Nurty w literaturze i sztuce XX-lecia, w sam raz na ściągę do sprawdzianu.

Futuryzm-był kierunkiem, któremu początek dał „manifest futurystyczny” opublikowany we franc, czasop. „le figaro”, przez włoskiego artystę Marinettego. Głosili potrzebę zerwania z tradycją i przeszłością („spalić muzea”) i wypracowania nowej estetyki. Oryginalność wyjątkowość stały się nowym kryterium sztuki, nowy wyzwolony język poetycki bez zasad interpunkcji i gramatyki. Zerwanie z nastrojowością, symbolizmem. Piewcy życia nowoczesnego, opiewającego piękna miasta, maszyn, form nieorganicznych, dominujących w życiu człowieka.
Dadaizm-z franc. DADA-zabawka, zrodził się w Szwajcarii podczas i wojny światowej. Był ruchem wywrotowym, antyestetycznym. Stworzony przez Tristana Tzarę. Podst. Dewizą była „totalna wolność” stąd dążenie do absolutnej niwelacji, do zrównania wszystkich i wszystkiego. Posługiwali się czarnym humorem. Nie obchodziły ich pojęcia piękna, brzydoty, logiki, proporcji, hierarchii a lubowali się w tym co śmieszne, podłe i wulgarne, niezrównoważone i nieprzewidzialne. Negowali tradycję, pochwalali anarchię i nihilizm, które były rewoltą przeciwko sztuce, moralności, kulturze.

Surrealizm-pod wieloma względami bliski dadaizmowi, głosił potrzebę pełnego wyzwolenia wyobraźni, w której dopatrywał się potencjału twórczego człowieka. Poszukiwali autentyczności, chcieli określić los człowieka, sens życia, i jego przeznaczenie w świecie współczesnym. Egzaltacja wolności, bunt przeciwko tradycji i realizmowi. Czarny humor. Kwestionowali autorytet myśli i rzeczywistości. Odkrywał rzeczywistość nadrealną, w literaturze pisanie automatyczne pozwalające stworzyć obraz surrealistyczny. Jego założenia wyłożył Andre Breton w manifeście surrealizmu. W malarstwie Salwador Dali.

Ekspresjonizm-z łac, expesjo - ważenie. prąd lit. I art., wystapił w sztuce europejskiej lat 1910-1925. Ekspresjoniści nawiązywali do romantyzmu(mistycyzm, uczuciowość, idealizm), do H.Bergsona (idea rewolucji twórczej) i do F.Niethzego (aktywizm). Żądali zaangażowania w teraźniejszość, idee moralne pojmowali w sposób absolutny. W ich utworach wyrażała się świadomość kryzysu, buntu moralnego i społecznego. Eks, pragną ocalić człowieka, właściwy staje się im mesjanistyczny rewolucjonizm. Główne tematy to wojna, miasta , cywilizacja. Sprzeciwiali się naturalistycznemu kopiowaniu rzeczywistości i modernistycznemu estetyzmowi.

Formizm-jedenz awangardowych kierunków art., działający w Polsce w latach 1917-1922, propagowany przez grupę: Czyżewski, Chwistek, Witkiewicz, Zamoyski. W swojej działalności starali się odwołać do dość. Awangardy europejskiej, połączyć inspirację ekspresjonizmu, kubizmu, futuryzmu, odrzucali sztukę naśladowczą, uwydatniali znaczenie formy jako samodzielnej wartości.

Kubizm-z łac. Kubus-kostka, jeden najważniejszych kierunków artystycznych pocz. XX w, który przejawił się głównie w malarstwie(P.Picasso, G.Braque) który polegał na odejściu od kopiowania przedmiotów i ich rozłożeniu na elementy i składanie na nowo według własnej hierarchii wartości i różnych punktów widzenia, z czego tworzyła się odnowiona wizja świata. Sprowadzali kształt to brył geometrycznych, podst, rysunku była geometria. Posługiwali się techniką kolażu-łączenie różnych technik plastycznych.