służą do budowy i odbudowy zużywających się tkanek (złuszczony naskórek, wypadające włosy) są podstawowym składnikiem krwi, limfy oraz wielu ciał biologicznie czynnych (hormony, enzymy) biorą udział w regulowaniu ciśnienia krwi wchodzą w skład ciał odpornościowych utrzymują właściwy odczyn płynów ustrojowych, treści przewodu pokarmowego pełnią rolę nośnika niektórych witamin czy soli mineralnych Są to Białka ! Tłuszcze Kwasy tłuszczowe dzielą się też na:nasycone (głównie zwierzęce), m.in. kwas masłowy, kapronowy, kaprylowy, stearynowy, palmitynowy nienasycone (głównie roślinne) WEGLODOWALNY -dostarczają łatwo przyswajalnej energii -utrzymują stały poziom glukozy we krwi, co zapobiega hipoglikemii (niedocukrzenia -poprawiają walory smakowe posiłków konieczne są do utleniania kwasów tłuszczowych. W przypadku niedostatecznej ilości węglowodanów przyswajalnych w pożywieniu dochodzi do spalania kwasów tłuszczowych i powstawania ciał ketonowych zakwaszających organizm -błonnik pokarmowy (część nieprzyswajalna) z kolei: pobudza funkcje żucia i wydzielania śliny działającej ochronnie na zęby, buforuje i wiąże nadmiar kwasu solnego w żołądku, zwiększa objętość treści pokarmowej w jelicie cienkim, wpływa na zwiększone wydzielanie soków trawiennych, pobudza ukrwienie jelit, wpływa na wydzielanie hormonów przewodu pokarmowego(gastryny), przez mechaniczne drażnienie ścian jelita grubego wpływa na jego perystaltykę, zmniejsza wartość energetyczną diety i daje uczucie sytości, chroni przed zaparciami uchyłkowatością jelit, polipami, żylakami odbytu i chorobą nowotworową WITAMINY Nazwa witamina pochodzi od łacińskich słów vita (życie) i amina (związek chemiczny - zawierający grupę aminową) Witaminy należą do składników regulujących przemianę materii, lecz nie dostarczają organizmowi energii. Są to związki organiczne, które muszą być dostarczane do ustroju wraz z pożywieniem, gdyż organizm sam ich nie produkuje (lub w niewielkiej ilości). My znamy 40 różnych witamin, z których połowa jest dla człowieka niezbędna. Wszystkie witaminy dzielimy na rozpuszczalne w tłuszczach oraz rozpuszczalne w wodzie. Do tych pierwszych należą witaminy tj. A, D, E i K, natomiast do drugich zaliczamy witaminę C, B1, B2, B6, B12, PP, H i inne. SOLE MINERALNE Składniki mineralne (związki nieorganiczne, pochodne kwasów lub zasad) pełnią w organizmie ludzkim rolę budulcowa oraz podobnie jak witaminy – regulującą. Wpływają ponadto na gospodarkę wodną oraz równowagę kwasowo-zasadową w organizmie. W skład tkanek i płynów ustrojowych wchodzi około 40 pierwiastków chemicznych. Dzieli się je na mikro – i makroelementy. Pierwsze zwane są też pierwiastkami śladowymi, gdyż występują w organizmie w małych ilościach ( w przeciwieństwie do tych drugich). Makroelementy to: wapń, fosfor, magnez, sód, potas, chlor, siarka. Do mikroelementów zaś zaliczamy fluor, żelazo, miedź, mangan, cynk, jod, chrom, selen i inne. Tak jak w przypadku witamin, zarówno niedobór jak i nadmiar składników mineralnych może być szkodliwy dla organizmu. WODA Mówiąc o wodzie językiem chemicznym mamy na myśli związek o wzorze H2O, występujący w warunkach standardowych w stanie ciekłym. W stanie gazowym wodę określa się mianem pary wodnej, a w stałym stanie skupienia – lodem.
