Dolny Śląsk
Zebrane materiały pochodzą z różnych zakamarków Netu, ja je tylko zebrałem:
Dolny Slask jest bez watpienia jednym z najwazniejszych regionów Polski. Naszym wspólnym zadaniem jest to, aby stal sie równiez województwem sukcesu, najsilniejszym regionem Polski i znaczacym regionem Europy. Mamy po temu liczne przeslanki. Pierwsza sa mieszkancy regionu, ludzie zaradni i twórczy kultywujacy róznorodne tradycje rejonu swojego pochodzenia, a jednoczesnie tworzacy unikalny koloryt dzisiejszego Dolnego Slaska. Po drugie: mamy tereny o unikalnych walorach przyrodniczych i rekreacyjnych. Obok Sudetów i Podsudecia wymienic tu trzeba chocby okolice Milicza czy Bory Dolnoslaskie - dotychczas wyraznie niedowartosciowane. Po trzecie: jest to silnie zurbanizowany region z gesta siecia miast i miasteczek oraz z osrodkiem metropolitalnym o niekwestionowanej randze. Po czwarte: mamy zróznicowana gospodarke, w której wazne miejsce zajmuja zarówno znaczace nie tylko w skali kraju uklady przemyslowe, jak i rolnictwo, drobne przedsiebiorstwa, róznorodne uslugi. Po piate: Wroclaw jest jednym z najsilniejszych osrodków intelektualnych i artystycznych Polski, preznym osrodkiem akademickim z ukladem filii w najwazniejszych miastach Dolnego Slaska. Chce podkreslic, ze Dolny Slask musi byc miejscem, w którym zyje sie dostatnio i bezpiecznie, w którym kazdy chetny do wziecia odpowiedzialnosci za wlasne i spoleczne aspiracje moze je skutecznie realizowac.
^
Informacje ogólne
Zgodnie z nowym podzialem administracyjnym od 1.01.1999 r. na mocy Rozporzadzenia RM z dnia 7 sierpnia 1998 r. województwo dolnoslakie obejmuje obszar dawnych województw: jeleniogórskiego, legnickiego, walbrzyskiego i wroclawskiego oraz 7 gmin nalezacych uprzednio do województw kaliskiego (Dziadowa Kloda, Miedzybórz, Syców) oraz leszczynskiego (Góra, Wasosz, Jemielno, Niechlów).
Województwo dolnoslaskie to:
26 powiatów
4 miasta na prawach powiatu
W sklad województwa wchodzi 169 gmin:
36 miejskich (w tym 4 na prawach powiatu)
53 miejsko-wiejskie
80 wiejskich
Województwo dolnoslaskie lezy w poludniowo - zachodniej czesci Polski. Region graniczy z Niemcami (70 km) i Czechami (340 km). Na poludniu okalaja województwo malownicze góry Sudety, pólnocna czesc regionu tworzy Nizina Slaska z dolina rzeki Odry. Granice obecnego województwa obejmuja historycznie uksztaltowane terytorium Dolnego Slaska. Z panstwami sasiednimi Dolny Slask laczy 37 przejsc granicznych tj. 19,2% wszystkich istniejacych w Polsce, co swiadczy o duzym juz stopniu "otwarcia" i dobrej dostepnosci obszaru. Wspólpraca i wymiana gospodarcza z sasiadami to jeden z atutów Dolnego Slaska. Walory krajobrazowe, turystyczne, gospodarcze, rolnicze, kulturalne i naukowe stwarzaja znakomite warunki rozwoju Dolnego Slaska. Duza dynamika rozwoju powoduje iz obecnie jest to po Mazowszu i Slasku, trzeci region w Polsce pod wzgledem wielkosci dochodu przypadajacego na 1 mieszkanca. Jednoczesnie jest to region charakteryzujacy sie duzymi dysproporcjami miedzy rozwojem powiatów i gmin. Waznym atutem regionu oprócz znakomitego polozenia na przecieciu waznych szlaków komunikacyjnych (drogowych oraz kolejowych) sa ludzie - mlodzi dobrze wyksztalceni i aktywni gospodarczo.
