,,Jagiellonowie dynastia, która miała wpływ na dzieje Europy”

Jagiellonowie są bez wątpienia dynastią, która miała wpływ na dzieje Europy .Kim byli Jagiellonowie? Szczodrymi rywalami czy nieustępliwymi wojownikami; Lwami Europy i Monarchami czy wasalami?
Jagiellonowie to dynastia panująca w Polsce w latach 1386-1572. Początek dynastii dał Władysław II Jagiełło, który po poślubieniu królowej Jadwigi został koronowany na króla Polski. Panowanie Jagiellonów w Polsce i na Litwie skończyło się wraz ze śmiercią ostatniego króla z tej dynastii, czyli Zygmunta II Augusta, w roku 1572. Jagiellonowie panowali również na Litwie, Węgrzech i w Czechach.
Długoletnie panowanie Jagiellonów w Polsce i na Litwie doprowadziło do powstania Rzeczpospolitej Obojga Narodów a tym samym do umocnienia pozycji obydwu tych państw.
Bardzo ważne z punktu widzenia interesów Polski było zawarcie sojuszu z Luksemburgiem, w marcu 1412 roku w Lubowil, który oznaczał rozerwanie dotychczasowego związku luksembursko – krzyżackiego i zarazem uznanie Jagiełły za pełnoprawnego i liczącego się na arenie międzynarodowej partnera. Wojny z Zakonem miały wielki wpływ na pozycję międzynarodową Polski, która wyraźnie wzrosła po zwycięstwie grunwaldzkim. W związku z Polską widzieli szansę obrony swej niezależności czescy husyci, którzy w 1419 roku, a następnie w 1421 roku proponowali Jagielle koronę Czech. Władysław Jagiełło odrzucił jednak tę propozycję. Problem krzyżacki rozwiązał ostatecznie Zygmunt I Stary, który w 1525 roku doprowadzi do hołdu Alberta Hohenzollerna (Hołd Pruski), ostatecznie zamykając rozdział krzyżacki w historii Polski i Europy.
Walka o hegemonię w Europie Środkowej i Wschodniej rozpoczęła się od sporu między Habsburgami a Jagiellonami wokół osi: Śląsk – Czechy – Węgry. W piętnastym wieku wygrali Jagiellonowie, ale nie udało im się utrzymać tych zdobyczy i w następnym stuleciu stracili wszystko na rzecz Habsburgów. Międzynarodowe zabiegi dyplomatyczne były kluczem do sukcesu, i choć w przyszłości Polska miała ponieść druzgocącą klęskę, to jednak szybko zrozumiała ich wagę. Nie było przypadkiem, że w roku 1500 Polska zawarła traktat z Francją – był on odpowiedzią na podobny zawarty między Habsburgami a Moskwą.
Szczególną rolę odegrał przywilej głoszący zasadę nietykalności osobistej szlachty bez wyroku sądowego. Został sformułowany w Brześciu Kujawskim w 1425 roku, a nadany w Jedlnii 5 lat później . Przywilej ten był kartą przetargową podczas wyborów króla, syn Władysława Jagiełły otrzymał poparcie szlachty tzn. został uznany za następcę tronu.
Na mocy unii w Lublinie (1569) uchwalonej przez sejmy obydwu państw, Korona i Litwa stanowiły odtąd Rzeczpospolitą Obojga Narodów, ze wspólnie obieranym królem, wspólnym sejmem i wspólną polityką zagraniczną. W odróżnieniu od poprzednich unii personalnych unia lubelska była unią realną. Korona i Litwa zachowały odrębne urzędy centralne, oddzielny skarb, oddzielne armie, a także oddzielne urzędy ziemskie i sądy oparte na odrębnych statutach. Wspólne były: monarcha (król), sejm i polityka zagraniczna. Do Polski przyłączono województwa: bracławskie, kijowskie, podlaskie i wołyńskie. Wzajemna tolerancja narodowościowa i wyznaniowa oraz równe prawa stanowe na ziemiach polskich i litewskich stanowiły o trwałości unii.
Polityka Jagiellonów uczyniła Polskę mocarstwem na skalę europejską. Niestety unia z Litwą nie przyniosła Polsce samych korzyści. Władcy jagiellońscy koncentrowali się głównie na sprawach wschodnich. Wmieszali Polskę w wojny z Rosją, która zdobywając stopniowo przewagę doprowadziła do upadku Rzeczpospolitej w XVIII w. Jagiellonowie przywiązywali zbyt mało uwagi do zachodnich obszarów, będących niegdyś własnością Piastów. Minusem też było zaniedbanie rewindykacji Śląska do Polski i zerwali wszelkie kontakty z Pomorzem Zachodnim. Nie udało im się utrzymać na tronie czeskim i węgierskim i pozwolili na objęcie tych ziem we władanie Habsburgów w następstwie układu wiedeńskiego. Kolejnym skutkiem negatywnym polityki dynastycznej było poniesienie przez Polskę ogromnych nakładów finansowych oraz przejście dużej części królewszczyzn tytułem zastawu w ręce prywatne. Mieszanie się w sprawy Mołdawii i Europy południowej uwikłało Polskę w liczne konflikty z Turcją. Błędem w polityce dwóch ostatnich Jagiellonów było zbyt łagodne traktowanie lenna pruskiego. Umożliwiło to powstanie w przyszłości silnego państwa, stanowiącego zagrożenie dla Polski. Nie powinniśmy jednak zapominać, że to właśnie na epokę jagiellońską przypada okres największej potęgi Polski, z którą liczyły się wszystkie mocarstwa europejskie, że to oni zabezpieczyli granice przed agresją zewnętrzną oraz to za ich panowanie doszło do osłabienia wpływów niemieckich w Polsce.
Na przełomie XV i XVI wieku Królestwo Polskie wraz z Wielkim Księstwem Litewskim było największym państwem w Europie. Niemal dwukrotnie większym od Francji. Nad prawie jedną trzecią naszego kontynentu sprawowali rządy Jagiellonowie.
Była to jednak w pewnym sensie martwa potęga. Jagielloński zapał do sprawowania rządów rozpłynął się, pozostawiając próżnię. Brak czujności doprowadził do osłabienia władzy królewskiej, utrudniając monarszym następcą prowadzenie aktywnej polityki. Polska zaczęła przypominać unoszący się na falach dziejowych dryfujący statek, który wprawdzie pokonywał przeszkody lecz płynął bez wyznaczonego kursu.