Trzęsienia ziemi -gwałtowne rozładowanie naprężeń nagromadzonych w skorupie ziemskiej, w wyniku przejściowego zablokowania ruchu warstw skalnych Uwalniająca się przy tym energia w około 20-30% rozchodzi się w postaci fal sejsmicznych . Skutki : rysy i spękania na powierzchni ziemi; szczeliny (niekiedy głębokością dochodzące do kilkunastu metrów); uskoki gruntu ("pocięcie" formy wzgórza na osunięte rzędami bloki skalne); przesunięcia poziomie wzdłuż uskoku (jest to doskonale widoczne np. po przesunięciu fragmentów płotów stojących w poprzek uskoku, grządek czy nawet torów lub drogi asfaltowej); obrywy (na obszarach górskich); zapadliska; podniesienie wybrzeża i utworzenie klifu (na skutek albo rzeczywistego podniesienia wybrzeża, albo opadnięcia dna zbiornika wodnego - przykład trzęsienia ziemi w regionie Kanto w roku 1855 oraz w regionie Pozzuoli k. Neapolu w roku 1983, kiedy oba porty stały się zupełnie niezdatne do użytku z powodu nagłego podniesienia się lądu); odseparowanie części wybrzeża od stałego lądu i utworzenie płycizny; nieckowate jeziorka (powstałe na skutek zaburzeń wód podziemnych); wodospady (powstałe na skutek zatamowania osuwiskiem górnego biegu rzeki); jeziora/rozlewiska (na skutek zatamowania biegu rzeki przez osuwisko); wysychanie lub "przelanie się" części jeziora (na skutek uskoków gruntu); przerwanie biegu rzeki (na skutek powstania szczeliny prostopadłej do nurtu, w której owa rzeka "znika"); tsunami; zjawisko sejszy na jeziorach i innych - bardzo dużych, zamkniętych zbiornikach wodnych; zjawisko upłynnienia gruntu (na obszarach podmokłych). wybuchy wulkanów Rodzaje trzęsień ziemi :tektoniczne,wulkaniczne,antropogeniczne,zapadowe Najwięcej trzęsień notuje się w Japonii, chinach, indiach, wybrzeża obu Ameryk . skutki: popękane nawierzchnie dróg, popękane mury, zawalenia, pożary i powodzie, ranni ludzie, dużo ofiar śmiertelnych. Licze na naj ;D wrazie pytań pisz na priv
Erozja – proces niszczenia powierzchni terenu przez wodę, wiatr, słońce, siłę grawitacji i działalność organizmów żywych (w tym człowieka). skutki: *zmiana rzeźby terenu, a czasami także zmiana struktury podłoża, *w przypadku erozji skał, efektem jest rozpoczęcie procesów glebotwórczych, *w przypadku erozji gleby, efektem jest obniżenie jej wartości, a czasem wręcz jej usunięcie i odsłonięcie skalistego podłoża. erozja lodowcowa (glacjalna) *to żłobienie terenu przez płynący lodowiec, który: *wygładza podłoże – detersja *wyrywa duże odłamki skalne z podłoża – detrakcja *zdziera całe podłoże – egzaracja. erozja wodna *erozja deszczowa (ablacja deszczowa) – spłukiwanie luźnej, wierzchniej warstwy terenu (zwłaszcza cząstek gleby) przez wody deszczowe *erozja rzeczna– przenoszenie cząstek przez prąd rzeki bądź falowanie wody: *W górnym biegu rzeki występują: *erozja wgłębna – polega na wcinaniu się rzeki w koryto rzeczne poprzez niszczenie go przez niesione przez rzekę materiał skalny Efekty: tworzenie się dolin głębokich i wąskich V-kształtnych *erozja wsteczna – cofanie się źródeł rzeki w kierunku działu wodnego (może doprowadzić do przejęcia początkowego odcinka innej rzeki tzw. kaptaż). Efekty: łączenie się dwóch cieków wodnych w odcinkach źródliskowych (kaptaż), wyrównywanie się brzegów rzeki i „cofanie się” wodospadów, powstawania kotłów eworsyjnych *W środkowym biegu rzeki: *erozja boczna – podmywanie brzegów rzeki, spowodowane nierównomiernym nurtem rzecznym Efekty: meandry (zakola rzeczne), starorzecza (meandry odcięte od głównej rzeki wałem ziemi – groblą), łachy (wyspy rzeczne), niszczenie brzegów *erozja denna – żłobienie dna rzeki przez płynącą wodę i niesiony przez nią materiał. Efekty: powstają terasy zalewowe *W dolnym biegu rzeki zwykle nad erozją przeważa akumulacja osadów niesionych przez rzekę Efekty: powstawanie form ujść rzecznych: delt i estuariów. *erozja morska (abrazja) – niszczenie brzegów przez falowanie i pływy (przypływy i odpływy) skutki erozji wodnej 1. rolnictwo *zmniejszenie miąższości gleby *wymywanie składnikow pokarmowych *pogorszenie struktury gleby 2. gospodarka wodna *pogorszenie stosunków hydrologicznych *spadek retecji
