wyznają oni karaizm czyli kontestujące autorytety judaizmu i zasady rządzące w żydowskich plemieniach .
prosze!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Karaimi są nietypową mniejszością, łączą bowiem cechy mniejszośći religijnej i etnicznej. Trzeba jednak podkreślić, ze wyłącznie tzw. Karaimi krymsko-polscy są jednocześnie zarówno grupa religijną jak i etniczną. W świecie egzystują jeszcze dwie grupy wyznawców religii karaimskiej, których członkowie nie są etnicznymi Karaimami. Są to karaimi orientalni, pochodzenia semickiego występujący głownie w Palestynie i krajach muzułmańskich (prawdopodobnie także w USA), oraz karaimi słowiańscy, żyjący w Rosji. Karaimi krymsko-polscy natomiast są ludem tureckim. Należą do egzotycznych mniejszosci w Polsce, orientalnego pochodzenia, obok Tatarów i Ormian Są również bardzo małą mniejszościa. W dzisiejszej Polsce jest ich ledwie kilkuset. W niniejszej pracy chciałbym nieco bliżej naświetlić tę prawie nieznaną mniejszość religijną i etniczną, która jest równie interesująca, co zapomniana. Nazwa ich pochodzi od hebrajskiego i arabskiego wyrazu qara, co znaczy „czytać, recytować” `Religia karaimska uważana jest dosyć powszechnie za odłam mozaizmu, jednakowoż obecnie pozostający poza oficjalnym judaizmem jako takim, toteż w Izraelu nie są karaimi uważani za żydów. Paradoksalnie jednak, właśnie karaimi palestyńscy, jednoznacznie określają swoją religię jako judaizm. Na ich stronie internetowej można przeczytać: „Karaicki judaizm, albo karaizm jest oryginalną wiarą Pism Hebrajskich (Starego Testamentu)” . Jednak sprawa jest znacznie bardziej skomplikowana. Zarówno w doktrynach, jak i obrzędach karaimskich są pewne elementy z gruntu niezgodne z judaizmem jako takim. Chyba najrozsądniej będzie uważać karaimizm za odrębną, niewielką religię monoteistyczną, wykazującą jedynie pewne podobieństwa do judaizmu i w mniejszym stopniu do islamu, jeszcze mniejszym zaś do chrześcijaństwa, chociaż i jego elementy można tu odnaleźć. Encyklopedia „Religia, encyklopedia PWN” wymienia kilka hipotez związanych z powstaniem religii karaimskiej. Z jednej strony wskazuje na związki z tradycja saducejską, czyli kapłańska z późnej starożytności Izraela. Z drugiej zaś wskazuje na podobieństwa z esseńczykami i tekstami z Qumran. Trudno jednak jednoznacznie wskazać, które z tych źródeł miało większy wpływ na powstanie karaimizmu. Zarówno bowiem saduceusze jak i esseńczycy mieli sporo wierzeń i praktyk odmiennych niż mają karaimi. Właściwy karaimizm powstał w VIII wieku w Mezopotamii, a za jego założyciela uważa się Anana Ben Dawida (754-775). Według Ananiasza Zajączkowskiego nie są to lata życia Anana (byłoby dosyć dziwnym, gdyby żył tak krótko), a lata panowania kalifa Dża’fara al. Mansur’a, za którego czasów Anan nauczał. Karaimizm uznaje jedynie autorytet Starego Testamentu, a zwłaszcza Pięcioksięgu ze szczególnym uwzględnieniem Dekalogu. Z innych ksiąg Pisma za najistotniejsze uważa się księgi proroków Izajasza i Jeremiasza, a także Psalmy. Ogólną liczbę ksiąg biblijnych przyjmuje się jako 24. Z późniejszych tradycji tylko te mogą być przyjęte, które nie wykazują sprzeczności z Pięcioksięgiem. Chrystusa i Muhammada uznają Karaici za proroków. Główną różnicą miedzy karaimizmem, a mozaizmem jest odrzucenie Talmudu, jako sprzecznego z Pięcioksięgiem. Obieralni duchowni zwani hazanami przewodzą modlitwom w świątyniach zwanych kienesami. Liturgia polega przede wszystkim na śpiewie i recytacji psalmów. W użyciu są także hymny późniejszego pochodzenia, osnute na kanwie psalmów, a także modlitwa „Ojcze Nasz”, co