Zastosowanie Pomp
ZASTOSOWANIE POMP
Pompa wirowa
W III w. p.n.e. gr. konstruktor Ktesibios wynalazł pompę tłokową (sikawkę pożarniczą), od XV w. tłokowe pompy używano w kopalniach; pierwsze pompy przepływowe (z drewnianym wirnikiem) zastosowano w portug. kopalniach w V w.; w końcu XVII w. francuski fizyk D. Papin zbudował pompę przepływową odśrodkową do odwadniania gruntów, jednak pompy przepływowe zaczęły być powszechnie stosowane dopiero pod koniec XIX w., gdy do ich napędu użyto silników elektrycznych. Pompy należą do najbardziej rozpowszechnionych maszyn roboczych; są stosowane we wszystkich dziedzinach przemysłu i w gospodarce komunalnej.
Pompa diagonalna
P.d. stosowane są najczęściej do pompowania wody z większych głębokości, przy czym jednostopniowa p.d. może podnieść wodę o 80 metrów.
Pompa do cieczy zanieczyszczonych
pompa, zwykle odśrodkowa o małej ilości łopatek w wirniku , przeznaczona do przenoszenia cieczy z zanieczyszczeniami w postaci ciał stałych, np. szlamu lub ścieków -(pompa kanalizacyjna). P.d.c.z. są również stosowane w przenośnikach hydraulicznych.
Pompa dyfuzyjna
pompa próżniowa do próżni końcowej. Czynnikiem pompującym jest zazwyczaj specjalny o niskim ciśnieniu pary, np. olej silnikowy.
Pompa głębinowa
pompa do wydobywania cieczy z większych głębokości umieszczona bezpośrednio w studni lub szybie. Przy użyciu p.g. można wydobywać ciecze, np. ropę z szybów naftowych, z głębokości nawet 5000m.
Pompa jonowa
(pompa próżniowa), do próżni końcowej. Zaletą p.j. w porównaniu z pompą dyfuzyjną jest możność otrzymania bardzo wysokich próżni bez wprowadzania do opróżnianego obszaru par czynnika pompującego. Ze względu na żarzącą się katodę p.j. wymaga próżni wstępnej rzędu jednej tysięcznej mm Hg.
Pompa kriogeniczna
urządzenie do osiągania najwyższych próżni metodą wymrażania cząstek gazu pochodzących z obszaru próżni końcowej. Podobnie jak w przypadku pompy sorbcyjnej, wymrożone cząstki gazu pozostają we wnętrzu p.k., co odróżnia ją od konwencjonalnych pomp próżniowych, z których cząstki te są usuwane.
Pompa krzywkowa
P. k. służą do pompowania cieczy bez zanieczyszczeń, najczęściej lepkich, np. olejów. Pompy krzywkowe stosuje się też do przenoszenia gazów, jako dmuchawy (dmuchawa Rootsa) i pompy próżniowe
Pompa łopatkowa
Pompy Łopatkowe stosuje się w napędach hydraulicznych, do przenoszenia skroplonych gazów i cieczy samosmarujących.
Autopompa
pożarnicza pompa wirowa (najczęściej wielostopniowa), zwykle stanowi główny element układu wodno-pianowego samochodu gaśniczego, napędzana przez silnik tego samochodu.
Motopompa
pożarnicza pompa wirowa tworząca z napędzającym ją silnikiem spalinowym zespół dostosowany do przenoszenia bądź do umieszczania na stałe na przyczepie pożarniczej lub samochodzie pożarniczym; na ogół motopompa jest wyposażona w urządzenia zasysające i dozownik środka pianotwórczego.
Pompa ciepła
pompa ciepła, pompa grzejna, urządzenie do przenoszenia ciepła (analogicznie jak w obiegu chłodniczym, termodynamiczny obieg ze źródła o niższej temperaturze (np. powietrza zewn., wody jeziora, gruntu) do ośrodka o wyższej temperaturze (np. mieszkania); rozróżnia się pompy cieplne sprężarkowe (pobierające energię mech.) i absorpcyjne (pobierające ciepło); pompy ciepła stosuje się do ogrzewania jednego ośrodka przy równoczesnym chłodzeniu innego (np. w klimatyzacji, destylacji wody, ogrzewaniu mieszkań). Zastosowanie pompy ciepła pozwala wykorzystać ciepło odpadowe. Pierwsze informacje na temat możliwości użycia pomp ciepła do ogrzewania podał W. Thompson. Obecnie na świecie eksploatuje się ponad kilkadziesiąt milionów pomp ciepła
Pompa dyfuzyjna Pompa jonowa
rodzaj pompy próżniowej
Pompa elektromagnetyczna
urządzenie do przetłaczania ciekłych metali;
Pompy elektromagnetyczne są wykorzystywane do przetłaczania ciekłego sodu lub ciekłego stopu sodu i potasu, stosowanych do chłodzenia reaktorów jądrowych.
Pompa próżniowa
maszyna do wytwarzania i utrzymywania w zamkniętej przestrzeni ciśnienia znacznie niższego od atmosferycznego; rozróżnia się pompy próżniowe do średniej i wysokiej próżni; do uzyskania wysokiej próżni stosuje się m.in. pompy jonowe i pompy dyfuzyjne pompy próżniowe są stosowane w pracach laboratoryjnych i w technice wysokiej próżni; pozwalają osiągnąć ciśnienie rzędu 10-6 Pa.
