Doskonała ściąga na maturę z j. polskiego

Antyk
-„Iliada” Homer epopeja, por.homeryckie
Achilles-grecki heros, silny, przystojny
Hektor-walczył z Achillesem- odważny, waleczny.
-„Król Edyp” Sofokles tragedia, katharsis-oczyszczenie, uwolnienie od cierpienia, mimesis-naśladownictwo
Edyp-otrzymał tron po Lajosie w Teb, ożenił się z matką, ojca zabił, 4 dzieci- Polinejkes, Eteokles, Antygona, Ismena. Edyp dorastał i wychowywał się pod okiem Polybosa, będąc przekonany, że jest jego prawdziwym synem. dręczył miasto i porywał ludzi potwór-Sfinks
Kreon-brat Jokasty, po śmierci Lajosa objął rządy w Tebach
Tyrezjasz- wieszcz, to on odkrywa przed Edypem prawdę, skromny, twardo obstaje przy swoim
Średniowiecze
-„Dzieje Tristana i Izoldy”
Tristan-syn Riwalena i Bancheflor. Ojciec poległ w walcze a matka zmarła z tęsknoty. Wychowywał go Rohałt i Gorwenal, rycerz, przystojny, szlachetny, honorowy, waleczny, miłosierny, po wypiciu napoju miłosnego jest gotów złamać wszystkie zasady, by być z Izoldą.
Izolda Złotowłosa- córka króla Irlandii, jest przeznaczona na żonę króla Marka, piękna, wybuchowy temperament, sprytna, przebiegła.
Król Marek- wuj Tristana, mądry, prawy, sprawiedliwy, poważny, stateczny/
Brangien- dwórka Izoldy.
Perynis- sługa Izoldy
Morhołt- rycerz irlandzki, poległ w walce z Tristanem.
-„Legenda o św. Aleksym”
Aleksy- wzór średniowiecznego ascety, wystawia ciało na mróz, cierpi głód. Oddaje się Bogu, skromny, pobożny. Ożenił się z Famijaną a potem oddał Bogu. Asceta- ludzie, którzy godzą się dobrowolnie na umartwianie, odrzucenie wszelkich przyjemności świata. Celem było uzyskanie zbawienia.
Renesans
-„Makbet” Molier gat. Lit- tragedia
Makbet- wódz wojsk szkockich, kuzyn króla Dukana, mężny, odważny, umie podejmować szybkie i trafne decyzje co jest powodem licznych militarnych zwycięstw, cieszy się opinią honorowego żołnierza. Pragnie zostać królem co wykorzystuje żona nakłaniając go do zbrodni. Nie jest w stanie pohamować żądzy władzy. Jedna zbrodnia rodzi następną. Zabił- króla Dukana z żona, został królem Szkocji, Banka, umarł z ręki Makdufa.
Lady Makbet- gotowa na wszystko, kocha i nienawidzi z równą siłą. Jako żona- czuła, troskliwa, przeżywa niespełnione macierzyństwo.
Barok
-„Świętoszek” Molier gat. Lit. Komedia- charakterów Przebieg wydarzeń podporządkowany jest ukazaniu psychiki bohatera, o cechach zazwyczaj wyjaskrawionych. Ten typ komedii eksponuje główną postać, jej charakter, zaś fabuła odgrywa rolę drugorzędną. Bohater posiada jakąś wyeksponowaną cechę, jak na przykład snobizm, obłuda czy też skąpstwo.
Świętoszek czyli Tratuffe- w średnim wieku, tupet, bezwzględny, uparty, bezkrytyczny, podst. Cechą jest obłuda. Rozbija rodzinę. Doskonale udaje osobę pobożną. Dewota i hipokryta, bezwzględny oszust.
Orgon- francuski mieszczanin, szczęśliwy ojciec rodziny, kochający mąż, mądry, uczciwy./ Świętoszek jest najważniejszą osobą w jego życiu, daje się mu zaślepić był pobożny, teraz staje się dewotem, nieufny, podejrzliwy wobec najbliższych, pozwala sobą manipulować.
Pani Pernelle- matka Orgona
Elmira- wzorowa żona, piękna, zadbana, odważna, sprytna, przebiegła. Ma swój kobiecy honor, kieruje się czystymi zasadami moralnymi
Damis- syn Orgona. Kocha i szanuje ojca, ten go wydziedziczyl
Marianna- córka, zakochana w Walerym jednak ma zostać żoną świętoszka. Traci szacunek i zaufanie do ojca.
