Straż miejska

Straż Miejska jest umundurowaną formacją samorządową powołaną przez radę gminy do ochrony porządku publicznego na terenie gminy. Straż spełnia służebną rolę wobec społeczności lokalnej, wykonując swe zadania z poszanowaniem godności i praw obywateli.
Ma podstawie art.3 Gminy sąsiadujące na obszarze jednego województwa mogą zawrzeć, po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji, porozumienie o utworzeniu wspólnej straży.W porozumieniu ustala się w szczególności zasięg terytorialny działania straży i sposób jej finansowania przez zainteresowane gminy oraz wyznacza się radę gminy, która nada regulamin straży i której straż będzie podlegać. W mieście, które jest związkiem komunalnym, utworzonym z mocy ustawy, może działać tylko straż miejska utworzona przez radę miasta. Przepis art. 2 ust. 2 stosuje się odpowiednio. Ilekroć w dalszych przepisach ustawy jest mowa o "gminie", "radzie gminy" i "zarządzie gminy" - rozumie się przez to również, odpowiednio, miasto będące związkiem komunalnym utworzonym z mocy ustawy oraz radę i zarząd tego miasta.

Straż jest jednostką organizacyjną gminy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach rada gminy może postanowić o umiejscowieniu Komendy straży w strukturze urzędu gminy.

Strażą kieruje Komendant powoływany i odwoływany przez zarząd gminy po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji, natomiast przełożonym Komendanta jest wójt, burmistrz (prezydent miasta).
Komendant straży wykonuje swoje zadania przy pomocy Komendy Straży, a
szczegółową strukturę organizacyjną straży określa regulamin straży nadawany przez radę gminy.
Nadzór nad działalnością straży sprawuje zarząd gminy, a w zakresie fachowym - Komendant Główny Policji poprzez właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji.