jest świadectwem wpływu chrześcijaństwa na karaimizm. Krótkie liturgie odprawia się w kienesach codziennie rano i wieczorem, dłuższe zaś w soboty i święta. Za autora liturgii karaimskiej uważa się Aarona z Nikomedii. Warto tez odnotować jako ciekawostkę, ze używany przez karaimów polskich przekład psałterza na język karaimski został dokonany nie z oryginału hebrajskiego, a z polskiego psałterza Jana Kochanowskiego. Szczególnie popularny jest psalm „Kto się w opiekę”, po karaimsku brzmiący: „Kim symarłamsa syjiczynda bołma”. Karaimi polscy śpiewają również przekład pieśni „Czego chcesz od nas Panie” tego samego autora. Wpływy islamu natomiast widać przede wszystkim w regulacjach prawnych. Karaimizm przejął zasadę analogii (ar. Qijas, hebr. Hakkesz) oraz wymóg zgodności wiernych (ar. Idżma, hebr. Edah) Również karaimska terminologia religijna zdradza wpływy islamu. Karaimizm uznaje czterech Proroków: Mojżesza, Jezusa, Mahometa i Anana ben Dawida, za największego z nich uważając Mojżesza. Również i to jest pewnym podobieństwem i do islamu i tych religii monoteistycznych, które z islamu wyrosły. Karaimi wyznają wiarę opartą na pięciu podstawowych zasadach: -stworzenie świata przez Byt jedyny i niematerialny -objawienie Prawa Bożego za pośrednictwem Mojżesza i innych proroków, którzy po nim nastąpili. -obowiązek studiowania Biblii w oryginale (wszelkie tłumaczenia byłyby mniej lub bardziej interpretacją natchnionego tekstu) -oczekiwanie Mesjasza-odkupiciela; -zmartwychwstanie umarłych Te pięć zasad wyrażonych jest w dziesięciu artykułach wiary stanowiących karaimskie wyznanie wiary. Mimo więc, iż strona Karaite Korner wywodzi karaimów od saduceuszy , to część spośród tych zasad, zwłaszcza czwarta i piąta, a po części także druga stoją w sprzeczności z tym, co wiemy o wierze saducejskiej. Saduceusze nie wierzyli ani w zmartwychwstanie, ani w proroków, ani w Mesjasza. Od esseńczyków zaś odróżnia karaimów przede wszystkim struktura wspólnoty i tryb życia. Esseńczycy byli ascetami żyjącymi w klasztorach na pustyni. Karaimi są religia o charakterze plemiennym, której wyznawcy partycypują we wszystkich dziedzinach życia społecznego otaczających ludów. Karaimizm miał w pierwszych wiekach swojego istnienia charakter silnie misyjny (obecnie od wielu już wieków nie jest dozwolone nawracanie na karaimizm), podobnie jak chrześcijaństwo i islam. Jego gminy powstawały w Palestynie (pierwsza gmina w Jerozolimie założona przez Anana ben Dawida), Persji, Egipcie, Maroku, Hiszpanii, Syrii i Azji Mniejszej. Do X wieku rozprzestrzenił się na cały bliski wschód, w tym na państwo Chazarów. Państwo to istniało od VII do X wieku miedzy Dnieprem, a Wołgą. W wieku IX kaganowie, władcy Chazarów przyjęli judaizm. W państwie tym panowała tolerancja religijna, było więc jednocześnie wielu Chazarów chrześcijan i muzułmanów. Istnieją kontrowersje, co do tego, jaką odmianę mozaizmu wyznawali kaganowie. Większość świadectw sugeruje, ze był to judaizm rabiniczny, jednak polsko-karaimski uczony z XIX wieku Abraham Firkowicz utrzymywał, ze byli oni karaimami. Natomiast w XX wieku Arthur Koestler utrzymywał, ze od Chazarów pochodzą żydzi aszkenazyjscy. Niezależnie jednak od tej kwestii, karaimizm w Chazarii był niewątpliwie obecny, choć chyba już nigdy się nie dowiemy, jakie było jego znaczenie. Karaimi z tych ostatnich terenów dali później początek karaimom krymsko-polskim. Obecnie są na świecie trzy główne skupiska karaimów: amerykańskie, izraelsko-arabskie i krymsko-litewsko–polskie. Trzeba pamiętać o pewnych rozbieżnościach terminologicznych, jako że w literaturze