Muzyka średniowiecza datuje się od przyjęcia chrześcijaństwa (r. 313) i związanego z tym wprowadzenia do liturgii katolickiej rzymskiego śpiewu kultowego, znanego później pod nazwą śpiewu gregoriańskiego. Tworzywo tego śpiewu miało przez długie wieki decydować o rozwoju muzyki i jej przemianach. W pierwszych wiekach — do XI w. — ośrodkami rozwoju nauki i sztuki, w tym także kultury muzycznej, w Europie były kościoły, zwłaszcza klasztory. Kultywowano w nich muzykę wokalną; początkowo wręcz zabraniano w kościołach użycia instrumentów (tak jest po dzień dzisiejszy w kościele wschodnim). Jednogłosową, czyli monodyczną muzykę liturgiczną kościoła skodyfikował papież Grzegorz I zwany Wielkim, od którego pochodzi też nazwa chorału gregoriańskiego (sama nazwa „chorał" bierze się od słowa „chorus", tj. miejsca, gdzie stali śpiewacy kościelni). Działający w latach 590—604 papież Grzegorz Wielki polecił dokonać, ostatecznego wyboru melodii kościelnych i zebrał je w tzw. Antyfonarzu (zbiór obowiązujący z pewnymi tylko modyfikacjami w kościele do dziś). Charakterystyczna dla chorału gregoriańskiego jest jego jednogłosowość oraz to, że jego podstawę stanowią skale kościelne. Nazywamy je też skalami modalnymi. Od VII wieku pojawia się tendencja do wielogłosowości, początkowo skromnej, opartej na równoległościach czystych interwałów — kwart lub kwint — później coraz to kunsztowniejszej. Ten typ muzyki nazwano organum.
