Brazylia
Powierzchnia 8 512,0 tys. km2. Największy kraj Ameryki Południowej, piąty pod względem powierzchni na świecie. Zajmuje 47,7% powierzchni kontynentu. 186 mln mieszkańców (2005). Piąte pod względem ludności państwo świata. Średnia gęstość zaludnienia: 21 osób/km2. Ludność rozmieszczona nierównomiernie, najgęściej zaludniona jest wschodnia i południowa część kraju, na Nizinie Amazonki liczne regiony bezludne. Stolica: Brasylia. Główne miasta: Sao Paulo (9 785 tys.), Rio de Janerio (5 551 tys.), Salvador (2 211 tys.), Belo Horizonte (2 091 tys.), Fortelaza (1 965 tys.).
Ludność
Ludność miejska stanowi 79% ogółu populacji. Podział administracyjny: 26 stanów i 1 Dystrykt Federalny (Brasilia). Język urzędowy: portugalski. Skład etniczny: biali (55%) (w tym Portugalczycy, Włosi, Hiszpanie i Polacy), Mulaci i Metysi (38%), Murzyni (6%), Azjaci (1%), Indianie (1%) oraz (ok. 800 tys.), głównie w stanach Parana, Rio Grande do Sul i Santa Catarina. Wyznania: chrześcijanie 94% (katolicy 88%, protestanci 6%), spirytualiści afro-amerykańscy (2%), religie tradycyjne (animiści 3%), spirytyści (2%). Jednostka monetarna: 1 real = 100 centavos. Analfabetyzm sięga 17%, jeden z najwyższych wskaźników na kontynencie. Przyrost naturalny: 1,06% (2005). Średnia długość życia: mężczyźni 68 lat, kobiety 76 lat.
Warunki Naturalne
Ukształtowanie powierzchni wyżynno-nizinne. Na południowym-wschodzie Wyżyna Brazylijska zajmująca ok. 60% powierzchni kraju, na południowym-wschodzie opadająca stromą krawędzią ku wybrzeżom Oceanu Atlantyckiego. Na północy rozległa, aluwialna, miejscami zabagniona Nizina Amazonki, rozciąga gęstą siecią rzek. Na północy Wyżyna Gujańska z najwyższym szczytem kraju: Pico da Neblina 3014 m n.p.m. Linia brzegowa słabo rozwinięta, jedynie na północy i południu większe zatoki i przybrzeżne wyspy. Wzdłuż wybrzeża rafy koralowe.
Flora
65% powierzchni stanowią lasy równikowe wilgotne (selwa, największy kompleks na świcie) z cennymi gatunkami drzew: mahoniowcem i kauczukowcem, silnie zniszczone przez wyręby. Wyżynę Brazylijską porasta sawanna z suchą formacją leśną (catinga) oraz sawanna bezdrzewna (campos). W dolinach rzek lasy galeriowe. Na południu lasy araukariowe. Wzdłuż wybrzeża namorzyny.
Fauna
Bogaty świat zwierzęcy: małpy, ptaki (kolibry, papugi, nandu, kariamy), kajmany, aligatory, legwany, delfiny słodkowodne, strusie amerykańskie, gekony, grzechotniki, żółwie, jaszczurki, pancerniki, leniwce, tapiry, pekari, aguti, mrówkojady, jaguary, oceloty, jeleń pampasowy, wilk oraz endemity: arapaima, prpłaziec, piranie.
Bogaty świat zwierzęcy i roślinny chroniony jest w ponad 35 parkach narodowych i rezerwatach co stanowi ok. 3,7% powierzchni, m.in.: Jaú (22 720 km2), Pico da Neblina (22 tys. km2) oraz Iguacu (jeden z najpiękniejszych na świecie zespołów 275 wodospadów), Paulo Afonso, Sete Quedas, Itatiaia, Tocantis.
Klimat:
Prawie cały obszar Brazylii leży pomiędzy równikiem a zwrotnikiem, zatem panuje tam klimat bardzo gorący. Przez cały rok średnie temperatury przekraczają 20 st. Celsjusza. Lata w Brazylii są wilgotne, w zimie na terenach położonych na północnym-wschodzie panują dotkliwe susze. W dorzeczu Amazonki średnie temperatury przez cały rok wahają się w okolicach 27 st. Celsjusza, natomiast opady wynoszą ok.2000 mm.
