Arystoteles - biografia, twierdzenia i cytaty.

Arystoteles, gr. Αριστοτέλης, Aristotelēs (ur. 384, zm. 322 p.n.e.) – Urodził się w greckiej kolonii Stagirus u wybrzeży Tracji. Jego ojciec był nadwornym lekarzem macedońskiego króla Amynasa. W wieku 17 lat Arystoteles został wysłany do Aten aby odebrać staranne wykształcenie w Akademii Platońskiej. W Akademii Arystoteles spędził w sumie 20 lat, w czasie, których najpierw był studentem, potem asystentem Platona i w końcu samodzielnym wykładowcą. Po śmierci Platona był naturalnym pretendentem do objęcia pozycji rektora Akademii – jednak inni członkowie Akademii zdecydowali się wybrać na to stanowisko siostrzeńca Platona, ze względu na dużą rozbieżność wypracowanego przez Arystotelesa systemu filozoficznego z systemem Platona. Arystoteles następnie pracował jako nadworny lekarz i doradca Hermeasa – władcy kolonii Assos w Mezji – a po upadku Assos przeniósł się do Macedonii gdzie został osobistym nauczycielem Aleksandra III Macedońskiego. W służbie tej pozostawał przez 7 lat do przejęcia władzy przez Aleksandra, po czym wrócił do Aten. Aleksander do końca życia regularnie wymieniał listy z Arystotelesem, często słuchając jego rad. Arystoteles w Atenach założył własną, konkurencyjną do Akademii szkołę filozoficzną zwaną Liceum, która była wspierana przez Aleksandra Macedońskiego i wkrótce przyćmiła Akademię. Po śmierci Aleksandra i upadku pro-macedońskiego rządu w Atenach Ateńczycy zamknęli Liceum a sam Arystoteles musiał uciekać z miasta. Przeniósł się wtedy do miasta Chalcis na wyspie Eboea, gdzie po dwóch latach zmarł.
Jeden z dwóch, obok Platona największych filozofów greckich. Stworzył opozycyjny do platonizmu i równie spójny system filozoficzny, który bardzo silnie oddziałał na filozofię i naukę europejską, a jego chrześcijańska odmiana zwana tomizmem była od XIII w. i jest po dziś dzień oficjalną filozofią Kościoła Katolickiego. Arystoteles położył ogromne zasługi w astronomii, fizyce, biologii i logice, jednak większość jego teorii astronomicznych i fizycznych okazała się błędna, a przyjęcie ich za dogmat przez filozofię scholastyczną długo opóźniało rozwój tych nauk w Europie.
Logika Arystotelesa
-Arystoteles zajmował dwojako postawę wobec świata, od Platona nauczył się idealizmu z usposobienia był realistą
-zachował teorie wiedzy, ale odrzucił teorie bytu, zaprzeczał, izby istniały idee poza jednostkowymi rzeczami, uznawał ze wiedza jest zawarta w pojęciach ogólnych, byt jest jednostkowy a wiedza ogólna.
-Platoński dualizm(dzielący byt na 2 światy: idei i rzeczy) został usunięty, wytworzył się dualizm nowy: bytu i wiedzy.
-Dociekania naukowe rozpadły się na 2 działy: naukę o wiedzy i naukę o bycie
-logika, traktująca o wiedzy ogólnej, oddzieli się od metafizyki, traktującej o jednostkowym bycie
-podstawą prawidłowych pojęć jest definicja, a prawidłowych sądów –dowód i to one są głównymi tematami logiki
-pojęcia są ogólne w mniejszym lub większym stopniu i tworzą przez to hierarchie coraz to ogólniejszych pojęć.
-Analogiczne stosunki panują w teorii sądów -logika Arystotelesa była wyrazem jego filozoficznego stanowiska , opierała się na przekonaniu, że byt jest jednostkowy - zmysły miały w poznaniu funkcję równie niezastąpioną jak rozum , trzeba zetknąć się z rzeczywistością, aby coś o niej wiedzieć , umysł może się z nią zetknąć jedynie przez zmysły; wrodzonych pojęć nie ma w umyśle , jest on nie zapisana tablicą, która zapisują dopiero postrzeżenia.
-Wiedza rozumowa jest celem, natomiast wiedza zmysłowa jest niezastąpionym początkiem podstawy.
- Poznanie ma charakter bierny; wszelka władza umysłu, jeśli ma poznawać przedmioty zewnętrzne, musi być receptywna, czyli poddawać się działaniu tych przedmiotów
-ufał rozumowi,a nawet i zmysłom;stal na stanowisku ufności wobec przyrodzonych władz umysłu
-jego filozofia opierała się na prawdach bez dowodu, była świadomie filozofią dogmatyczną