Stolica Dolnego Slaska jest Wroclaw, zalozony w poczatkach X wieku, od poczatku bedacy waznym osrodkiem administracyjno-obronnym, a nade wszystko siedziba biskupa (od 1000 roku). Od polowy XIII wieku nastapil wielki rozkwit Wroclawia, stal sie wówczas nosnikiem nowoczesnych idei i technik naplywajacych na ziemie polskie z Zachodu i do dnia dzisiejszego utrzymuje pozycje miedzynarodowego osrodka gospodarczego, politycznego, kulturalnego i naukowego. Jest jednym z kilku polskich miast europejskiej miary i bez przesady moze byc zaliczony, po Warszawie i Krakowie, do osrodków o randze miedzynarodowej. Wsród najwiekszych miast regionu nalezy wymienic Jelenia Góre, Legnice i Walbrzych, które podobnie jak Wroclaw sa obszarami o najwiekszej aktywnosci gospodarczej w regionie. Wymienione miasta to takze glówne centra kultury i nauki, bogactwa zabytków, stanowiace o randze i konkurencyjnosci Regionu Dolnoslaskiego wsród regionów Europy.
Polozenie i historia Dolnego Slaska wyznaczaja dosc jednoznacznie pozycje regionu we wspólczesnej Polsce i Europie, pozwalajac myslec o regionie jako o Europejskim Narozniku Polski. Z tych uwarunkowan wyrastac musi wizja i misja województwa, która daje sie ujac zwrotem:
DOLNY SLASK - REGION, KTÓRY SPINA POLSKE Z EUROPA
Urzeczywistnienie tej wizji zapewni rozkwit regionu, wesprze rozwój polski i wniesie wklad w nowa konstrukcje europy. Historyczna rola obecnych wladz województwa polega na tym, by zainicjowac wprowadzanie jej w zycie, strzegac przy tym niezachwianie polskiej racji stanu.
^
Region Dolny Slask na tle kraju
zajmuje:
6,4% powierzchni ogólnej kraju
6,3% powierzchni lasów
6,3% powierzchni uzytków rolnych
6,5% powierzchni gruntów ornych
koncentruje:
7,7% ludnosci ogólem
7,9% ludnosci w wieku produkcyjnym
7,9% pracujacych w gospodarce narodowej
8,5% bezrobotnych
8,7% podmiotów gospodarki narodowej
8,4% przedsiebiorstw panstwowych
8,0% spólek prawa handlowego
8,8% zakladów osób fizycznych
7,3% uczniów szkól podstawowych
7,4% uczniów liceów ogólnoksztalcacych
8,0% uczniów szkól technicznych i zawodowych
7,6% studentów szkól wyzszych
6,4% lekarzy medycyny
7,6% stomatologów
8,4% obiektów noclegowych
w tym 11,6% hoteli
^
Dane ludnosciowe w powiatach
Wyszczególnienie Ludnosc - stan w dniu
31 XII 1997 31 XII 1998
Dolny Slask 2985381 2982128
Powiaty 2005783 2004092
Boleslawiecki 89596 89590
Dzierzoniowski 112857 112466
Glogowski 91656 91636
Górowski 37976 38017
Jaworski 54921 54818
Jeleniogórski 67596 67005
Kamiennogórski 49260 49078
Klodzki 181688 181186
Legnicki 54465 54344
Lubanski 60463 60331
Lubinski 110675 110471
Lwówecki 51615 51562
Milicki 37319 37262
Olesnicki 104496 104715
Olawski 71819 71991
Polkowicki 61739 62146
Strzelinski 46137 46043
Sredzki 49245 49240
Swidnicki 168698 168502
Trzebnicki 75488 75661
Walbrzyski 62756 62629
Wolowski 49866 49775
Wroclawski 92842 93482
Zabkowicki 73558 73408
Zgorzelecki 101258 100952
Zlotoryjski 47794 47782
Miasta na prawach powiatu 979598 978036
Jelenia Góra 93400 93901
Legnica 108970 109335
Walbrzych 137829 136923
Wroclaw 639399 637877