Pompa strumienicowa
pompa strumieniowa, podnośnik cieczy, którego elementem roboczym jest strumień czynnika roboczego; ze względu na rodzaj czynnika roboczego rozróżnia się pompy strumienicowe: cieczowe - czynnikiem roboczym jest płyn, stosowane do odwadniania szybów kopalnianych, pompowania wody do sieci cieplnych itp., gazowe - czynnikiem roboczym jest gaz lub para, stosowane dawniej do pompowania wody do kotłów parowozowych.
Pompa rotacyjna
elementem roboczym jest wirnik, zależnie od jego budowy rozróżnia się: pompy łopatkowe, wałeczkowe, zębate, krzywkowe, śrubowe, pompy o wirujących cylindrach, pompy o wirujących tłokach. Szeroko stosowane do cieczy czystych.
Pompa tłokowa
pompy tłokowe dzieli się na: jednostronnego działania (jedna strona tłoka pracuje) i dwustronnego działania (obie strony tłoka pracują).
Pompa róznicowa
pompa tłokowa lub nurnikowa. Nazwa p. r. pochodzi od tego, że średnice D i d nurnika są różne. Gdy stosunek D-ld- = 2, to ilość cieczy wytłaczanej przez przewód 3 przy obu kierunkach ruchu nurnika jest jednakowa.
Pompa skrzydełkowa
pompa wyporowa, stos. się najczęściej do cieczy czystych i napędza się je ręcznie, wahając dźwignię (np. niektóre pompy na stacjach benzynowych).
Pompa sorbcyjna
urządzenie do osiągania najwyższych próżni metodą sorpcji.
Pompa ślimakowa
Pompa ślimakowa uważana bywa za rodzaj pompy śrubowej, ze względu na podobny charakter pracy i zastosowania.
Pompa śmigłowa
pompa osiowa; pompa wirowa,P. ś. są stosowane głównie jako pompy obiegowe oraz do odwadniania i nawadniania terenów. Mogą podnosić wodę na wysokość ok. 20 metrów.
Pompa śrubowa
pompa rotacyjna. Pompy śrubowe służą do pompowania cieczy lepkich, szlamu itp., w przemyśle chemicznym, naftowym i spożywczym.
Pompa tarczowa
pompa precesyjna, pompa wrzecionowa; pompa wyporowa. Stos. jest do pompowania cieczy czystych o własnościach smarnych.
Pompa wałeczkowa
pompa rotacyjna, której. Pompy wałeczkowe są stosowane głównie do cieczy czystych,
np. olejów napędowych i smarowych.
Pompa wielotłokowa
pompa tłoczkowa. Ciśnienie tłoczenia w pompach wielotłokowych sięga 400 at, a wydajność dochodzi do 400 dm3/min. P. w. są stosowane w układach hydraulicznych do tłoczenia oleju, np. w samolotach.
Pompa wtryskowa
pompa tłokowa dostarczająca paliwo do wtryskiwaczy silnika spalinowego (głównie z zapłonem samoczynnym). Najczęściej spotyka się p. w. z tłoczkami pokrętnymi o stałym skoku, napędzanymi przez krzywki. Pompy wtryskowe są budowane zazwyczaj jako p. w. wielocylindrowe, których cylindry są połączone z silnikiem przewodami doprowadzającymi paliwo do poszczególnych wtryskiwaczy. Przewody są wyeliminowane w przypadku jednocylindrowych p. w., z których każda jest połączona we wspólnej obudowie z należącym do niej wtryskiwaczem (pompowtryskiwacz).
Pompa wyporowa
Cechą charakterystyczną wielu p. w. jest przetłaczanie cieczy dawkami (porcjami). Ruch elementu roboczego może być posuwisto zwrotny w pompach tłokowych, nurnikowych i przeponowych, obrotowo-zwrotny (wahadłowy) w pompach skrzydełkowych, obrotowy w pompach rotacyjnych, obiegowy w pompach mimośrodowych, lub precesyjny w pompach tarczowych.
Pompa z wiryjącymi tłokami
pompa rotacyjna, której elementami roboczymi są wirnik pompujący i jeden lub dwa wirniki uszczelniające. Stosowane są przeważnie do cieczy lepkich, a dwuwirnikowe wykonywane bywają jako dmuchawy.
Pompa zasobnikowa
pompa stosowana w elektrowniach wodnych do przepompowywania wody ze zbiornika dolnego do górnego w godzinach mniejszego obciążenia sieci elektrycznej, w celu zwiększenia zapasu wody w zbiorniku górnym i późniejszego wykorzystania tego zapasu w okresach szczytu obciążenia (porównaj: pompo-turbina).
Jako p. z. stos. są najczęściej wielostopniowe pompy odśrodkowe lub diagonalne wielkiej mocy (750 tys. kW i więcej), które mogą podnosić wodę na wysokość ponad 1000 m. Elektrownie z takimi pompami noszą nazwę elektrowni pompowych.
Pompa zębata
pompa rotacyjna. Najczęściej spotyka się p. z. z dwoma kołami zębatymi. Poza tym p.z. może mieć więcej niż dwa koła zębate. Pompy zębate stosuje się głównie do przetłaczania cieczy czystych, w napędach hydraulicznych, w hydraulicznych urządzeniach automatyki i do obiegów olejowych w silnikach itp.
Pompy należą do najbardziej rozpowszechnionych maszyn roboczych; są stosowane we wszystkich dziedzinach przemysłu i w gospodarce komunalnej. Czasami pompami nazywa się niektóre inne przenośniki cieczy, np. mówi się o pompach strumienicowych.
Istnieje grupa maszyn odwracalnych (tzw. pompoturbiny), które mogą pracować okresowo jako pompy lub silniki (turbiny) wodne.