Regułki socjologia, resocjalizacja

AKULTURACJA-proces wdrażania jednostki do kultury innej niż ta, którą nabył przez wychowanie czy socja-lizację.
AMBIWALENCJA NORMY-rozbieżność oczekiwań jakie są dyktowane przez pojedynczą normę.
ANTYNOMIA NORMATYWNA-przeciwstawna regulacja tej samej kwestii przez różne systemy i podsyste-my np. moralność, prawo.
DYFUZJA KULTURY-przepływ elementów kulturowych przez różne kultury, które są odmienne.
DYSONANS KULTUROWY-jest to sprzeczność treści kulturowych, które narzucają jednostce różne kultury do których ona należy.
EGO-dostarcza równowagi między superego a id.
EKSTERNALIZACJA-etap socjalizacji; przejawianie się ukształtowanych przez daną kulturę postaw w kon-kretnych działaniach; jest behawioralna i warunkowa.
ETNOCENTRYZM-przekonania o charakterze sposobu życia własnej społeczności i jej przewagi nad innymi kulturami.
ID-genetycznie nabyta, potrzeby, świadomość, popędy.
INTERAKCJE-wzajemne wywieranie wpływów na siebie przez jednostkę lub grupy. Wspólne oddziaływanie jednej jednostki na drugą ma prowadzić do zmiany zachowań. Jednostki wywołują sytuacje, które mają sprowo-kować partnera, osobnika do określonego zachowania, oczekiwanego przez drugą osobę. Interakcje są podsta-wowym składnikiem życia społecznego. Mamy z nimi doczynienia codziennie. Interakcje mają na celu wywoła-nie określonych zachowań społecznych. Elementami zachowania są: 1:przedmiot- powoduje interakcje, 2:podmiot- jednostka B, 3:narzędzie- słowa, gesty, mimika, 4:motywy- szantaż, prośba, groźba, 5:wyniki- każda interakcja kończy się jakimś rezultatem albo pozytywnym albo negatywnym. Wg Znanieckiego wyróżniamy: pozytywne (miękkie): nakłanianie, negatywne (twarde): przymus.
INTERNALIZACJA-etap socjalizacji, mentalna i warunkuje, czyli przekształcenie wzorów kultury w elementy osobowości np. motywacje.
JAŹŃ-umiejętność patrzenia na siebie oczami innych ludzi, zdolność określenia swojego miejsca w roli, jaką się pełni.
KOMPLEKS KULTUROWY-powiązany ze sobą zbiór elementów kulturowych o wspólnej treści lub funkcji np. zasady zachowania się są ogólno przyjęte (savoir-vivre).
KONFIGURACJA KULTUROWA-zbiór różnych elementów kulturowych skupionych na jednym obiekcie, wartości, np. cywilizacja naukowa.
KONFLIKT KULTUROWY-walka, wrogość między kulturami, gdy pokolenie internalizuje nowe wzory kul-turowe odmienne od wzorów pokolenia starszego.
KONFLIKT RÓL SPOŁECZNYCH-rozbieżność oczekiwań społecznych związanych z rozmaitymi pozycja-mi społecznymi zajmowanymi równocześnie przez jednostkę; odgrywanie kilku ról.
KONFLIKT TOŻSAMOŚCI-rozdarcie osobowościowe wynikające z przynależności do kilku grup, gdy ich wymogi są niezgodne.
KONFORMIZM-zmiana zachowania lub opinii jednostki pod wpływem rzeczywistego lub nierealnego nacisku ze strony innej jednostki lub grupy. W zależności od długości trwania i efektywności konformizmu możemy podzielić: a) uleganie-chwilowa zmiana zachowania lub opinii w celu uniknięcia kary lub osiągnięcia nagrody. Trwa dopóki istnieje groźba kary lub możliwość nagrody. Efekty tego konformizmu są najmniej trwałe. Waż-nym elementem jest władza sprawowana przez osobę, która może wyznaczać te kary lub nagrody. b)identyfikacja-zmiana zachowania jednostki spowodowana chęcią bycia w satysfakcjonującej sytuacji wzglę-dem osoby z którą się identyfikuje. Można przyjmować wartości, poglądy danej osoby choć mocno w nie nie-wierzyć. Ważna jest atrakcyjność osoby z którą się identyfikujemy. c)internalizacja- najtrwalszy typ konformi-zmu, który przynosi efekty (patrz wcześniej).