Romantyzm
-„cierpienia młodego Wertera” Johann Wolfgang Goethe powieść epistolarna.
Werter- młody mężczyzna traktujący miłość swobodnie. Był powodem miłosnej afery- związany z jedną z sióstr, rozkochał w sobie druga. Wyjechał do Waldheim i czytał Homera, odsuwa się od ludzi. Poznaje Lottę i ona jest jego bliźniaczą duszą. Przełom w uczuciach następuje gdy pojawia się Albert. To typowy kochanek romantyczny. Rządzą nim uczucia, żyje marzeniami, jest nadwrażliwy. Na koniec popełnia samobójstwo.
Lotta- Szarlotta S. narzeczona Alberta, oczytana, wrażliwa, subtelna, delikatna, szczera, uczciwa. Kocha Wertera ale nie zdradzi Alberta
Albert- opiekun i przyjaciel Lotty i jej narzeczony, wrażliwy
-„Nie- boska komedia” Zygmunt Krasiński dramat romantyczny
Hrabia- Henryk-Mąż, wybitnie uzdolniony poeta, pogardza innymi, jest pyszny, poszukuje idealnej kochanki. w III cz. Jest działaczem społecznym, przywódcą arystokracji. Przeżywa osobiste tragedie- śmierć żony, chorobę synka, wreszcie popełnia samobójstwo. Jest wielką indywidualnością.
Pankracy- przywódca rewolucjonistów, silny, konsekwentny, uparty, niezależny, samotny. Uważa, że cel uświęca środki w imię zwycięstwa należy popełniać zbrodnie.
Orcio- syn Męża, nadwrażliwy,o słabej konstrukcji psychicznej. Dziecko symbolizuje ideał poety.
Leonard- pełni rolę kapłana Wolności. Jest blisko związany z Pankracym, którego traktuje jak bóstwo.
-„Konrad Wallenrod” Adam Mickiewicz powieść poetycka
Konrad Wallenrod- Walter Al ,Halban, Aldona
-“Dziady” cz. III
-“Pan Tadeusz” epopeja
TAdeusz- 20 letni chłopak. Przybywa z Wilna do Soplicowa, bratanek Sędziego, syn Jacka Soplicy, wierny, uczciwy
Zosia, Telimena
Młoda polska
-„Jądro ciemności”
Narrator- nieokreślony
Dyrektor różnych towarzystw- gospodarz i kapitan Jachtu, lubiany przez zgromadzonych na pokładzie6
Prawnik- starszy człowiek, o wielkiej ilości cnót
Charlie Marlow- narrator opowiadania o wyprawie w górę Konga i spotkaniu z Kurtzem. Wygląd ascety.
-„Wesele” Stanisław Wyspiański
Gospodarz- Włodzimierz Tetmajer, malarz, mieszkaniec Bronowic, żonaty z chłopką, Anną Mikołajczykówną, cieszy się autorytetem, prostota. Niezdecydowany i ma brak konsekwencji w działaniu, nie nadaje się na przywódcę, jest całkowicie podporządkowany Gospodyni, bez niej czuje się niepewnie, rozumie wielkość i godność polskiego chłopa.
Gospodyni- Anna z Mikołajczyków Tetmajerowi, siostra Panny Młodej. Wzorowa gospodyni, zajmuje się tez gospodarstwem. Najważniejsza jest dla niej rodzina
Pan Młody- Lucjan Rydel, poeta. Żeni się z Jadwigą Mikołajczykówną, zachwyca się żoną, żyje poezją, marzeniami, nie rozumie praw i obyczajów panujących na wsi.
Panna Młoda- Jad. Mikołajczykówna- młoda, piękna, dostojna, pełna wdzięku, rezolutna, pełna dystansu. Zamierza być gospodynią w pełnym słowa znaczeniu, dyryguje mężem
Poeta- Kazimierz Przerwa- Tetmajer, brat Gospodarza, młodopolski poeta, w jego wierszach dominuje dekadentyzm. Podstawową wadą poety jest jego sztuczność i bierność. Zatracił szczerość uczuć, prawdziwość, autentyczność przeżyć.
Dziennikarz- Rudolf Starzewski, redaktor konserwatywnego krakowskiego pisma „czas’ ma pobłażliwy stosunek do chłopów i kobiet, bezkrytyczny, nie potrafi właściwie oceniać, jest bierny a jego uczucia rozpaczy i smutku są sztuczne. Ma się za poważnego, cieszącego się autorytetem człowieka.