Istotna cecha gospodarki dolnoslaskiej jest jej róznorodnosc uodparniajaca na wstrzasy ekonomiczne i spoleczne, jakie moze spowodowac dekoniunktura jednej branzy. Ta róznorodnosc charakteryzuje zarówno Wroclaw - najwazniejsze centrum przemyslowe w regionie - jak i caly Dolny Slask. W regionie dobrze rozwiniete jest górnictwo wegla brunatnego (Bogatynia), rud metali (Lubinsko-Glogowskie Zaglebie Miedziowe), bogate zloza tych surowców naturalnych, eksploatuja i przetwarzaja najwieksze przedsiebiorstwa w regionie - KGHM Polska Miedz S.A., Kopalnia i Elektrownia Turów. Dobrze rozwiniete sa równiez nastepujace dziedziny gospodarki: wydobycie surowców skalnych i mineralnych (Pogórze Sudeckie), produkcja tkanin (Bielawa) produkcja maszyn i urzadzen, komputerów, maszyn elektrycznych pojazdów mechanicznych, produkcja energii, przemysl chemiczny. Dobrze rozwiniety, róznorodny przemysl przyciaga inwestorów z kraju i z zagranicy. Na mapie przemyslowej Dolnego Slaska sa dwa glówne obszary o duzej aktywnosci gospodarczej: Wroclaw z otaczajacymi gminami: Kobierzycami, Sroda Slaska, Jelczem-Laskowicami, Dlugoleka, Olawa, Olesnica i Legnica z zaglebiem miedziowym. Znaczacymi centrami przemyslowymi sa równiez miasta: Swidnica, Walbrzych, Bielawa, Jelenia Góra, Bogatynia, Brzeg Dolny. W calym regionie zarejestrowanych jest okolo 215 tys. podmiotów gospodarczych (w tym okolo 75 tys. we Wroclawiu), 98 % z nich nalezy do sektora prywatnego. W tej liczbie jest przeszlo 10 tys. spólek prawa handlowego. Liczba prywatnych podmiotów gospodarczych w stosunku do ludnosci w wieku produkcyjnym stawia Dolny Slask w trójce regionów gdzie ludzie wykazuja najwieksza inicjatywe gospodarcza. W stosunku do poczatku lat 90 zmienila sie sytuacja ekonomiczna wielu firm. Wsród najwiekszych firm dobra pozycje zachowaly zaklady sprywatyzowane takie jak: ABB Dolmel, Cussons-Pollena, Adtranz-Pafawag, Hutmen, Polar, Polifarb, Viscoplast, Wrozamet. Znaczace miejsce na mapie przemyslowej regionu zajmuja ponadto Jelczanskie Zaklady Samochodowe nalezace do Grupy Zasady, zaklady farmaceutyczne Jelfa i Polfa, zaklady produkcji wlókienniczej Bielbaw, Bieltex, Zaklady Chemiczne Rokita w Brzegu Dolnym, oraz duze inwestycje zagraniczne Cargill, Cadbury, Coca Cola, Volvo, SCA, GKN. Miedzy innymi ze wzgledu na znakomite polozenie geograficzne regionu, zlokalizowaly tu swoje siedziby duze sieci zagranicznych "hipermarketów" - TESCO, OBI, CASTORAMA, MAKRO, IKEA, HIT SELGROS. W duzych miastach regionu, na terenach o powierzchniach dziesiatek hektarów powstaly centra handlowe np. w stolicy Dolnego Slaska "Centrum Bielany". Znakomitymi terenami pod inwestycje dysponuja Specjalne Strefy Ekonomiczne - w regionie dolnoslaskim znajduja sie 3 takie strefy, Legnicka, Kamiennogórska, Walbrzyska. Wroclaw stal sie w ostatnich latach regionalnym centrum targowym oraz liczacym sie w kraju centrum róznych uslug finansowych. Na terenie województwa znajduje sie okolo 300 placówek bankowych. Najbardziej rozbudowana siec posiada Bank Zachodni którego centrala znajduje sie w stolicy Dolnego Slaska. Takze tu posiadaja swoje centrale Gospodarczy Bank Poludniowo-Zachodni, Cukrobank oraz Dolnoslaski Bank Regionalny. Po kilkanascie swoich placówek w regionie dolnoslaskim maja znaczace banki w Polsce a takze kilka zagranicznych banków ma w województwie swoje placówki m.in. Citibank, Deutsche Bank, BNP Dresdner Bank, Bank Austria Creditanstalt. Omawiajac gospodarke regionu nie mozna zapomniec o rolnictwie. Warunki klimatyczne w polaczeniu z dobrymi glebami powoduja, iz województwo dolnoslaskie nalezy do najbardziej uprzywilejowanych agroklimatycznie terenów w kraju. Mimo, ze województwo dolnoslaskie posiada wyzszy od krajowego wspólczynnik jakosci rolniczej przestrzeni produkcyjnej to rolnicza produkcja globalna jest nizsza od krajowej. Swiadczy to o duzym, ale nie wykorzystanym potencjale regionu w zakresie produkcji rolnej.
