Napisz kilka zdań na temat budowy, użytkowania i znaczenia Kanału Panamskiego !!!

…budowa Kanału Panamskiego trwała od 1881 roku do 1914. Wybudowano drogę wodną o długości 77 km. 27 500 ludzi straciło przy jej budowie życie z powodu malarii, żółtaczki i masowych obsunięć gruntu. Budowę Kanału Panamskiegorozpoczęto z inicjatywy Ferdinanda de Lesseps. Podobno całe jego życie zdominowała fanatyczna wręcz potrzeba rozsławienia imienia Francji oraz oddania przysługi ludzkości. Spółka Compagnie Universelle du Canal Interoceanique, powstała po to by gromadzić fundusze na największe, jak wówczas mówiono, przedsięwzięcie inżynieryjne, znane pod nazwą La Grande Enterprise. Fedinand de Lesseps rozpoczął konstrukcję kanału od poziomu morza, bez śluz, pierwszego stycznia 1880 roku. Prawie 200 inżynierów i 800 robotników rozpoczęło przygotowania do budowy. Wykonano pierwsze pomiary i wiercenia. Nie zapomniano o budowie miejsc noclegowych, szpitali i dróg. Podczas wyrębu dżungli robotnicy umieszczali filary baraków i nogi łóżek szpitalnych w naczyniach z wodą, chcąc się ustrzec w ten sposób przed inwazją mrówek. Ustawiano otwarte zbiorniki z wodą, a to sprzyjało wylęganiu się komarów, przenoszących malarię i żółtą febrę. Pod koniec 1881 roku zatrudniano już ponad 2000 osób, które rozpoczęły prace nad samym wykopem. Komarów się nie obawiano. W 1882 roku zmarło 20% robotników. Wiadomości o tym nie przekazywano do Francji by nie zablokować zbiórki pieniędzy. W 1883 roku 1300 osób zmarło na żółtą febrę i malarię. W 1885 roku z 17 nowo przybyłych młodych inżynierów francuskich zaledwie jeden przeżył pierwszy miesiąc na budowie. Kierownik budowy Jules Dingler postanowił rozwiać pogłoski o epidemii żółtej febry i udowodnić, że klimatPanamy jest zdrowy. Sprowadził na budowę całą swoja rodzinę. Po kilku miesiącach jego córka zachorowała na żółtą febrę i niedługo zmarła. Dingler nie chciał posłuchać błagań żony i wrócić do Francji. Twierdził, że pozostanie na miejscu jest dla niego sprawą honoru. Kilka miesięcy później, u jedynego pozostałego przy życiu dziecka, 21-letniego syna, wystąpiły objawy żółtej febry. Po trzech dniach już nie żył. Załamani państwo Dingler rzucili się w wir pracy. W niedługim czasie zachorował narzeczony córki państwa Dinglerów. Do lata zmarło 48 urzędników przedsiębiorstwa budowy. Inżynierowie, lekarze, siostry zakonne i robotnicy – chorowali. W szpitalach brakowało łóżek. Reporter „Herald Tribune” S. W. Plume pisał: “Często siedząc późno w nocy na werandzie, można było zobaczyć, jak kobieta mieszkająca opodal w domu z niewypalanej cegły, wynajmująca pokoje dwom lub trzem pracownikom zatrudnionym przy budowie kanału, wychodzi z domu i rozgląda się ostrożnie. Potem wraca do domu i wychodzi jeszcze raz, ciągnąc coś za sobą przez próg, przez wąski chodnik i porzuca to na zakurzonej ulicy. Kobieta wraca do domu i już nic, poza falami przypływu, nie zakłóca ciszy nocnej [...]. Robi się nieco jaśniej. Sęp siedzący na dachu katedry leniwie zlatuje i siada na kształcie leżącym na ulicy. Zarysy stają się lepiej widoczne. Podchodzimy, płosząc ptaka, który wraca na swój posterunek na wieży. W półmroku szybko rodzącego się tropikalnego dnia stoimy nad kimś, kto jeszcze wczoraj był człowiekiem, a miesiąc temu pełen optymizmu i nadziei wypływał z portu Le Havre. Dziś jest już tylko martwą ofiarą żółtej febry.