Czy posiada ktoś hisotrię Tarnowca (woj. małopolskie) potrzebuje na referat a nie moge znalesc;/

Czy posiada ktoś hisotrię Tarnowca (woj. małopolskie) potrzebuje na referat a nie moge znalesc;/
Odpowiedź

Tarnowiec, ongiś rycerska wieś, ma długą i ciekawą historię. Początki miejscowości wiążą się częściowo z grodziskiem w Brzezówce nad Jasiołką. W czasach piastowskich mógł to być pograniczny ośrodek strażniczy. Być może, stanowił też ośrodek władzy nad pobliskim terenem. Najstarsze wiadomości pisane o Tarnowcu pochodzą z lat 1328-1333. Miejscowość stanowiła wówczas własność rycerza Pełki. W latach 1340-1350 pełnił on urząd kasztelana sądeckiego, a od 1355 roku chorążego krakowskiego.   Rynek w Tarnowcu rok ok. 1900 Tarnowiec zapisał Pełka córce Cudce, co potwierdził król w 1332 roku. Cudka była żoną Niemierzy z Gołczy. Z jej osobą wiązał się jeden z romansów króla Kazimierza Wielkiego. Była jedyną kobietą, która urodziła królowi trzech synów: Niemierzę, Pełkę i Jana. Jako synowie królewscy z nieprawego łoża nie mieli prawa do sukcesji. Ich potomkowie przyjęli nazwisko Galowskich. Występujący w dokumentach jeszcze w 1415 roku Niemierza był prawdopodobnie wnukiem Kazimierza Wielkiego, a synem Pełki i jego żony Halszki. Początkiem XVI wieku wieś w części musiała zostać sprzedana lub zastawiona, skoro jako dziedzic jej występował Baltazar Dąbrowski z Siepietnicy. Ostami Galowscy: Jakub i Władysław opuścili wieś w 1591 roku z powodu dużego zadłużenia. W XVII i XVIII wieku dochodziło tu do zatargów między zubożałymi dziedzicami, a miejscowymi chłopami, u których się zapożyczali. Po wspomnianym Baltazarze Dąbrowskim wieś przeszła na jego córki: Annę Herburt i Zofię Stadnicką. Stadniccy, zagorzali zwolennicy reformacji, założyli tu zbór kalwiński. Po Herburtach Tarnowiec dziedziczyli Stadniccy, W 1665 roku miejscowość stała się w połowie własnością Kuropatnickich, a w połowie Skotnickich. W drugiej połowie XVIII wieku gospodarował tu Ewaryst Andrzej Kuropatnicki kasztelan bełski. Jego własność obok Tamowca stanowiły: Sądkowa, Brzezówka, Potakówka, Chlebna, Grab, Gliniczck, Umieszcz, Gąsówka i Dobrucowa. Ewaryst Kuropatnicki był zwolennikiem konfederacji barskiej, stąd Tarnowiec i dobra Kuropatnickich stanowiły bazę konfederacką. Ewaryst pozostawił też po sobie książkę pt. "Geografia albo dokładne opisanie Królestw Galicyi i Lodomeryi". Wójtem Tarnowca w 1773 roku był Franciszek Kapała, a przysiężnymi: Sebastian Lawera i Szymon Zając. Kolejnymi właścicielami był ród Pilińskich herbu Bełty. Tarnowiec dostał się w ich ręce, ponieważ ostatni z Kuropatnickich, Józef Ksawery, nie ożenił się i zmarł bezpotomnie. W 1833 roku majątkiem rządził Aleksander Piliński, po jego śmierci Stanisław - jego syn. W czasie rabacji nie było na tym terenie żadnych rozruchów, świadczy to o tym, że obaj dziedzice mieli dobry stosunek do chłopów. Tarnowiec, tak jak ongiś za Ewarysta Kuropatnickiego, stał się znów centrum kulturalnym i oświatowym. Żył tam i tworzył poeta z okresu Młodej Polski, syn Amalii z domu Pilińskiej, Edward Leszczyński. Rozwijało się również szkolnictwo, w 1852 roku w przebudowanym staraniem wsi budynku koło kościoła otwarto szkołę. Jednym z pierwszych nauczycieli był Józef Kamiński, który w 1871 roku doprowadził do powstania skromnej początkowo biblioteki szkolnej. Jego zasługą było również usypanie kopca w rocznicę bitwy pod Grunwaldem, wystawienie pomnika Adama Mickiewicza oraz nowej murowanej szkoły, otwartej w 1898 roku. U schyłku XVIII stulecia Tarnowiec zaczął słynąć w bliskiej i dalszej okolicy z cudownej statuy Matki Boskiej, zwanej 'węgierską", umieszczonej w miejscowym kościele w 1789 roku. W XIX wieku dziedzic podkrośnieńskiego Krościenka, Franciszek Ksawery Prek, w swoim pamiętniku "Czasy i ludzie", odnotował: Wieść niesie jakoby (Matka Boska) obruszona na jednego z Węgrów palącego tytoń w kościele przeniosła się swoją wolą i siłą z ich kraju do Tarnowca. Dużym wydarzeniem w życiu mieszkańców Tarnowca i okolicznych wsi było uruchomienie wiosną 1884 roku linii kolejowej, a także przejazd pierwszego pociągu, nazywanego wówczas przez ludzi "żeleźnicą". Przeprowadzenie torów kolejowych przez Tarnowiec spowodowało dużą emigrację zarobkową miejscowej ludności do Stanów Zjednoczonych. Pociąg budził ogromne zainteresowanie i