Twierdzenia Arystotelesa
• Twierdził, że aby wyjaśnić jakieś zjawisko, trzeba odkryć jego cel, czyli zrozumieć, w jakim celu zachodzi. Prostym przykładem tego rodzaju rozumowania mogą być płetwowate nogi kaczki. Według rozumowania Arystotelesa kaczki mają płetwowate nogi, aby móc pływać. Umiejętność pływania zapewnia im osiągnięcie celu egzystencji, jakim jest znalezienie pożywienia w wodzie, a tym samym umożliwia im utrzymanie się przy życiu.
• Twierdził, że naturalnym celem istoty ludzkiej jest życie w społeczności polis i że ta forma ustrojowa powstała właśnie po to, by zaspokoić ludzką potrzebę życia we wspólnocie, jako że jednostki nie są na tyle samowystarczalne, by żyć w izolacji. Co więcej, polis pozwala obywatelom wieść uporządkowane życie w cnocie dzięki swoim normom prawnym oraz systemowi, w którym obywatele raz rządzą, a raz są rządzeni.
• Twierdził, że niektórzy ludzie zostali przez samą naturę przeznaczeni do życia w niewoli, ponieważ ich dusze pozbawione są racjonalnego pierwiastka, który winien rządzić poczynaniami istot ludzkich.
• uważał, że nauki przyrodnicze i filozofia nie są abstrakcyjnymi dziedzinami oderwanymi od rzeczywistości, lecz uporządkowanym poszukiwaniem wiedzy dotyczącej wszystkich aspektów życia. Poszukiwanie to stanowi ten rodzaj aktywności ludzkiego rozumu, który sam może zapewniać dobre życie i przynosić szczęście.
• Twierdził, że ludzie często wiedzą, co jest właściwe, lecz ich irracjonalne pragnienia skłaniają ich do niewłaściwego postępowania. I tak na przykład ludzie doskonale zdający sobie sprawę ze skutków pijaństwa nadal piją. Postawiwszy tezę o konflikcie pragnień, do jakiego dochodzi w duszy człowieka, Arystoteles poświęcił wiele uwagi sprawie uzyskania poprzez ćwiczenie umysłu samokontroli pozwalającej panować nad instynktami i namiętnościami. Samokontrola nie miała jednak oznaczać negacji pragnień i namiętności; oznaczała raczej stan równowagi pomiędzy tłumieniem a nieostrożnym zaspokajaniem fizycznych pragnień. Filozof dowodził, że dążeniem do stanu równowagi kierować powinien rozum, ponieważ inteligencja jest najpiękniejszym z ludzkich przymiotów, a umysł jest właściwą jaźnią, prawdziwie boską częścią ludzkiej istoty.
• Twierdził też, podobnie jak wielu innych współczesnych mu myślicieli, że kobiety są z natury istotami gorszymi od mężczyzn. Przekonanie to wynikało z całkowicie błędnych sądów na temat biologii. Uważał między innymi, że w procesie prokreacji zarodek otrzymuje swą postać wyłącznie dzięki mężczyźnie, a rola kobiety sprowadza się jedynie do pasywnego dostarczenia płodowi materii. Uzasadniając twierdzenie, że kobiety są mniej odważne niż mężczyźni, Arystoteles poszukiwał wątpliwych analogii w świecie zwierząt - dowodził na przykład, że samiec ośmiornicy, gdy zaatakowana zostaje jego towarzyszka, pozostaje na miejscu, jak gdyby chcąc udzielić jej pomocy, podczas gdy samica w podobnej sytuacji szybko odpływa. Pomimo tego, że błędne sądy na temat biologii przywiodły Arystotelesa do konkluzji, że kobiety nie dorównują mężczyznom, wierzył on, że ludzkie społeczności mogą się pomyślnie rozwijać i szczęśliwie żyć tylko przy współudziale zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Twierdził, że w małżeństwie żona i mąż powinni wspierać się nawzajem, ale że w związku tym musi dominować mężczyzna.
• Był przekonany, że źródłem szczęścia, którego nie wolno utożsamiać z prymitywnymi przyjemnościami, jest wykorzystywanie przez człowieka danych mu możliwości. Możliwości te dają się określić przy pomocy racjonalnego wyboru, praktycznego sądu i uznania cnoty wybierania środka zamiast ekstremów. Centralnym problemem moralnym jest właściwe niemal wszystkim ludziom pragnienie, aby "mieć więcej" i skłonność do niesprawiedliwego postępowania przejawiana przez tych, którzy mają większą siłę niż inni.





Arystoteles należy do najwybitniejszych postaci w dziejach filozofii (w średniowieczu zw. go po prostu Filozofem). Jego pisma uporządkował i skatalogował ok. 70 p.n.e. Andronikos z Rodos. Do ważniejszych należą (w nawiasach daty wyd. polskiego) -Kategorie i Hermeneutyka (1975), -Topiki (1978), -Metafizyka (1983), -Fizyka (1968), -O niebie (1980), -O duszy (1972), -Etyka nikomachejska (1956), -Polityka (1953), -Poetyka (1887, nowe tłum. 1983), -Zachęta do filozofii (1988).
Dzieło Arystotelesa, pierwotnie składało się z 2 ksiąg; w księdze I Arystoteles omawiał tragedię i epopeję, w księdze II poezję dytyrambiczną i komedię. Do dziś zachowała się tylko księga I, sztukę określił w niej Arystoteles jako mimesis (naśladownictwo), podał definicję tragedii
Cytaty
"By zapragnąć przyjaźni nie potrzebujesz wiele czasu, lecz sama przyjaźń jest owocem, który dojrzewa powoli"
”Choć miłość jest jak pszczoła która żądli, to przecież jakże wiele daje ona miodu"
"Cnota to złoty środek między dwoma występkami"
"Cnotę widać wyraźniej w czynach niż w ich braku"
"Doświadczenie stworzyło sztukę, brak zaś doświadczenia - przypadek"
"Nadzieja jest snem na jawie"
"Nic się na Ziemi bez przyczyny nie dzieje"
"Starość nie jest niczym innym, jak tylko powtórzeniem wieku dziecięcego"
"U początku filozofii stoi - zdziwienie"
"Warunkiem istnienia demokratycznego państwa jest wolność"
"Jeśli osoba posiadająca władzę uderzy, nie wolno jej oddać"
"Prawdziwa wiedza to znajomość przyczyn"
"Prawda i sprawiedliwość z natury są silniejsze od kłamstwa i niesprawiedliwości"
"Mniejsze rzeczy trzeba poświęcać dla większych"
"Pieniądza nie należy gonić, trzeba wyjść mu naprzeciw"