w ich wyniku stracił status mocarstwa. Najdotkliwiej skutki konfliktów z Rosją, Szwecją i Turcją odniosła pospolita ludność. Lata walk przyniosły ze sobą niekorzystne ubytki terytorialne . Z 990 000 km kwadratowych w 1634 pozostało 733 500 km kwadratowych w 1667 roku. Inwazja w 1655 roku przyniosła olbrzymie straty w populacji. Po drugiej połowie XVII wieku wyniosły one blisko 30%. Były spowodowane głównie szerzącymi się epidemiami i działaniami wojennymi. Regres demograficzny przyczynił się w znacznym stopniu do upadku rolnictwa. Sytuację pogarszał fakt zmniejszenia popytu na polskie towary po wojnie trzydziestoletniej. Było to spowodowane ożywieniem gospodarczym w Niemczech i zapełnieniem tamtejszego rynku w większości własnymi produktami. W związku z tym posiadacze folwarków poczęli zwiększać wysokość pańszczyzny, aby zapobiec stratom. Wkrótce niezadowolenie chłopów sięgnęło szczytu. Uwidoczniło się to w powstaniach na Podhalu, w województwie krakowskim(1669-1672), na Mazowszu i Podlasiu. Na niekorzystnej sytuacji drobnej szlachty, której nie było stać na odbudowę zniszczonych po wojnach folwarków skorzystali wielcy posiadacze. W miastach również było źle. Niektóre z nich straciły do 50% ludności (Warszawa, Poznań, Kraków), a wiele mniejszych upadło. Ludność była biedna więc nie było jej stać na zakup towarów, toteż handel uległ poważnemu osłabieniu. Problemy dotknęły górnictwo. Kryzys odbił się również na polityce wewnętrznej państwa. Szerzyła się korupcja, zrywano sejmiki ziemskie, które stały się areną walk konkurujących ze sobą magnatów. Wzrost znaczenia wielkich rodów doprowadził do stopniowej decentralizacji władzy. Wpłynęło to niekorzystnie na system skarbowy. Wojsko było nie dofinansowane, spadły możliwości mobilizacyjne. Jednakże okres wojen przyczynił się do jego rozwinięcia. W tym okresie nazwiska takich wodzów jak Chodkiewicz, Żółkiewski czy Czarnecki były owiane sławą w Europie. Po pokoju andruszowskim rozpoczęto proces redukcji i reformy armii z inicjatywy króla Jana III Sobieskiego. Stworzono lekkozbrojną zwrotniejszą i tańszą od husarii kawalerię, zmieniono również uzbrojenie piechoty. Wojny toczone w XVII wieku wytworzyły wśród szlachty mit o Polsce jako "przedmurzu i twierdzy chrześcijaństwa". Po dramatycznych przejściach zmieniła się mentalność społeczeństwa, która uwidoczniła się w stosunku do cudzoziemców (wzrost ksenofobii) i zaostrzeniu kontrreformacji (Szwedzi byli luteranami, Rosjanie wyznawali prawosławie, a Turcy byli muzułmanami). Klęski na froncie przyczyniły się do szukania winnych we własnych szeregach. W 1658 roku uchwalono banicję arian i zakazano odstępowania od religii panującej w 1668. Miejsce miały także procesy o czary, lecz w sporadycznych przypadkach. Groźną w skutkach okazała się założona w 1684 roku Liga Święta z udziałem Polski, Austrii, Wenecji, Rosji i papiestwa. Jan III pragnął wyprzeć Turków z Europy, zdobyć dla Polski Mołdawię, osadzić na jej tronie swego syna Jakuba oraz dać mu szansę na zwycięstwo elekcyjne w Polsce po swojej śmierci. Był to poważny błąd Jana III. Turcja okazała się jeszcze silnym przeciwnikiem, nie oddającym łatwo zdobyczy. Polska natomiast uwikłała się w długą i ciężką wojnę przekraczającą możliwości finansowe i militarne wyczerpanego ciągłymi w XVII wieku wojnami, słabnącego, zacofanego państwa. W efekcie korzyści z wojny przeciw Turkom wyniosły przede wszystkim Austria i Rosja, przyszli zaborcy Polski. Bilans XVII wieku dla Polski wypadł niekorzystnie. Różniła się diametralnie w porównaniu z okresem "złotego wieku". W Europie Wschodniej w wyniku wojny 1654-1667 Rzeczpospolita odniosła klęskę w polityce z Rosją. Jednocześnie zostało przypieczętowane, rozpoczęte po "potopie", załamanie się Polski i Litwy jako mocarstwa. Podsumowując, głównymi skutkami wojen polskich w XVII wieku są: · osłabienie wewnętrzne i międzynarodowe Polski  wyniszczenie ziem polskich· (utrata Inflant i województw wschodnich)  uniezależnienie się Prus w 1657· r., które okazały się być poważnym przeciwnikiem Rzeczpospolitej  straty· ludności (ok. 40%), zamieszanie monetarne  wzrost znaczenia oligarchii· magnackiej, wpływ obcych dworów  wzmocnienie katolicyzmu w Polsce ( po· zwycięstwie nad Turcją Polska "przedmurzem chrześcijańskiej Europy" ); rozwój kontrreformacji ( wygnanie arian z Polski w 1658 r.)  upadek gospodarczy i· polityczny Rzeczpospolitej szlacheckiej, słabość polskiej armii

Zagadnienie z historii od czasów nowożytnych do upadku państwa polskiego 1795

1. Omów przebieg ważniejszych odkryć geograficznych (kto, kiedy, gdzie).

W okresie renesansu dokonano pierwszych odkryć geograficznych. Europejczycy wyszli po za granice swoich krajów, a penetracja nowych obszarów wpłynęła na z...

Zagadnienie z historii od czasów nowożytnych do upadku państwa polskiego 1795.

1. Omów przebieg ważniejszych odkryć geograficznych (kto, kiedy, gdzie).
W okresie renesansu dokonano pierwszych odkryć geograficznych. Europejczycy wyszli po za granice swoich krajów, a penetracja nowych obszarów wpłynęła na zmianę lu...