KONTRKULTURA-sposób życia, który jest świadomie i celowo przeciwstawiany dominującej w danym spo-łeczeństwie kulturze.
KONTROLA SPOŁECZNA-sprowadzenie działań na pożądany trop, aby zachowania biegły w pożądanym kierunku. Kontrola jest konieczna, aby społeczeństwo współżyło zgodnie, w harmonii. Wyznacza zasady, któ-rymi powinni kierować się wszyscy ludzie wchodzący w skład społeczeństwa. Jest to system społecznych sank-cji oraz organizacji, instytucji, które stosuję takie sankcje. Sankcje to: reakcje grupy na zachowanie społecznie ważne. Dzielą się na pozytywne-nagrody i negatywne-kary. Dzielą się na formalne- ograniczone prawem meto-dy i środki ustalone według przepisów prawnych, nieformalne- reakcje opinii publicznej, grupy na czyjeś za-chowanie i na prawa regulujące te zachowania. Pod względem merytorycznym dzielą się na typy: 1 prawne- reakcje ustalone prawnie, 2 etyczne- zbiór zachowań moralnych lub niemoralnych, 3 religijne- system czy jed-nostka wypełnia nakazy, 4 komiczna- powodujące ośmieszenie jednostki, kpina z niej. Sankcje można podzielić na: formalne- pozytywne-publiczna pochwała, odznaczenie, nieformalne- pozytywne-pochwała od grupy, for-malne- negatywne-brak akceptacji społecznej na zachowanie jednostki, areszt, więzienie, nieformalne- negatyw-ne-wyklucza z kręgów towarzyskich. Środki kontroli społecznej: a)zwyczaj: zestaw, zbiór zachowań przeka-zywanych z pokolenia na pokolenie, podtrzymywanie zwyczajów wiąże się z tradycją rodziny, są ludzie, którzy do dziś przestrzegają bardzo starych zwyczajów. Nie przestrzeganie ich nie przynosi żadnych konfliktów, kar, zgorszenia ze strony opinii publicznej. b)obyczaj: zbiór zachowań w określonych sytuacjach, element trwały. Nie przestrzeganie obyczajów danej grupy spotyka się z niechęcią i potępieniem.
KONTRSOCJALIZACJA-uczenie się wzorów typowych dla środowisk dewiacyjnych (przestępczych) od-miennych od tych, które uznaje większość społeczeństwa.
KULTURA- sposób życia charakterystyczny dla danej zbiorowości na który składa się to, co ludzie myślą, robią jako społeczeństwo.
KULTURA IDEALNA-to przekonania, wartości, poglądy, idee, które określają właściwy sposób myślenia np. trzeba wierzyć w naukę, a nie w czary.
KULTURA MATERIALNA-przedmioty, urządzenia wymyślone i skonstruowane przez człowieka, zmodyfi-kowane lub przetworzone obiekty przyrodnicze.
KULTURA NORMATYWNA-zbiór cech charakterystyczny dla danej społeczności.
MARGINES SPOŁECZNEJ TOLERANCJI-„pobłażliwość” w zastosowaniu sankcji, gdy jednostka popełniła czyn zaliczający się do dewiacyjnego, wbrew prawu.
NONKONFORMIZM-publiczna demonstracja w proteście przeciwko obowiązującym normom.
OSOBOWOŚĆ-zespół stosunkowo stałych cech psychicznych człowieka, dzięki którym przystosowuje się on do warunków życia w społeczeństwie i do otoczenia. Osobowość kształtuje się pod wpływem najbliższego oto-czenia, wychowania i socjalizacji.
PLURALIZM KULTUROWY-wielość kultur następujących po sobie lub występujących w tym samym czasie lub prawo różnych społeczeństw do odmiennego sposobu życia, tolerancja czynna.
