Prawne podstawy resocjalizacji- notatki

Temat: Ogólne pojęcia przestępstwa, czyli nauka o przestępstwach.
Obowiązujący kk nie zawsze definiuje
KKW ? odpowiada za wykonanie odpowiedniej kary przestępcy lub jego resocjalizację
KPK ? odpowiada za postępowanie sądowe wobec przestępcy
KK ? zawiera ?proporcje? kary do popełnionego przestępstwa
Art. 1 1 określa kto podlega odpowiedzialności karnej a w połączeniu z 2 i 3 oraz innymi art. Części ogólnej stwierdzamy kto podlega odpowiedzialności karnej oraz definiujemy zjawisko przestępstwa.
PRZESTĘPSTWO ? to czyn człowieka zabroniony przez ustawę pod groźbą kary jako zbrodnia lub występek bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym lub znikomym.
Podmiotem przestępstwa może być tylko człowiek (osoba fizyczna).
Przestępstwo jako czyn człowieka określony jest jako zewnętrzne zachowanie zależne od jego woli i musi być sterowane jego wolą. Jednakże nie każde zachowanie człowieka może być nazwane czynem np. sytuacja przymusu bezwzględnego, któremu człowiek nie mógł się oprzeć i wobec tego nie mógł sterować swoją wolą. (Przymus bezwzględny). Np. napad na stację kolejową i zmuszenie motorniczego do zmiany kierunku szyn.
Przymus względny ? polega na wywieraniu nacisku na wolę człowieka ale nie wykluczający przez tę wolę jego zachowania np. stosowanie gróźb i tortur itp.
Przestępstwo musi być czynem zabronionym przez ustawę karną tzn. musi odpowiadac ustawowemu typowi przestępstwa np. zniesławienie, zniewaga.
Aby mówić o przestępstwie na podstawie art. 228 kk (korupcja) konieczne jest stwierdzenie, że :
1)Osoba pełniąca funkcję publiczną przyjęła korzyść majątkowa lub osobistą
2)Przyjęcie korzyści ma związek z pełnieniem określonej funkcji
3)Działanie sprawcy było umyślne
Definicja przestępstwa wyróżnia znamiona :
ZNAMIONA OPISOWE ? to takie których stwierdzenia nie wymaga stosowania ocen a ich zakres znaczeniowy jest wyraźny np. pieniądz, postępowanie sądowe.
ZNAMIONA OCENNE ? wymagają przy ustaleniu ich występowania posługiwania się różnego rodzaju ocenami np. poniża, istotne zeszpecenie, pornograficzne, uporczywe itp.
Ustawodawca powinien wszędzie, gdzie jest to możliwe stosować znamiona opisowe.
Art. 243kpk (zatry6zmanie na gorącym uczynku)
BEZPRAWNOŚC CZYNU ? to fakt, że jakiś konkretny czyn wypełnia znamiona przestępstwa nie przesądza jeszcze ostatecznie, że mamy do czynienia z przestępstwem, niekiedy jednak inne przepisy prawa karnego w tym przepisy innej dziedziny prawa zezwalają w pewnym zakresie na zachowanie się wypełniające znamiona przestępstwa. Zestawienie czynu wypełniającego znamiona z całym systemem prawa może prowadzić do wniosku, że czyn ten nie był bezprawny.
PRZESTĘPSTWO NIEUMYŚLNE ? to przestępstwa z nieostrożności tzn. przestępstwo takie może być ocenione jako wypełniające znamiona przestępstwa powstałe w wyniku nieostrożności sprawcy.
WINA - przestępstwem jest tylko czyn zabroniony, w przypadku wystąpienia bezprawności czynu konieczne jest stwierdzenie winy sprawcy. Zachodzi ona wtedy, gdy możemy sprawcy postawić zarzut z popełnienia danego czynu zabronionego.
Wśród przesłanek negatywnych czyli wyłączających winę zaliczamy:
- niepoczytalność sprawcy,
- błąd,
- działanie na rozkaz,
-stan wyższej konieczności.
Wina w prawie karnym materialnym określana jest jako personalna (zaadresowana do konkretnej osoby) zarzucalność popełnionego czynu. Granice tej zarzucalnośći określa ustawa ustanawiając przesłanki winy i wskazując okoliczności wyłączające winę.
ZNIKOMA SPOŁECZNA SZKODLIWOŚĆ CZYNU- nie stanowi przestępstwa czynu którego społeczna szkodliwość jest znikoma. Przepis ten przewiduje specyficzną okoliczność wyłączającą odpowiedzialność karną której nie można zaliczyć do bezprawności czynu ani okoliczności wyłączających winę, chodzi o czy który wypełnia znamiona przestępstwa ale przez nietypowość merytorycznie nie zasługuje na to, by potraktować go jako przestępstwo. W takiej sytuacji czyn konkretny mimo, że formalnie narusza przepis karny nie jest przestępstwem.
