Dochodzenie do poznania prawdy w królu Edypie

Temat: Dochodzenie do poznania prawdy we fragmencie Króla Edypa. Co z
rozmowy Edypa z Terezjaszem odnajdujesz w całym dramacie Sofoklesa?


„Król Edyp” to dramat napisany przez Sofoklesa. Ukazuje on historię tytułowego bohatera, który po usłyszeniu wróżby próbuje oszukać los i wieść spokojne życie.
Rodzicami Edypa byli: Lajos-król Teb i Jokasta-jego późniejsza żona. Jako dziecko został okaleczony, a następnie porzucony przez swojego ojca w górach. Przyczyną tej tragedii była przepowiednia, której chciał zapobiec Lajos. Usłyszał on od delfickiej wyroczni, że jego syn stanie się jego zabójcą a następnie poślubi własną matkę. Niemowlę uratował pasterz, który je znalazł. Zaniósł malucha do króla Koryntu. Edyp wychowywał się u Polybosa, którego traktował jak własnego ojca.
W danym fragmencie utworu przedstawiona została rozmowa Edypa z niewidomym posłańcem Terezjaszem. Dochodzi do niej w chwili, kiedy Edyp zasiadł już na tronie Teb. Stał się szczęśliwym mężem i ojcem. Tym samym częściowo wypełniła się przepowiednia sprzed wielu lat. Spotkanie ze ślepcem ma na celu ujawnienie zabójcy Lajosa. Aby odkryć tę tajemnicę Edyp wysyła Terezjasza do wyroczni. Prorok, po powrocie, ze strachu nie chce bezpośrednio wyjawić kto jest zabójcą, przez co naraża się Edypowi, który to przeciwko niemu wysuwa obelgi i oszczerstwa. Chce skłonić tym wieszcza do mówienia prawdy. Przybysz mówiąc iż to obecny król Teb jest zabójcą Lajosa zostaje przez niego oskarżony o spiskowanie z Kreonem i chęć przejęcia tronu. Edyp nie dopuszcza do siebie myśli, że to może być prawdą. Świadczą o tym te słowa:
Terezjasz: „Którego szukasz, ty jesteś mordercą”
Edyp: „Mów, co chcesz, słowa twe na wiatr ulecą. […] Czy myślisz nadal
tak bredzić bezkarnie”.
W postawie króla możemy dopatrzeć się pychy i pewności siebie. Cechy te ujawniły się już u niego wcześniej. Np. w momencie kiedy znając sądy wyroczni postanawia zmienić swoje losy lub gdy nie chcąc ustąpić miejsca w wąwozie swojemu ojcu, zabija go. Król się jednak nie poddaje się. Rozpoczyna dochodzenie: zbiera argumenty i układa je w logiczną całość. Później rozmawia z Jokastą, która wyjaśniła mu przyczyny i okoliczności śmierci Lajosa:

"Wiedz więc, że Lajos otrzymał był wróżby,
(...)
Iż kiedyś śmierć go z rąk syna pokona,
Co zeń zrodzony i z mojego łona.
A wszakże jego, jak wieść niesie, obce
Zabiły zbiry w troistym rozdrożu."
Po tych słowach jego żona niedowierza swoim przemyśleniom. Edyp wyjawia swoją wiedzę na temat wróżby. Jokasta uświadomiła sobie, że to co podejrzewała jest, niestety, prawdą. Następnie prosi swojego męża o to, by się już nie zajmował tą sprawą. On jednak poszukuje dalej. Bardzo chce spotkać się z pasterzem oraz ze świadkiem śmierci Lajosa. W międzyczasie pojawia się sługa z Koryntu, by poinformować o śmierci przybranego ojca Edypa. Wtedy, w trzecim epejsodionie, król dowiaduje się, że władcy Koryntu nie byli jego prawdziwymi rodzicami, a sługa znalazł go w górach Kiteronu. Jednak te wiadomości niczego nie zmieniły. Edyp szuka dalej. To odwlekanie całkowitego wyjawienia prawdy sprawiło, że pojawia się ona w końcu z całą brutalnością i jeszcze silniej w niego uderza. Samobójstwo Jokasty i oślepienie się Edypa stały się skutkiem wypełnienia klątwy. Edyp stał się, jak wieszcz Terezjasz ślepcem, jak on odcinał się od ziemskiego życia. Pokorny wobec bogów, zwrócił się w stronę innych światów. Główny bohater, im bardziej starał się uniknąć wypełnienia przepowiedni, tym bardziej zbliżał się do jej zrealizowania.
Przytoczony fragment jest więc, jak gdyby, streszczeniem całych losów Edypa i wyjaśniają się w nim wszystkie tajemnice i sekrety. Odkrywa on straszliwą prawdę, rozdrapuje stare rany Edypa, który był pewien swego zwycięstwa nad przeznaczeniem. Słowa Terezjasza pokazują władcy, iż był w błędzie. Rozmowa ta jest ostatecznym i dobitnym dowodem zwycięstwa fatum nad człowiekiem.