Opisz budowę i funkcje tkanki chrzęstnej.
Tkanka chrzęstna jest tkanką typową dla kręgowców, tworzy np. szkielet ryb chrzęst-noszkieletowych czy też szkielet płodu ssaków, ale występuje także u bezkręgowców, np. u gło-wonogów tworząc puszkę osłaniającą mózg. Chrząstka spełnia głównie zadanie mechaniczne, stanowi w organizmie formę przejściową np. tkanki kostnej (np. rosnące i kostniejące kości dłu-gie) albo występuje jako stała część szkieletu (np. chrząstki nosa, tchawicy, małżowiny usznej).
Tkanka chrzęstne nie jest unaczyniona (odżywianie zachodzi dyfuzyjnie z łącznotkankowej ochrzęstnej) ani unerwiona. W dojrzałej postaci składa się z istoty międzykomórkowej (chondryny), w której zanurzone są włókna białkowe oraz elementy komórkowe. Z tych ostatnich najliczniejszą grupę stanowią komórki chrzęstne – chondrocyty. Grupy kilku komórek chrzęstnych leżących obok siebie (chondrony) wypełniają jamki chrzęstne w istocie podstawowej.
W wypadku urazu mechanicznego, w okolicy uszkodzenia, chondrocyty przekształcają się w komórki chrząstkogubne (chondroklasty), które rozpuszczają chrząstkę. Pewna część komórek chrzęstnych przekształca się jednocześnie w komórki chrząstkotwórcze (chondroblasty). Pozwala to na uzupełnienie ubytków w tej tkance.
Jeżeli substancja międzykomórkowa zawiera włókna sprężyste, tkanka chrzęstna nosi nazwę sprężystej i ta nie ulega kostnieniu, gdy zaś pozbawiona jest tych włókien, nazywa się tkanką chrzęstną szklistą. Większość kości powstaje w wyniku kostnienia tej tkanki, ale nie wszystkie chrząstki szkliste kostnieją (np. nie kostniejąca przegroda nosa, końce żeber i zrąb tchawicy). Istnieje jeszcze tkanka chrzęstna włóknista, z której zbudowane są m. in. chrząstki (dyski) międzykręgowe.
Tkanka chrzęstna szklista tworzy szkielet wszystkich kręgowców w okresie zarodkowym (u większości dość szybko zastępowana jest przez tkankę kostną). U ryb chrzęstnoszkieletowych i dwudysznych chrząstka szklista stanowi jednocześnie podstawowy materiał budulcowy szkiele-tu form dorosłych. W szkielecie dorosłego człowieka chrząstka szklista buduje powierzchnie stawowe (jest bardzo odporna na ścieranie) i przymostkowe części żeber. Występuje także w części chrzęstnej nosa, nagłośni i oskrzelach.
W półprzezroczystej, mlecznolśniącej istocie podstawowej znajdują się liczne grupy chondrocytów, a między nimi – włókna kolagenowe.
Tkanka chrzęstna sprężysta występuje w małżowinie usznej ssaków. Współtworzy też część chrząstek krtani i nagłośni. W istocie podstawowej zanurzona jest bardzo delikatna siateczka włókien elastycznych, nadających właściwości sprężyste wykorzystywane w subtelnych układach związanych z rezonansem akustycznym. Chrząstki sprężyste nie ulegają mineralizacji.
W substancji podstawowej tkanki chrzęstnej włóknistej licznie występują grube pęczki włókien kolagenowych. Nadaje to tkance bardzo dużą wytrzymałość na zerwanie. W związku z tym występuje ona w miejscach przyczepu ścięgien do kości, współtworzy także krążki międzykręgowe w kręgosłupie.