System kar obowiązujący w Polsce:
KARA KRYMINALNA ? to osobista dolegliwość ponoszona przez sprawcę jako odpłata za popełnione przestępstwo wyrażająca potępienie popełnionego przez niego czynu i wymierzona w imieniu państwa przez sąd.
Kodeks Karny w art. 32 przewiduje następujący katalog kar:
1. - grzywna
2.- ograniczenie wolności
3.- pozbawienie wolności
4. - 25 lat pozbawienia wolności
5. - dożywotnie pozbawienie wolności
02.12.2007r.
Temat: Kary i środki karne.
1.wyróżniamy grzywnę kwotową i orzekaną w stawkach dziennych
a.) grzywna kwotowa ? polega na tym, że sąd wskazuje w wyroku wysokość kwoty pieniężnej którą należy przez skazanego uiścić na rzecz skarbu państwa wynosi ona do 10-2000zł natomiast grzywna orzekana w stawkach dziennych dzieli się na dwa etapy np. w I sąd określa liczbę stawek dziennych na którą skazuje oskarżonego w II etapie określa wysokość stawki dziennej od 10 do 360 stawek dziennych. Grzywna może być orzekana równolegle z karą pozbawienia wolności.
b.) kara ograniczenia wolności ? od 1 do 12 miesięcy skazany w czasie odbywania kary
:- nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu
- jest zobowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd
- ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary
Wykonywanie pracy może być realizowane w dwóch formach:
1.) polegać może na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne np., w zakładzie pracy, placówce służby zdrowia, opieki w wymiarze od 20 do 40 godzin na miesiąc. Skazany zatrudniony ma potrącane uposażenie w wymiarze od 10-25%, w tym czasie nie może bez zgody sądu rozwiązać stosunku pracy, może być oddany pod dozór kuratora, zobowiązany do przeproszenia pokrzywdzonego, wykonywania obowiązku alimentacyjnego, powstrzymywania się od używania alkoholu lub środków odurzających.
c.) kara pozbawienia wolności ? art.37 kk określa iż kara trwa najmniej 1 miesiąc a najdłużej do 15 lat. Wymierzona może być w latach i miesiącach. Nie wyklucza ona starań o ułaskawienie lub przedterminowe zwolnienie ? dotyczy kary 25 lat i dożywocia. Na karę pozbawienia dożywotniego nie można skazać sprawcy który w czasie jej popełnienia nie ukończył 18 lat.
Środki kar:
Katalog środków karnych określa art39 kk i są to:
1. pozbawienie praw publicznych
2. zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu, lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej
3. zakaz prowadzenia pojazdów
4. przepadek przedmiotów
5. obowiązek naprawienia szkody
6. nawiązka
7.świadczenie pieniężne
8. podanie wyroku do publiczne wiadomości
Cechy środków karnych to:
- wymierne w czasie
- jednorazowe
ad.1) - pozbawienie praw publicznych: zawiera elementy moralnego potępienia sprawcy, orzeczenia tego środka podkreśla, że sprawca jest niegodny sprawowania roli społecznej a także niegodny pewnych wyróżnień honorowych.
Ad.2) - zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu, lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej ? określony w art. 41 kk i stanowi iż sprawca przy popełnieniu przestępstwa nadużył stanowiska lub zawodu, - okazał że zajmowane stanowiska lub zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. Orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej możliwe jest w razie skazania za przestępstwo popełnione w związku z prowadzeniem działalności jeśli zagraża to istotnym dobrom chronionym prawem. (produkcja materiałów wybuchowych).
Ad.3 zakaz prowadzenia pojazdów ? orzeka się go na podstawie art. 42 kk oraz kolejne orzeczenie tego środka dotyczy wszystkich pojazdów mechanicznych jeżeli sprawca przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca katastrofy lub wypadku. Środek ten nie dotyczy tylko osób które posiadają uprawnienia ale także sprawców którzy ich nie mają, co w konsekwencji nie daje im możliwości uzyskania w czasie trwania kary prawa jazdy.
Ad.4 przepadek przedmiotów ? w art. 44,45 kk i dotyczy
Przedmiotów stanowiących mienie ruchome które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa np. kastet, młotek itp.
Przedmioty pochodzące bezpośrednio z przestępstwa
Przedmiotów których wytwarzanie, posiadanie, obrót lub przewóz jest zakazany
Przepadek korzyści majątkowych pochodzących pośrednio z popełnienia przestępstwa
Ad5 Obowiązek naprawienia szkody ? sąd może orzec naprawienie szkody w całości lub w części na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej za pewną kategorią przestępstw np. przestępstwo spowodowania śmierci, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia przeciwko środowisku itp.
Ad.6 nawiązka ? w klasycznym ujęciu jest to obowiązek uiszczania na rzecz pokrzywdzonego kwoty podwójnej wysokości w stosunku do wyrządzonej szkody
Ad.7 świadczenie pieniężne - polega na wpłaceniu określonej kwoty nie wyższej od trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia na określony cel społeczny np. szkoła, przedszkole itp.
