Postęp w produkcji rzemieślniczej

Ugruntowanie się gospodarki folwarczno -pańszczyźnianej w Polsce nie mogło pozostać bez wpływu na kształtowanie się stosunków ekonomicznych w miastach. Polityka gospodarcza państwa podporządkowana została interesom szlacheckich posiadaczy folwarków. Przy słabości ówczesnego aparatu państwowego nie było to na szczęście równoznaczne z uniemożliwieniem mieszczaństwu podejmowania własnych inicjatyw gospodarczych czy kontynuowaniu dawniejszych dróg rozwoju.
W miarę rozwoju gospodarki folwarczno- pańszczyźnianej miała ona ujemnie zaważyć na losach rzemiosła cechowego. Na razie dominowała produkcja cechowa, tradycyjna i trzymająca się dawniej ustalonych przepisów i wzorów. Najważniejsze ośrodki produkcji rzemieślniczej na ziemiach polskich stanowiły wielkie miasta takie jak: Gdańsk Kraków, Poznań, poza granicami rzeczpospolitej Wrocław i inne. W silniejszych ośrodkach rzemieślniczych następowała daleko idąca specjalizacja cechowa. Rosła także liczba mistrzów i czeladników. Obok produkcji cechowej występuje również na niektórych obszarach i w niektórych dziedzinach forma nakładu. Większe zakłady produkcyjne, jak folusze, farbiarnie, cegielnie, młyny, których liczba poważnie wzrastała, stanowiły zwykle własności cechu lub miast. Manufaktura w tym okresie jest zjawiskiem wyjątkowym. Nastąpił dalszy rozwój techniczny. Wzrasta przede wszystkim wykorzystywanie wody jako źródła energii. W produkcji sukiennictwa spotyka się pierwsze wzorniki o wprowadzeniu kołowrotka. Wreszcie pojawia się nowe dziedziny produkcji rzemieślniczej jak np. papiernictwo i drukarstwo.