BUDOWA I ROLA UKŁADU POKARMOWEGO Człowiek, jako organizm cudzożywny , musi pobierać związki organiczne w postaci pokarmu. Organizm nie może bezpośrednio wykorzystać pokarmu i dlatego musi on zostać poddany przemianom mechanicznym oraz chemicznym. Do przemian mechanicznych należą np. : gryzienie , zucie. Przemiany chemiczne to rozkład pokarmów pod wpływem odpowiednich soków trawiennych na substancje proste, przyswajane przez organizm. Układ , który umozliwia to przemiany , to układ pokarmowy. UKŁAD POKARMOWY SKŁADA SIĘ Z : - przewodu pokarmowego : jama ustna przełyk żołądek jelito cienkie z dwunastnicą jelito grube odbytnica - gruczołów trawiennych: ślinianki wątroba trzustka BUDOWA I ROLA PRZEWODU POKARMOWEGO. Odcinki przewodu pokarmowego --- budowa --- zachodzące procesy : jama ustna --- jama ustna wysyłana jest błoną śluzową ;znajdują się w niej 32 zęby (zęby stałe, zróżnicowane) --- rozdrabnianie pokarmu język --- zbudowany jest z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej. Na jego powierzchni występują nerwy smakowe w tzw.kubkach smakowych --- Mieszanie pokarmu ze śliną, odbieranie smaku,formowanie kęsów i przesyłanie ich do przełyku przełyk --- jest to przewód długości ok.30 cm, wyścielony od zewnątrz błona śluzową , w jego ściankach wystepują mięśnie gładkie --- skurcze mięśni powodją przesuwanie kęsów pokarmowych do żołądka żołądek --- workowate rozszerzenie przewodu pokarmowego; ściana żołądka składa się z błon : śluzowej,mięśniowej i surowiczej; w błonie śluzowej wewnętrznej znajdują się gruczoły wytwarzające kwas solny i enzymy trawienne --- pokarm zostaje wymieszany z sokiem żołądkowym,produkowanym przez gruczoły śluzówki; białko płynne ulega ścięciu rozpoczyna sie jego rozpad; obecny w żołądku kwas solny zabija bakterie jelito cienkie (ok.5-6 m długości) składa się z dwunastnicy ---dwunastnica ma kształt podkowy i mierzy ok. 25-30 cm; dochodzą do niej przewody z watroby, doprowadzające żółć oraz przewody z trzustki doprowadzające sok trzustkowy --- zachodzą w niej główne procesy trawienia pokarmów jelita czczego i jelita krętego --- na zewnętrznej ściance jelita znajduje się bardzo duża ilość kosmków jelitowych, zwiększających powierzchnie wchłaniania składników pokarmowych --- wchłanianie do krwi i limfy strawionych składników pokarmowych , takich jak : glukoza, aminokwasy, kwasy tłuszczowe, sole mineralne i witaminy jelito grube i odbytnica (maja długość ok. 130-150 cm) --- brak kosmków jelitowych; w ściankach jelita występują mięśnie podłużne --- zagęszczenie resztek pokarmowych przez odwodnienie ; częściowy rozkład resztek pokarmowych przez bakterie; wydalenie kału
Najważniejszym zadaniem układu pokarmowego człowieka jest pobieranie pokarmów i wody, trawienie i przyswajanie składników odżywczych oraz niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niestrawione, zbędne resztki pokarmowe podlegają usunięciu (defekacja). W skład układu pokarmowego człowieka wchodzą: -przewód pokarmowy -dwa wielkie gruczoły: -wątroba -trzustka Przewód pokarmowy dzieli się na kilka połączonych ze sobą odcinków zebranych w grupach: -jama ustna -gardło -przełyk -żołądek -jelito cienkie -jelito grube. Zawartość przewodu pokarmowego ulega stałemu przesuwaniu, w kierunku od jamy ustnej do odbytu. Ważnym mechanizmem warunkującym prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego jest jego skoordynowana i precyzyjna czynność motoryczna - perystaltyka. W wypadku jelit najbardziej charakterystyczny jest ruch robaczkowy (nazwa historyczna), a częściej nazwany obecnie bardziej prawidłowo - ruchem perystaltycznym. Polega on na tym, że skurcz jelita powstaje tylko w pewnym jego odcinku, na skutek skurczu mięśni okrężnych i posuwa się naprzód, podobnie jak obserwujemy to np. u dżdżownic. Prócz tych ruchów istnieją jeszcze ruchy wahadłowe, powstałe na skutek skurczu mięśni podłużnych. Obecnie uważa się, że to właśnie ruchy odcinkowe (wahadłowe) odgrywają ważniejszą rolę w przesuwaniu pokarmu niż ruchy perystaltyczne. Skurcze odcinkowe zachodzą z większą częstotliwością w proksymalnych niż w dystalnych częściach jelit co powoduje stopniowe przesuwanie pokarmu. Ważną rolę w perystaltyce jelita grubego odgrywają tzw. wędrujące kompleksy motoryczne (MMC) pojawiające się co kilka godzin. W jelicie grubym ruchy perystaltyczne zachodzą także w kierunku ododbytnicowym. Na czynność motoryczną jelit ma wpływ wiele czynników. Niektóre hormony oraz odruchy nerwowe (żołądkowo-jelitowy czy jelitowo-jelitowy) mogą modyfikować aktywność fragmentów przewodu pokarmowego. Nadmierna czynność motoryczna jelit towarzyszy biegunce, a osłabiona jest ważnym mechanizmem zaparć. Do przyswojenia zdecydowanej większości pożywienia (białka, tłuszcze i węglowodany) konieczne jest trawienie. W jego wyniku zachodzi proces rozkładu do substancji prostszych, które podlegają wchłanianiu. Pokarmy są trawione za pomocą soków wydzielanych przez różne gruczoły. Ślinianki i gruczoły ślinowe produkują ślinę, która zawiera amylazę ślinową. Błona śluzowa żołądka wydziela sok składający się głównie z kwasu solnego i pepsyny, jelito cienkie — tzw. sok jelitowy. Soki te różnią się składem i czynnością. Oprócz tego do jelit wydzielają dwa ważne gruczoły - wątroba (żółć) i trzustka (sok trzustkowy). Strawione składniki pokarmu ulegają wchłanianiu; odbywa się ono głównie w jelicie cienkim, a w jelicie grubym wchłaniane są tylko niektóre substancje, jak np. woda i sole mineralne. Narządy układu pokarmowego człowieka : -jama ustna gardło przełyk żołądek -Jelito cienkie: dwunastnica jelito czcze jelito kręte -Jelito grube: wyrostek robaczkowy jelito ślepe (kątnica) okrężnica odbytnica Gruczoły przewodu pokarmowego: -ślinianki -wątroba -trzustka
Szkodliwość palenia papierosów
?SZKODLIWOŚĆ PALENIA PAPIEROSÓW?
Palenie tytoniu jest najważniejszą, usuwalną przyczyną śmierci współczesnego człowieka. W połowie lat 80 ? tych paliło 50 % Polaków ( 60 % mężczyzn i ponad 30 % kobiet ). Podczas, gdy USA i k...
Plan wynikowy nauczania przysposobienia obronnego w Liceum Ogólnokształcącym
PLAN DYDAKTYCZNO – WYNIKOWY DLA KLASY I
Lp. Temat Ilość
go-dzin Zagadnienia Cele ogólne Wymagania programowe Integracja międzyprzed-miotowa.
podstawowe ponadpodstawowe
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
LEKCJA ORGANIZACYJNA �...