Okolo 17% powierzchni regionu stanowia obszary o wysokich wartosciach przyrodniczych, tj. parki narodowe, rezerwaty przyrody, chronione krajobrazy. Walory i lokalizacja lasów, uksztaltowanie terenu, predysponuja je do pelnienia funkcji rekreacyjnej i turystycznej. Znakomite walory turystyczne i rekreacyjne Karkonoszy oraz Pogórza Sudeckiego, uzdrowiska Kotliny Klodzkiej, unikatowe zabytki Wroclawia, szlaku cysterskiego - Lubiaza, Trzebnicy, Krzeszowa i Henrykowa - Swidnicy, Jawora, Ksiaza i innych miejscowosci oraz znane imprezy kulturalne - m.in. festiwale we Wroclawiu, Dusznikach , Kudowie i Szczawnie sa oferta która sciaga na Dolny Slask coraz wiecej turystów krajowych i zagranicznych. Walory historyczne i krajobrazowe zespolów urbanistycznych, liczne i cenne zabytki architektury duzych miast regionu, stanowia o jego potencjale turystycznym. W licznych miejscowosciach województwa istnieja wspaniale warunki do rekreacji, a okoliczne wsie oferuja tak modna dzisiaj agroturystyke. Od poczatku lat 90 notuje sie znaczacy rozwój uslug hotelarsko - gastronomicznych oraz rekreacyjno - sportowych. Rozbudowana zostala baza noclegowa o wysokim standardzie, oczekiwanym przez zagranicznych turystów.
Stolica Dolnego Slaska - Wroclaw jest jednym z najsilniejszych w kraju centrów naukowo-kulturalnych. Region dolnoslaski oferuje znakomite mozliwosci ksztalcenia sie na uniwersytetach, oraz w prywatnych szkolach srednich i wyzszych. Na wroclawskich uczelniach oraz w filiach w Jeleniej Górze, Walbrzychu, Legnicy studiuje okolo 80 tys. osób. Dzialaja tu liczne placówki Polskiej Akademii Nauk, branzowe instytuty badawcze. Srodowisko naukowe Dolnego Slaska o bogatych tradycjach oraz uznanych szeroko w swiecie osiagnieciach stanowi podstawe do tworzenia nowych wyksztalconych kadr oraz wdrazania nowych technologii na potrzeby dynamicznego rozwoju regionu. Ranga Uniwersytetu Wroclawskiego i Politechniki Wroclawskiej doceniana jest w calej Europie. Oferta kulturalna stolicy regionu oraz najwiekszych jego miast obejmuje propozycje artystyczne o zasiegu regionalnym, krajowym i miedzynarodowym. Wydarzenia kulturalne stawiaja województwo na czolowym miejscu w kraju. Tutaj rocznie odbywa sie okolo 30 znanych festiwali, z których wiele ma miedzynarodowa range (miedzy innymi: Miedzynarodowy Festiwal Oratoryjno-Kantatowy Wratislawia Cantans, Miedzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych). Róznorodnosc oferty teatralnej, muzycznej, wystaw plastycznych, zapewnia znaczace miejsce Dolnego Slaska na mapie kulturalnej regionów Polski. Ilosc obiektów bedacych zabytkami w skali swiatowej, zbiory eksponowane w kilkudziesieciu muzeach stanowia dziedzictwo wielonarodowej historii Slaska.