otwierał okno na świat. Z upływem lat Tarnowiec rozwijał się coraz bardziej, w 1893 roku została otwarta poczta, władzę porządkową sprawowała policja, która pilnowała porządku aż do Dębowca. Ostatnim właścicielem z rodu Pilińskich był Kazimierz, nazywany przez chłopów "dobrym panem". Należał on do ludzi życzliwych, troszczących się o swych pracowników dworskich, popierał akcję odrodzenia gospodarczego i kulturalnego Tarnowca. Zmarł w roku 1924, nie doczekawszy się potomka. Pochowany został w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Tarnowcu. Majątek przed śmiercią przekazał adoptowanemu przez siebie siostrzeńcowi Janowi Leszczyńskiemu. Młody dziedzic, pełen entuzjazmu i energii, zabrał się za gospodarowanie, pomagał mu w tym rządca Jan Radoń z Tarnowca. Wszystko układało się pomyślnie, był to okres przychylny dla dziedzica. Browar produkował wódkę, hodowla liczyła ponad 60 szt. bydła, natomiast prowadzona pasieka ponad 50 pni. Jednym słowem - sytuacja gospodarcza była bardzo dobra, a rolnictwo przynosiło dochody.   Stary dwór w Tarnowcu W XX wieku Tarnowca nie ominęły obie wojny światowe. Toczyły się tu krótko walki w latach 1914-1915. Od września 1944 roku, aż do 14 stycznia 1945 roku miejscowość znajdowała się na linii frontu, w wyniku czego bardzo ucierpiała. W roku 1943 w pałacu dworskim w Tarnowcu zakwaterowane zostały wojska niemieckie, a już od 8 września 1944 roku wkroczyły na teren dworu wojska radzieckie. Po zarządzeniu wysiedlenia mieszkańców wioski, Jan Leszczyński zamieszkał z synem Janem w Polance koło Krosna. Po prawie półrocznym wysiedleniu, w momencie, gdy front przesunął się na zachód, Leszczyński powrócił do Tarnowca. Jednak to, co tam zastał, przeraziło go. Zniszczone zabudowania mieszkalne i gospodarcze zmusiły go do wyjazdu do Krakowa. Z Krakowa już nie wrócił, umarł 23.X.1992 r. Został pochowany w grobowcu Pilińskich na cmentarzu w Tarnowcu. Znaczne ożywienie gospodarcze nastąpiło w okresie międzywojennym za panowania ostatniego dziedzica Jana Leszczyńskiego. Ożywienie to spowodowane było rozwojem kopalnictwa naftowego. Wiele osób znalazło zatrudnienie w przemyśle kopalnianym, jak również na kolei i we dworze. W tym czasie w Tarnowcu istniało wiele organizacji: Kółko Rolnicze, Koło Gospodyń Wiejskich, Kasa Stefczyka, Ochotnicza Straż Pożarna, Koło Hodowli Trzody Chlewnej, Liga Morska i Kolonialna. Pisząc o historii Tamowca, należy wspomnieć o Karolu Sanockim, byłym wójcie, sprawującym swój urząd przez 18 lat. Wywodził się on ze starego rodu kmiecego i usilnie przykładał się do rozwoju kulturalnego i gospodarczego Tamowca. Po II wojnie światowej Tarnowiec bardzo się zmienił i rozbudował. Stał się ważnym ośrodkiem administracyjnym, gospodarczym i oświatowym dla regionu. We wsiach należących do gminy Tarnowiec nastąpiło wiele znaczących zmian. Szczególne znaczenie miało przeprowadzenie reformy rolnej, dzięki której głównie biedne rodziny otrzymały działki ziemi (najczęściej 3 ha). W 1956 r. mieszkańcy Tarnowca zadecydowali o doprowadzeniu do swych domów gazu. Powołano Komitet Gazyfikacyjny, na którego czele stanął znany działacz Władysław Wojnarowicz, Opracowano dokumentację, zakupiono rury oraz zapewniono wykonanie prac niefachowych. Do rurociągu gazowego przyłączyło się 230 domów. Tyle samo domów zostało podłączonych do sieci elektrycznej. Do elektryfikacji przystąpiono w 1957 r., a przewodniczącym Komitetu Elektryfikacyjnego został Julian Pietrusza. Kolejne prace to remont i przybudówka do Domu Ludowego, budowa remizy strażackiej oraz boiska sportowego. Ponadto w latach powojennych wybudowano jeszcze następne obiekty: punkt weterynaryjny, agronomówkę, Gminny Ośrodek Zdrowia, a w latach 1967-68 budynek Banku Spółdzielczego. Ważnym przedsięwzięciem była budowa w 1952 r. zakładów drzewnych pod nazwą Zjednoczone Zespoły Gospodarcze - Podkarpackie Zakłady Produkcyjne. Dzięki temu zakładowi Tarnowiec stał się ośrodkiem przemysłowym na tym terenie, zatrudniającym znaczną liczbę pracowników z gminy Tarnowiec. Obecnie Tarnowiec jest stolicą gminy, w skład której wchodzi 17 sołectw, zamieszkałych przez ok. 9300 osób. Tarnowiec jako siedziba władz administracyjnych ma najbogatszą przeszłość, najkorzystniejsze położenie komunikacyjne, a zarazem największą liczbę mieszkańców.  

Dodaj swoją odpowiedź