Gospodarka
Jeden z najlepiej rozwiniętych krajów Ameryki Południowej. Gospodarka oparta na przemyśle i eksploatacji bogatych złóż: ropy naftowej, gazu ziemnego, rud żelaza, węgla kamiennego, boksytów, manganu, cyny, cyrkonu, rud niobu, fosforytów, cynku, ołowiu, niklu, chromu, siarki, miedzi, uranu, soli kamiennej oraz kamieni szlachetnych i półszlachetnych: diamentów, topazów, ametystów, opali, szmaragdów, akwamaryny i złota. Dochód narodowy: 8 100 USD na 1 mieszkańca (2004). Inflacja: 7,6% (2004). Zadłużenie: 219,8 mld USD (2004). Struktura zatrudnienia: usługi (53%), przemysł (24%), rolnictwo (23%). Handel zagraniczny: eksportuje się głównie wołowinę (9,2%), rudy żelaza (6,6%), wyroby z żelaza i stali (4,2%) oraz kawę, trzcinę cukrową i soję, natomiast importuje się maszyny (24,3%), paliwa (23,8%), artykuły konsumpcyjne (9,8%). Głównymi partnerami handlowymi są: USA, Argentyna, Niemcy, Japonia, Holandia, Włochy. Obroty w handlu z zagranicą – eksport 95 mld USD, import 61 mld USD (2004).
Przemysł
Rozwinięty przemysł spożywczy, włókienniczy, metalurgiczny, metalowy, samochodowy, elektrotechniczny, drzewny, papierniczy, obuwniczy, środków transportu, zbrojeniowy, chemiczny, petrochemiczny, materiałów budowlanych. Produkcja energii elektrycznej 1770 TWh, co stanowi 275 kWh na jednego mieszkańca Większość energii elektrycznej pochodzi z elektrowni wodnych (93,4%), elektrowni cieplnych (6,4%), głównie opalanych węglem oraz jądrowych (0,2%). Największe elektrownie wodne: Tucurui na rzece Tocantins (moc 7500 MW, docelowa 7960 MW), na rzece San Francisco: Xingo (3012 MW, docelowa 5020) i Paulo Alfonso (3410 MW), Salto Santiago na rzece Iguacu (3333 MW), Ilha Solteria na rzece Paranaiba (3230 MW).
Rolnictwo
26% ludności czynnej zawodowo pracuje w rolnictwie. Brazylia jest samowystarczalna, jeśli chodzi o produkcję żywności, nadwyżki zaś przeznaczone są na eksport. Najbardziej rozwinięte rolniczo tereny to południowo-wschdnia część Wyżyny Brazylijskiej oraz nadmorskie niziny w okolicach Recife i Salvador.
Brazylia jest największym na świecie producentem kawy. Uprawia się ją głównie na glebach pochodzenia wulkanicznego w stanach Sao Paulo oraz Parana. Oprócz kawy, Brazylia ma najwyższe na świecie zbiory bananów oraz zajmuje drugie miejsce w ilości dostarczanego na rynek kakao. Bardzo opłaca się również uprawa soi, trzciny cukrowej, bawełny, pomarańczy oraz tytoniu.
Turystyka
Rozwinięta turystyka, głównie na wybrzeżu, wzdłuż zatoki Ilha Grande, przylądka Frio oraz część miasta Rio de Janerio (Copacabana). Corocznie kraj odwiedza ponad 2 mln turystów z Argentyny (35%), USA (11%), Urugwaju (10%), Niemiec, Paragwaju, Włoch i innych. Dużą atrakcją turystyczną jest karnawał w Rio de Janerio.
Transport
Komunikacja dobrze rozwinięta ale nierównomiernie, najgęstsza w południowo-wschodniej części kraju. Największą rolę odgrywa transport samochodowy (1 980 tys. km dróg w tym 184,1 tys. asfaltowych). Największe znaczenie ma docinek (4,8 tys. km) Drogi Panamerykańskiej z Belem przez Brasilię do Porto Velho oraz Transamazonika (5,5 tys. km) z Joao Pessoa-Cruzerio do Sul. Długość linii kolejowych 26,9 tys. km. Liczne żeglowne rzeki, ok. 50 tys. km, gł. droga wodna - Amazonka. Główne porty morskie: Santos, Rio de Janerio, Parana oraz Manaus (rzeczny, dostępny dla statków morskich). Międzynarodowe porty lotnicze w Rio de Janerio, Sao Paulo i Brasilii oraz w 17 innych większych miastach, łącznie w Brazylii istnieje 139 lotnisk. Największą linią lotniczą jest Varing, która w 1993 obsłużyła 9,7 mln pasażerów.