ROMANTYZM to kierunek w muzyce XIX wieku, którego główną cechą była więź muzyki z innymi rodzajami sztuki np. z poezją, dramatem, tańcem, malarstwem. Romantycy twierdzili, że muzyka jest zdolna do wyrażania różnych uczuć i nastrojów. Najwybitniejsi kompozytorzy XIX w. (m.in. F.Schubert, R.Schumann, F.Mendelssohn-Bartholdy, w Polsce – S.Moniuszko) w swojej twórczości wokalnej, biorąc pod uwagę potęgę wyrazową słowa, korzystali z tekstów wielkich poetów romantycznych (np.: A.Mickiewicz, A.Puszkin, J.W.Goethe, H.Heine, F.Ruckert, J.Eichendorff, G.Byron). Charakterystyczne cechy muzyki romantycznej to: - subiektywizm, - indywidualizm, - dążenie do wypowiedzi uczuciowej; - nowe podejście do materii muzycznej przejawiające się w coraz większym uwrażliwieniu na wartości czysto brzmieniowe; - dążenie do integracji sztuk – współdziałanie muzyki z poezją, tańcem, dramatem, malarstwem; wzrastające znaczenie pierwiastków narodowych (tzw. szkoły narodowe); - pojawienie się i rozkwit nowych form : - miniatura instrumentalna (zwłaszcza fortepianowa) - poemat symfoniczny (twórca F. Liszt) - artystyczna pieśń solowa z akompaniamentem (F. Schubert) - symfonia programowa (H. Berlioz) - dramat muzyczny (R. Wagner) - rozwój instrumentacji – H.Berlioz twórca tzw. kolorystyki dźwiękowej. Kompozytorzy romantyczni to m.in. : R. Schumann, F. Mendelssohn-Bartholdy, F. Chopin, F. Liszt, R. Wagner, J. Brahms, K. M. Weber, F. Schubert, S. Moniuszko. Szkoły narodowe to kierunki, które wyodrębniły się w połowie XIX wieku w muzyce szeregu krajów, akcentujące elementy rodzime pod wpływem budzącego się poczucia narodowej odrębności. Czynnikiem inspirującym twórczość muzyczną stał się rodzimy folklor, w tematyce oper i poematów symfonicznych nawiązywano często do scen z historii narodu. Najwcześniej powstała szkoła rosyjska. Nowy etap w muzyce rosyjskiej zapoczątkował Michał Glinka ( 1804 – 1857 ). Stworzył on podstawy stylu narodowego, które rozwinęli później kompozytorzy tzw. Potężnej Gromadki. Silny wpływ na kompozytorów Potężnej Gromadki wywarła także twórczość Aleksandra Dargomyżskiego ( 1813 – 1869 ). Potężna Gromadka to grupa kompozytorów rosyjskich, w skład której wchodzili: Milij Bałakiriew, Aleksander Borodin, Cezar Cui, Modest Musorgski, Mikołaj Rimski – Korsakow. Wzrastające poczucie narodowe pozwoliło rozwinąć swą działalność wielkim indywidualnościom twórczym, korzystającym świadomie z tradycji, również na gruncie muzyki czeskiej. Byli to dwaj kompozytorzy: Bedrich Smetana oraz Antonin Dworzak. W XIX wieku, podobnie jak w innych krajach, także w Skandynawii powstały dzieła zainspirowane własną narodowością.Najwybitniejszymi twórcami byli: Edvard Grieg, przedstawiciel muzyki norweskiej oraz Jean Sibelius, przedstawiciel muzyki fińskiej. Narodowy styl w Polsce reprezentuje S. Moniuszko i F. Chopin, we Francji - C. Franck, a w Hiszpanii - I. Albeniz. Pozdrawiam.
