Renesans to epoka ogromnych zmian w kulturze i myśleniu. Po średniowieczu, okresie „ciemnoty i zabobonu”, następuje wielki przewrót. Głównym centrum zainteresowania literatury i filozofii staje się człowiek ze swoimi wadami i zaletami. Zaczęto znów sięgać do wzorców antycznych. To właśnie stąd, narodził się renesansowy humanizm, który stawiał człowieka jako najważniejszą istotę i wyjaśniał tajemnice ludzkiej egzystencji. Główną myślą tego humanizmu były słowa Terencjusza „Homo sum, humani nihili a me alieneum puto”, czyli „Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce”. Ideałami były piękno, harmonia i zgoda. Afirmacja życia prowadziła do przeświadczeni, iż szczęście można osiągnąć w życiu doczesnym. Kiedy rozpatrujemy dzieła ówczesnych pisarzy, można zauważyć, że człowiek mimo, iż jest w centrum uwagi, nie zawsze jest pokazany jako istota doskonała. Możemy w nich znaleźć człowieka idealnego, najdoskonalszego tworu Boga, jest on dumny i szlachetny w tym co robi. Jan Kochanowski w pieśni „ O cnocie”, uważa jeszcze, że jest to człowiek – patriota, miłujący ojczyznę. Innymi pisarzami byli m.in. Mikołaj Rej w swoim utworze „Żywot człowieka poćciwego” oraz filozofowie Giordano Bruno i Giamozzo Monetti „O godności i wspaniałości człowieka”. Tak więc Giordano Bruno głosił humanistyczny „ kult człowieczeństwa”. Uważał człowieka i przyrodę jako rzecz dynamiczną i harmonijną, jako piękno i doskonałość. Twierdził, że wynika to wszystko z uduchowienia i wolności człowieka. Sprzeciwiał się jakimkolwiek ograniczeniom i odrzucał narzucone przymusy. Natomiast Jan Kochanowski w pieśni „ O cnocie” chwali człowieka za „ życie cnotliwe”, które porównuje z postawą patrioty. Sięga w swym utworze do antycznych wzorców cnoty, które łączy m.in. z mądrością, uczciwością i pięknem. Uważa, że Bóg nagradzać będzie tylko tych, którzy przestrzegają takiej postawy. Autor sadzi, że taki człowiek, czyli patriota, gotów jest na wszystko, nawet przelać krew za ojczyznę. Twierdzi też, że to ile damy na ziemi, tyle Bóg odda nam w niebie. W tej pieśni pokazany jest ideał człowieka cnotliwego i patrioty, będący ponad wszystko najważniejszym, mimo czasu, w którym walczy się tylko o swoje, a zapomina się o innych ważnych rzeczach. W drugim utworze, czyli w pieśni XIX „O dobrej sławie”, Kochanowski pyta, czy warto poświęcić własne życie za sławę. Dalej odpowiada, że tak, bo nie przegrywa nigdy ten, kto żyje dla najważniejszych wartości m.in. dla ojczyzny. Porównuje tutaj człowieka do zwierzęcia, pokazując wyróżnienie go przez to, iż może myśleć i zachowywać się według najważniejszych mu wartości. Na końcu autor podkreśla, że każdy człowiek może osiągnąć sławę, nie ważne z jakiego statusu się wywodzi. Z kolei we fraszce „Do gór i lasów” autor pokazuje na swoim przykładzie, jakie możliwości ma człowiek. Mówi tu, że ludzie mogą robić wiele : podróżować, uczyć się, walczyć, bądź zostać mnichami zamkniętymi w klasztorach, lecz to wszystko powoduje, że na starość człowiek jest szczęśliwy, gdyż w ten sposób dąży do swoich ideałów. Kochanowski porównuje tutaj siebie do mitologicznego bożka zmienności Proteusa, który został symbolem człowieczeństwa i wolności wyboru istoty ludzkiej.