można się czasami spotkać z określeniami karaici i karaizm, zamiast karaimi i karaimizm. Określenia te można odnosić do karaimów orientalnych i słowiańskich, nie można ich natomiast odnosić do Karaimów krymsko-polskich, gdyż oni sami się z tymi określeniami nie identyfikują. Dlatego tez Piekarski pisze trochę nieściśle, że określenie karaici jest błędne. Więcej zresztą u niego nieścisłości, choćby ta podstawowa, że nazywa on karaimów „sektą żydowską”. Na ziemiach polskich Karaimi pojawili się w wieku XIII i XIV, najpierw w księstwie halickim (dżymaty w Haliczu, Łucku i Lwowie) na skutek naturalnej migracji, następnie zaś pod koniec XIV wieku na Litwie, głównie w okolicach Trok na skutek osiedlenia przez Księcia Witolda (dżymaty w Trokach, Poniewieżu, Birżach i Poswolu). W Trokach tworzyli załogę zamku. Aż do XIX stulecia dały się obserwować pewne różnice miedzy tymi grupami, które potem zaczęły zanikać. Do tych różnic można zaliczyć występowanie w folklorze legend związanych z osoba Witolda, który w tychże legendach był bohaterem w zasadzie magicznym. Od Kazimierza Jagiellończyka otrzymali przywileje dające im pewną autonomię. Na czele polskich Karaimów w Rzeczypospolitej Szlacheckiej stał obieralny wójt podległy jurysdykcji wielkiego księcia i sądom królewskim. Utrzymywano związki z Karaimami krymskimi, którym przewodził ród Czelebich z agą na czele. W dziewiętnastym wieku na Krymie w Eupatoriii (1837) i na Litwie w Trokach (1857) ustanowiono urząd hachana, który odtąd był zwierzchnikiem Karaimów, oraz Karaimski Zarząd Duchowny. W tym czasie Karaimi polscy utrzymywali ścisłe związki z krymskimi. Zarówno na Krymie, jak i w Polsce Karaimi używają w liturgii oprócz języka hebrajskiego również własnego języka karaimskiego należącego do kipczackiej grupy języków tureckich. Język ten rozpada się na dialekty krymski, trocki i halicki. Dialekt krymski uległ znacznej tataryzacji, dialekty trocki i halicki zachowały bardziej oryginalny karaimski charakter. Język ten był językiem codziennym Karaimów, a także ich językiem literackim. Na ten język dokonano również tłumaczeń Biblii, po raz pierwszy w XI w. Obecnie zachowane przekłady pochodzą z wieków XVIII i XIX. Najstarszy karaimski przekład drukowany ukazał się w 1841 r. w Eupatorii. W midraszach uczono języka hebrajskiego, znali go nie tylko duchowni, ale większość mężczyzn. Karaimi znali także powszechnie język polski, a podczas zaborów rosyjski. Obecnie Karaimi polscy i litewscy powszechnie znają języki polski i rosyjski, Karaimi litewscy zaś także język litewski. Znajomość tychże jest znacznie powszechniejsza od znajomości karaimskiego, która zanikła w ciągu XX stulecia. Z racji znajomości języków Karaimi, podobnie jak Ormianie pełnili w dawniejszych wiekach często funkcje tłumaczy. W wieku XX spory był udział karaimów wśród polskich orientalistów. Przed drugą wojną światową Karaimów w Polsce było około półtora tysiąca. Poświęcono im w literaturze stosunkowo dużo uwagi, zważywszy ich niewielka liczebność. Wiązało się to z jednej strony ze specyfiką ich kultury, która przyciągała uwagę rozwijającej się w naszym kraju orientalistyki. Z drugiej zaś strony z tym, że spośród karaimów wywodziło się wielu uczonych, była to bowiem mniejszość dobrze wyedukowana. Po pierwszej wojnie światowej na ziemiach Rzeczypospolitej znajdowało się kilka niewielkich gmin karaimskich w okolicach Halicza i jedna duża w Trokach. W latach dwudziestych powstała gmina w Wilnie. Podczas pierwszej wojny światowej Karaimi mocno ucierpieli. Niektórych gmin nie było stać na utrzymanie hazanów i nauczycieli. Otrzymywały