Strażnikiem może być osoba, która:
- posiada obywatelstwo polskie,
- ukończyła 21 lat,
- korzysta z pełni praw publicznych,
- posiada co najmniej wykształcenie średnie,
- cieszy się nienaganną opinią,
- jest sprawna pod względem fizycznym i psychicznym,
- nie była karana sądownie,
- ma uregulowany stosunek do służby wojskowej.
Strażnika zatrudnia się na czas określony, nie dłuższy, niż 12 miesięcy, w ramach, którego odbywa on przeszkolenie podstawowe. Zatrudnienie strażnika na czas nieokreślony może nastąpić po ukończeniu przez niego z wynikiem ogólnym pozytywnym przeszkolenia podstawowego.
Zadania realizowane przez Straż Miejską
Straż wykonuje zadania w zakresie ochrony porządku publicznego wynikające z ustaw i aktów prawa miejscowego.
Do zadań straży należy w szczególności:
- ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych,
- czuwanie nad porządkiem i kontrolą ruchu drogowego - w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym,
- współdziałanie z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych zagrożeń,
- zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy, lub innego podobnego zdarzenia, albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przybycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości świadków zdarzenia,
- ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej,
- współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez publicznych,
- doprowadzanie osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień, lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób,
- informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie i uczestnictwo w działaniach mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi,
- konwojowanie dokumentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych dla potrzeb gminy.
Strażnik wykonując powyższe zadania ma prawo do:
- udzielania pouczeń
- legitymowania osób w uzasadnionych przypadkach w celu ustalenia ich tożsamości,
- ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia i niezwłocznego doprowadzenia ich do najbliższej jednostki policji,
- nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
- dokonywania czynności sprawdzających, kierowania wniosków o ukaranie do sądu,
- oskarżania przed sądem i wnoszenia środków odwoławczych - w trybie przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
- blokowania kół pojazdów w przypadkach określonych w przepisach o ruchu drogowym,
- wydawania poleceń,
- żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych,
- zwracania się w nagłych przypadkach o pomoc do jednostek gospodarczych, prowadzących działalność- w zakresie użyteczności publicznej oraz organizacji społecznych, jak również każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy na zasadach określonych w ustawie o policji.
Uprawnienia i obowiązki funkcjonariuszy straży
Uprawnienia i obowiązki strażników miejskich reguluje Rozdział III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. ( z późniejszymi zmianami) o strażach gminnych.
Strażnik może stosować wobec osób uniemożliwiających wykonywanie zadań służbowych określonych w w/w ustawie następujące środki przymusu bezpośredniego:
- siła fizyczna w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony,
- kajdanki,
- pałki obronne wielofunkcyjne,
- psy obronne,
- paralizatory elektryczne,
- broń gazowa i ręczne miotacze gazu.
Strażnik stosuje w/w środki jedynie w przypadku osiągnięcia celu, jakim jest podporządkowanie się wydanym poleceniom. Środki przymusu bezpośredniego mogą być stosowane w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby, w stosunku do której zostały podjęte. Przy wykonywaniu czynności służbowych, funkcjonariusze straży muszą korzystać z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Podczas wykonywania obowiązków służbowych jest obowiązany nosić umundurowanie, legitymację służbową, znak identyfikacyjny oraz emblemat gminy.
Funkcjonariusze straży realizując zadania mają także prawo:
- stosować wobec obywateli naruszających przepisy porządkowe środki oddziaływania wychowawczego w postaci ustnych lub pisemnych upomnień zobowiązujących do przywrócenia naruszonego porządku publicznego do stanu poprzedniego. - w przypadku naruszenia przepisów legitymować w niezbędnym zakresie obywateli w celu ustalenia tożsamości. - wymierzać w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach, kar grzywien w drodze mandatów karnych za wykroczenia przewidziane w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 września 1977 r. w sprawie określenia wykroczeń, za które funkcjonariusze straży miejskiej są upoważnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego /Dz.U.Nr 124, poz. 794/. - kierować wnioski o ukaranie do kolegium d/s wykroczeń i oskarżanie przed kolegium do spraw wykroczeń.
- wnioskować do osób fizycznych, zakładów, jednostek i instytucji o usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości. - zatrzymywać osoby stwarzające w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego, a także dla mienia oraz przekazanie tejże osoby do Policji. - usuwać na koszt właściciela pojazdy, których stan wskazuje na to, że nie są używane, albo pojazdy bez tablic rejestracyjnych, jeżeli są one dla danego pojazdu wymagane, pozostawione w miejscach, gdzie jest to zabronione.
Ponadto strażnicy mogą zrzeszać się w związkach zawodowych, lecz nie mają prawa do strajku. W trakcie trwania stosunku pracy strażnicy nie mogą także być członkami partii politycznych.
Przy wykonywaniu czynności służbowych strażnik korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.
Do obowiązków strażnika należy:
- przestrzeganie prawa, rzetelne, bezstronne i terminowe wykonywanie poleceń przełożonych,
- poszanowanie powagi, honoru, godności obywateli i własnej,
- zachowanie tajemnicy państwowej i służbowej,
- podejmowanie interwencji w sytuacjach zagrożenia życia, zdrowia lub mienia, a także w przypadku naruszenia dóbr osobistych ludzi,
- zachowanie uprzejmości i życzliwości w kontaktach z obywatelami, przełożonymi, podwładnymi oraz współpracownikami,
- stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych,
- zachowanie się z godnością w czasie pracy i poza nią.
Strażnik, który przy wykonywaniu zadań przekroczył uprawnienia, lub nie dopełnił obowiązku, naruszając w ten sposób dobra osobiste obywatela, podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.
Podczas wykonywania czynności służbowych strażnik jest obowiązany przedstawić się imieniem i nazwiskiem, a ponadto na żądanie osoby, której czynności te dotyczą, okazać legitymację służbową w sposób umożliwiający jej odczytanie i zanotowanie nazwiska strażnika oraz organu, który wydał legitymację.

Funkcjonariuszom straży przysługuje umundurowanie oraz wyposażenie służbowe. W przypadku nie otrzymania przysługujących składników umundurowania, funkcjonariuszowi straży przysługuje ekwiwalent pieniężny. Funkcjonariusz, który został zwolniony ze służby w straży jest zobowiązany do zwrotu umundurowania i wyposażenia służbowego. W przypadku utraty umundurowania lub wyposażenia służbowego ma obowiązek niezwłocznie zgłosić o tym przełożonemu, który przeprowadza postępowanie wyjaśniające. Podczas wykonywania czynności administracyjno - porządkowych funkcjonariusze straży są zobowiązani do noszenia przepisowego umundurowania, wyposażenia i legitymacji służbowej. Poszczególne ubiory nosi się według ustalonych zestawów ubiorczych w zależności od pory roku.
Rozróżnia się okres letni od 1 kwietnia do 30 września i okres zimowy od 1 października do 31 marca. W czasie świąt i uroczystości nosi się do munduru białą koszule.

W swojej pracy starałam się jak najdokładniej opisać funkcjonowanie straży miejskiej pod względem prawnym, opisałam zadania i obowiązki funkcjonariuszy straży miejskiej oraz uprawnienia jakie mają pracownicy straży miejskiej.



ŹRÓDŁA:
USTAWA o strażach gminnych (miejskich) z dnia 27 sierpnia 1997r.
S. Bolesna, „Prawo administracyjne zagadnienia porządku publicznego”, Warszawa 1997
Strony internetowe – schematy struktury organizacyjnej straży miejskiej