Rachela- Pepa (Józefa) Singer, córka Hersza Singera, przeczuwa wypadki, które będą miały miejsce na weselu, nadwrażliwa, uosobienie kobiecości
Żyd- Hersz Singer- przychodzi na wesele choć wie że nie jest tam mile widziany, rzeczowy, konkretny, zawsze pilnuje własnych interesów.
Ksiądz, partner Żyda w interesach.
-„Ludzie bezdomni”
Doktor Tomasz Judym- młody chirurg, syn ubogiego szewca, idealista, posiada niezłomną wolę i silny charakter, kompleks niższości
Joasia Podborska- przyjaciółka Niewadzkiej, szczera, wrażliwa, bezpośrednia, nie jest szcześliwa, straciła dom i rodziców, samodzielna. Delikatna, kobieca emancypantka ale potrafi być dla mężczyzny partnerem.
Korzecki- Inżynier 30 letni, znajomy Judyma z Paryża, podróżowali po Szwajcarii. Dekadent, pesymista, nie widzi sensu i celu życia.
NIewadzka- majętna wdowa, surowa w zachowaniu.
Natalia Orszańska, Wanda Orszańska, Wiktor Judym, Węglichowski, Jan Bogusław Krzywosąd Chobrzański, Leszczykowski.
20-lecie międzywojenne
-„Ferdydurke” Witold Gombrowicz.
Jan Kowalski- 30 lat, pisarz,
Profesor T. Pimko- drobny, łysy, w binoklach, kocha szkołę i uczniów
Zuta Mlodziakówna- 16, wysportowana, bezczelna i nowoczesna
Joanna i Witold Młodziakowie- rodzice Zuty
Rodzina Hurleckich- przeciwieństwo Młodziaków, pielęgnują tradycję ziemiańską.
Mięstu- Miętalski, szkolny kolega Józia, klnie, pije wódkę, narusza feudalny porządek i hierarchię ważności.
-„granica” Z. Nałkowska
Zenon Ziemkiewicz- skomplikowana postać, syn Waleriana Ziemkiewicza, zdolny, ambitny, miał romans z Justyną Bogutówną, ożenił się z Elżbietą Bielecką
Justyna Bogutówna- delikatna, spokojna, prostoduszna, corka kucharki, naiwna, bezradna i łatwowierna,
Elżbieta Bielecka- zagubiona nieszczęśliwa kobieta, wychowywała się u ciotki
Cecylia Kolichowska- Ciotka Elżbiety
Żancia Ziembiewiczowa- matka Zenona , wierna, cierpliwa.
Walerian Ziemkiewicz, Joasia Gołabska, Ksiądz Adolf Czerlon, Karol Wąbrowski.
-„Przedwiośnie” S. Żeromski- powieść
Jadwiga Barykowa- spokojna, uległa wobec męża i wierna mu, patriotka, na początku niesamodzielna potem silna wola i samozaparcie
Seweryn Baryka- uparty, niezłomny, goniący za dobrobytem i wygodą
Cezary Grzegorz Baryka- Syn Seweryna i Jadwigi, rozpieszczony, patriota
Szymon Gajowiec- zakochany w Jadwidze, urzędnik w Siedlcach
Hipolit Wielosławski- młody dziedzic Nawłoci, student UW, energiczny, pełen fantazji
Literatura współczesna
-„Wybów opowiadań” T. Borowski
Wpływ obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu na psychikęi kodeks etyczny człowieka.
-„Dżuma” Albert Camus miasto Oran
Doktor Bernard Rieux, Michel- dozorca, Otton- sędzia, Raymond Lambert- dziennikarz młody, Jean Tarrou- przyjaciel doktora, Ojciec Paneloux- jezuita, Joseph Grand- ubogi urzędnik merostwa, jeden z dawnych pacjentów doktora, Cottard- sąsiad Granda, niedoszły samobójca
-„Inny Swiat” Gustaw Herling- Grudziński
Bohater- narrator, Rusto Karinen, Natalia Lwowa- ciężko chora na serce.
-„Zdążyć przez Panem Bogiem” H. Krall
Mordechaj Danielewicz, Marek Edelman, Michał Klipfisz, Profesor, Jurek Winkler
-„tango” Sławomir Mrożek
Artur- syn Eleonory i Stomila, energiczny, zdecydowany, buntownik
Ala- kuzynka Artura- narzeczona
Edek, Eleonora- matka Artura, Eugenia- babcia, Eugeniusz- brat babki, Stomil- ojciec Artura, artysta, ideolog buntu.