wiec na te cele skromne dotacje państwowe. Ważną sprawą było odnowienie organizacji wyznaniowej. Urząd Hachana od dawna wakował i dopiero w 1927 roku wybrano nowego. Był nim uczony orientalista Seraja chan Szapszał, wcześniej (1916-19) pełniący ten urząd również w Eupatorii na Krymie. W 1936 roku została uchwalona ustawa o wyznaniu karaimskim, obowiązująca do dzisiaj. Obok ustawy sprawami Karaimów kieruje statut Karaimskiego Związku Religijnego z 1974 roku. Po II wojnie Światowej Karaimi polscy ulegli rozproszeniu po terenie całego kraju, dżymaty powstały w Warszawie, Gdańsku, Opolu i we Wrocławiu. Zgodnie ze wspomnianą ustawą formalną głową związku był nadal Hachan Seraja Szapszał, do swojej śmierci w 1961 roku. Faktycznej jednak zwierzchności nie sprawował, gdyż po wojnie zamieszkiwał na Litwie Sowieckiej. Po wojnie w Polsce działała tylko jedna kienesa we Wrocławiu, a właściwie przysposobiony na kienesę pokój w mieszkaniu hazana Rafała Abkowicza. Karaimi gromadzili się także na cmentarzu karaimskim w Warszawie. Kult religijny Karaimów praktycznie ograniczył się do praktyk w gronie rodziny. Obecnie nie ma już w Polsce ani kienesy, ani żadnego żyjącego hazana. Interesująca jest również kultura Karaimów polskich, której teraz poświęcę parę słów. W przypadku tak małej społeczności trudno mówić o kulturze ludowej, gdyż nie jest ona w żaden sposób oddzielona od kultury elitarnej. Kultura Karaimów polskich ma charakter integralny. Zacznijmy jej omawianie od kultury duchowej. O zasadach religijnych już mówiłem, teraz wiec omówię kalendarz i święta. Kalendarz karaimski zbliżony jest do żydowskiego, z tym że Karaimi maja własne nazwy miesięcy (np. Artarychaj, Kurałaj). Główną różnicą miedzy kalendarzem karaimskim a żydowskim jest to, ze Karaimi obchodzą nowy rok na wiosnę, pierwszego artarychaja, czternaście dni przed Wielkanocą, nie zaś na jesieni jak żydzi. Główne święta karaimskie są zasadniczo te same co żydowskie. Wedle Zajączkowskiego są nimi: sobota, dzień nowiu, Nowy Rok (Jił baszi), Wielkanoc (Tymbył chydży), Święto Tygodni (Aftałar chydży), Święto Namiotów (Ałaczych chydży), Święto Trąb (Byrhy kiuniu), Dzień Odpuszczenia Grzechów (Boszałtych kiuniu). Najważniejsze są Wielkanoc, Zielone Świątki (Święto Tygodni) i Święto Namiotów. Te trzy święta Karaimi świętują wspólnie, na pamiątkę pielgrzymek odbywanych w starożytności do Świątyni Jerozolimskiej w te dni. Świętowanie u Karaimów objawia się dłuższymi modłami w kienesie i powstrzymywaniem się od prac. Wielkanoc u Karaimów podobnie jak u żydów trwa siedem dni i najbardziej uroczyste są dni pierwszy i ostatni. Pierwszego dnia czyta się Pismo i spożywa wieczerzę. Zielone Świątki są pięćdziesiąt dni nie od Wielkanocy, a od pierwszej niedzieli po Wielkanocy. Często więc przypadają łącznie z katolickim świętem. Szczególny charakter ma Święto Odpuszczenia Grzechów, poprzedzone dziesięcioma dniami pokuty. W te dni pokutne odbywają się specjalne nabożeństwa przed świtem. W sam Dzień Odpuszczenia obowiązuje od wieczora dnia poprzedniego ścisły post od jedzenia i tytoniu (wydaje się, ze to również jest wpływ muzułmański) oraz zalecenie ciągłego przebywania w świątyni. W ten dzień nie wolno wykonywać jakiejkolwiek pracy. W czasie nabożeństwa odmawia się spowiedź ogólną z grzechów przeciw przykazaniom, hazan zaś dodaje krótką spowiedź z zaniechania ofiar. Oprócz świat maja Karaimi także posty. Przestrzegają oni pięciu postów dorocznych. Obrzędowość rodzinna kształtowała się na podstawie dwóch składowych: religii karaimskiej i obrzędowości otaczających ludów. Imiona nadawano