(…) Ciągle to samo – grzebać, grzebać, grzebać, dwa, trzy lub cztery pociągi dziennie pełne zwłok. Jeszcze nigdy czegoś takiego nie widziałem. Umierali wszyscy – biali, czarni, bez różnicy”. Według szacunkowych danych, w 1884 roku chorowało 40% z 19 000 zatrudnionych. Informacje o zarazie i wzrastające koszty finansowe, oraz brak dopływu funduszy zewnętrznych, spowodowały upadek dzieła izaprzestanie budowy w lutym 1889 roku. Po upływie kilku lat prezydent USA Theodore Roosevelt kupił projekt. W 1904 roku, po uzyskaniu pełnej kontroli USA nad strefą Kanału Panamskiego, rozpoczęto dalsze prace. Zmodyfikowano projekt i zaplanowano przejście przez góry stopniami śluz. W tym czasie raport Komisji do Walki z Żółtą Febrą został już opublikowany, a jego wnioski potwierdzone w terenie przez Williama Gorgasa, któremu udało się opanować żółtą febrę i malarię dzięki zwalczeniu komarów w Hawanie. Pierwszy statek przepłynął 15 sierpnia 1914 roku. W 1930 roku ukończono tamę na rzece Chagres i uruchomiano wody jeziora Gatun, jako rezerwę wystarczającej ilości wody, pozwalającej szybko obniżać i podwyższać poziom wody w śluzach. Od 1914 roku do roku 2002 w sumie 800,000 statków przebyło przez Kanał Panamski, czyli ponad 14,000 statków rocznie z ładunkiem rocznym ponad 200 milionów ton., Obecnie Kanał Panamski wraz z płytkimi przybrzeżnymi częściami Zatoki Panamskiej i zatoki Limón, przystosowanymi do przepływania statków ma długość 81,6 km, w tym 65,2 km biegnie na lądzie. • szerokość 91,5-305 m, • głębokość minimum 13,7 m; • 3 zespoły dwukierunkowych śluz; każda śluza ma 305 m długości i 33,5 m szerokości Strefa Kanału panamskiego była od 1964 przedmiotem sporu między Panama i USA. Doprowadzało to do serii rokowań i konfliktów. W 1982 roku zniesiono jurysdykcję USA i strefa Kanału Panamskiego została uznana za integralną część Panamy. Uregulowano prawnie tryb przekazywania całości Panamie do 1999 (1979 przekazanie części obszaru Strefy) i sposób administrowania w okresie przejściowym (wspólna komisja panamsko-amer.) oraz kwestie finansowe i dotyczące obecności militarnej USA w Strefie Kanału Panamskiego. W 1989 wybuchł konflikt zbrojny panamsko-amerykański związany z realizacją układu 1977. Ponieważ handel między Chinami a Ameryką i Europą wzrasta, budowane są coraz większe jednostki pływające, to powstają zatory statków i część transportu jest kierowana do portów w Kalifornii, Kanady i Meksyku. Stamtąd towary są transportowane koleją. Dlatego planuje się powiększenie Kanału Panamskiego. Jak podaje Encyklopedia Interia” „…od czasu przejęcia Kanału do 2005 Panama wydała 1,5 mld dol. na zwiększenie bezpieczeństwa i przyspieszenie przepływu statków. Ze względu na większe rozmiary budowanych obecnie statków handlowych konieczna okazała się modernizacja kanału. W 2007 rozpoczęto przebudowę; ma ona zostać zakończona do 2014, na stulecie istnienia Kanału Panamskiego. Pochłonie 5-7 mld dol. Obejmuje budowę 2 nowych systemów śluz z komorami (o wymiarach: 427 m długości, 55 m szerokości, 18 m głębokości) i trzeciej nitki usprawniającej ruch statków. Nowym kanałem będą mogły przepływać statki o długości 386 m, szerokości 50 m, głębokości 18 m i wyporności do 150 tys. ton.” Jednak nadal Kanał Panamski jest jedną z głównych arterii transportowych świata. Statek z Nowego Yorku, w drodze do San Francisco przepływa 9500 km, przez Kanał Panamski, zamiast 22 500 km. dookoła Ameryki Południowej.