POLITYCZNA POPRAWNOŚĆ-zwolennicy uznający wartości innych kultur.
POWSZECHNIKI KULTUROWE-coś, co występuje zawsze i wszędzie, sposób życia właściwy danej zbio-rowości np. zakaz kazirodztwa.
PRZYMUS-uprawnienie do wyegzekwowania swoich decyzji, poleceń związanych z pozycją w społeczeństwie, wymierzenie sankcji za niepodporządkowanie się władczym decyzjom, co ma skłonić do podporządkowania się.
RELATYWIZM KULTUROWY-świadomość różnorodności kultur i ich odrębności.
RESOCJALIZACJA-eliminacja zinternalizowanych wzorów kulturowych i wpojenie wzorów przeciwnych.
ROLA SPOŁECZNA.-zbiór praw i obowiązków które wiążą wszystkich, którzy zajmują daną pozycję spo-łeczną, bez względu na cechy i osobowość jednostki.
RYTUAŁY PRZEJŚCIA-ceremonie sakralne symbolizujące koniec jednej fazy życia i początek drugiej.
SAMOŚWIADOMOŚĆ KULTUROWA- oddzielenie reguł kulturowych od codziennych praktyk, obowiąz-ków, które pozwala traktować swój sposób życia jako jeden z możliwych.
SOCJALIZACJA-proces wdrażania przez jednostkę sposobu życia swojej grupy przez uczenie się reguł i idei zawartych w kulturze. Wyróżniamy socjalizację: a)antycypującą- internalizowanie wzorów grupy do której się nie należy, a jedynie pragnie należeć czyli pozytywnej grupy odniesienia. b)odwrotna- szybka zmiana kulturo-wa, kiedy młode pokolenie stara się nauczyć tradycjonalnie nastawione pokolenie starsze nowych wzorów kultu-rowych. c)permanentna- proces internalizowania nowych wzorów kulturowych z którymi jednostka styka się nieustannie w życiu. d)początkowa- dokonuje się w dzieciństwie, w rodzinie, jest intensywną socjalizacją, e)rytuał przejścia, f) kontrsocjalizacja, g)resocjalizacja, h) akulturacja.
SOCJOLOGIA-nauka o zbiorowościach, o społeczeństwie, zajmuje się prawidłami powstawania zbiorowości, wszelkiego typu zachowaniami społeczeństwa, relacjami między nimi.
SPOŁECZEŃSTWO-zbiorowość, relacje między osobnikami, stosunki społeczne (interakcje), liczba i rodzaj stosunków łączących ze sobą osobników na podstawie których wyróżniamy grupę na obszarze jednego terenu.
STEREOTYP-socjologia to prawo pozwalające sterować dowolnie ludźmi i społeczeństwem, uproszczony, jednostronny obraz pewnej zbiorowości, traktujący wszystkich jej członków jednakowo.
STOSUNEK SPOŁECZNY-schemat oczekiwanych interakcji między partnerami zajmującymi pewne pozycje społeczne i pełniącymi określone role.
SUBKULTURA-odrębny sposób bycia i życia mniejszych zbiorowości czy kultur, które są w obrębie uznanej przez ich członków kultury szerszej, nadrzędnej.
SUPEREGO-nacisk kultury na osobowość jednostki np. obyczaje, moralność, nakazy i zakazy kultury powodu-jące dyskomfort psychiczny.
TOLERANCJA-akceptacja odmienności kulturowej i traktowania takiej kultury jako wartość, która wzbogaca życie i jego repertuar, jest to stosunek bierny.
TOŻSAMOŚĆ KULTUROWA-unikalny dla człowieka zestaw treści kulturowych, z którymi się identyfikuje i realizuje.
TRADYCJA KULTUROWA-odziedziczony historycznie dorobek kultury danej zbiorowości.
WIĘŹ SPOŁECZNA-a)obiektywna- poczucie wspólnoty wynikające z podobieństwa sytuacji życiowej, miej-sca, zawodu, wieku, b)subiektywna-poczucie wspólnoty z członkami grupy do której należymy.