bądź biblijne (chłopcy), bądź też tureckie (dziewczęta). Ten zwyczaj zaczął zanikać a XIX wieku od tego czasu zarówno nadawano imiona europejskie, jak tez zmieniano w wieku dorosłym na takowe. Co do małżeństwa, karaimi długo przestrzegali ścisłej endogamii ( żeby jej sprostać często udawano się na Krym w poszukiwaniu małżonki), później zawierano małżeństwa mieszane, ale dzieci z takowych nie były uważane za Karaimów. Jest to jedna z przyczyn zmniejszania się karaimskiej społeczności. Wesela zazwyczaj rozpoczynały się w czwartek i musiały się kończyć przed piątkowym wieczorem. Świętowanie soboty kłóciło się bowiem z weselna zabawą. Przed ślubem młodzi pościli od rana. Ceremonie zaczynały się od przygotowania młodych w domu specjalnego ubrania i namaszczenia. Państwo młodzi spotykali się przed kienesą, w której hazan odprawiał nabożeństwo ślubne. Po nabożeństwie odbywała się zabawa weselna, podobna do polskiej. Rysem charakterystycznym był jedynie czynny udział hazana w całej zabawie. Pogrzeb składał się z czuwania przy zmarłym przez najbliższą rodzinę, która nie mogła zajmować się niczym innym i liturgii pogrzebowej na cmentarzu pod przewodnictwem hazana. Po liturgii następowała stypa, również z czynnym udziałem hazana. Rozpoczynała się piciem pobłogosławionego wina. Do chlebów i ciast podawanych na stypie dodawano maku. Jak już napisałem wyżej nie było rozdziału między kulturą wysoką i niską. Również folklor i literatura zlewały się ze sobą. Formy folklorystyczne były zróżnicowane. Karaimi mieli mnóstwo przysłów. Do dłuższych form folklorystycznych zaś należały pieśni obrzędowe. Kolejna formą były legendy i podania, z których wiele, jak już pisałem wyżej dotyczyło Księcia Witolda. Literatura piękna wyrastała z folkloru. Najstarszymi dziełami w języku karaimskim były przekłady ksiąg biblijnych. Do XIX wieku tworzono wyłącznie literaturę religijną. Pierwszym wybitnym poetą karaimskim był Zachariasz Abrahamowicz (1878-1906), innym Szymon Kobecki. Jeśli chodzi o kulturę materialną, to budownictwem Karaimi polscy nie odróżniali się od Litwinów, czy Polaków. Jedynie mieli własne ulice, np. w Trokach jest taka dotąd. W wyposażeniu domów jedynym sprzętem specyficznym była kolebka z nocnikiem. Nie mieli Karaimi odmiennego stroju. Różnili się natomiast jeśli chodzi o pożywienie, wynikało to z zasad religijnych. Szczególnie rozmaite ciasta ich charakteryzowały. Medycyna ludowa stanowiła mieszankę elementów krymskich, litewskich i polskich. Specyficznym zajęciem wielu karaimów było ogrodnictwo. Znani byli przede wszystkim z uprawy ogórków, których posiadali najcenniejsze odmiany. Obecnie Karaimów krymsko-polskich jest bardzo niewielu. Skupisko halicko-łuckie właściwie nie istnieje, polskie jest słabe i rozproszone. Jako tako trzymają się litewskie (Wilno, Troki) i krymskie (Eupatoria). Jedynie w tych trzech miastach są czynne kienesy. Karaimi widzą swą jedyną szansę w ożywieniu kontaktów miedzy wymienionymi ośrodkami, co przede wszystkim ma zwiększyć liczbę endogamicznych małżeństw i zahamować spadek liczby
Odpowiedz, jaką religię wyznają Karaimi
Odpowiedz, jaką religię wyznają Karaimi...
1.Jaką religię wyznają Karaimi 2.Podaj tytuły słynnego obrazu który znajduje się w jednej ze świątyń w Trokach? Plis to ważne
1.Jaką religię wyznają Karaimi 2.Podaj tytuły słynnego obrazu który znajduje się w jednej ze świątyń w Trokach? Plis to ważne...
jaką religię wyznają Karaimi
jaką religię wyznają Karaimi...
Jaką religię wyznają Karaimi ???????????????? Błagaaaaaaaaaaaaaaaam !
Jaką religię wyznają Karaimi ???????????????? Błagaaaaaaaaaaaaaaaam !...