Ad.8 podanie wyroku do publiczne wiadomości ? może ono leżeć w gestii pokrzywdzonego a także ma ono znaczenie ogólnoprewencyjne, gdzie rozpowszechnienie wiadomości o skazanym ma powstrzymać innych od popełnienia przestępstwa.
ŚRODKI PROBACYJNE (Środki z poddaniem sprawcy próbie)
W świetle kk należą do nich:
1. warunkowe zwieszenie wykonania kary
2. warunkowe umorzenie postępowania
3. warunkowe przedterminowe zwolnienie
Cechą powyższych środków jest oddziaływanie na sprawcę przestępstwa poprzez poddanie go próbie i uzależnienie jego losu od wyników tej próby. Środki te mają dwojaką postać:
- proste ? bez nakładania szczególnych obowiązków dozoru
- probacyjne ? połączona z nałożeniem obowiązków i poddania sprawcy pod dozór. Warunkowe zawieszenie wykonania kary ? możliwe jest tylko w odniesieniu do kary pozbawienia wolności ale też ograniczenia wolności i grzywny. Przesłanką zastosowania tej instytucji jest:
- orzeczona kara pozbawienia wolności nie przekracza 2 lat
- wymierzenie kary z warunkowym zawieszeniem jest wystarczające do osiągnięcia wobec sprawców celów kary a w szczególności zapobiegnięć powrotowi do przestępstwa tzw. Pozytywnej prognozy wobec sprawcy. Okres próby sąd oznacza w granicach od 2-5 lat w przypadku zawieszenia kary pozbawienia wolności zaś od 1-3 lat w przypadku grzywny lub kary pozbawienia wolności. W przypadku młodocianego lub recydywisty okres próby wynosi od 3-5 lat. Pomyślny okres próby powoduje, że po 6 miesiącach od jego zakończenia skazanie ulega z mocy prawa zatarciu a w przypadku grzywny lub środka karnego może nastąpić przed jej wykonaniem albo przedawnieniu ich wykonania.
Sąd nakłada miedzy innymi na sprawcę obowiązki:
- informowanie sądu lub kuratora sądowego o przebiegu okresu próby
- podjęcia nauki lub przygotowania zawodowego
- poddanie się leczeniu odwykowemu
- zakaz przebywania w określonym środowisku lub miejscu
Powyższe katalog nie jest zamknięty, sąd może zobowiązać skazanego do innego postępowania a także naprawienia szkody w całości lub w części, bądź świadczenia pieniężnego.
Warunkowe umorzenie postępowania karnego: jeśli zachodzą podstawy do warunkowego umorzenia kary prokurator zamiast aktu oskarżenia może wnieść do sądu wniosek o warunkowe umorzenie postępowania.
KK wymierza ku temu następujące przesłanki i są to:
1. wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne
2. okoliczności popełniania czynu nie budzą wątpliwości
3. popełnione przestępstwo jest zagrożone karą nie przekraczającą 3 lat pozb. Wolności
4. sprawca nie był dotychczas karany za przestępstwa umyślne
5. postawa sprawcy uzasadnia pozytywną prognozę co do tego, że mimo uznania postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego i nie popełni kolejnego przestępstwa
Sprawca w powyższych wypadkach stosowania tego środka probacyjnego nie tylko uniknie wymierzenia kary w wyroku skazującym ale także części postępowania karnego. Rezygnacja ostatecznie z postępowania karnego i formalnego pozbawienia kary zależy od przebiegu okresu próby który wynosi od 1- 2 lat w każdej sytuacji sąd stosuje instytucję naprawy szkody w całości lub części.
Warunkowe przedterminowe zwolnienie ? polega na skróceniu okresu pobytu w ZK gdy jego dalszy pobyt nie jest już konieczny a podstawową przesłanką jest odbycie przez skazanego pewnej części kary na którą został skazany:
- skazanego można warunkowo zwolnić po odbyciu przez niego połowy kary, jednak nie wcześniej niż po 6 miesiącach
- w przypadku skazanego recydywy (specjalnej) można zwolnić po 2/3 kary ale nie wcześniej niż po 1 roku.
Warunkowo zwolniony może być poddany obowiązkom takim samym jak
w przypadku warunkowe zawieszenia kary, okres próby w przypadku warunkowego zwolnienia jest równy części jej kary pozostałej do odbycia, nie może być krótszy niż 2 lata i d dłuższy niż 5 lat. W przypadku recydywisty okres ten nie może być krótszy niż 3 lata a w przypadku dożywotniego pozbawienia wolności 10 lat. Wobec recydywisty i młodocianego który popełnił przestępstwo umyślne a także skazanego na dożywotnie pozbawienie wolności oddanie pod dozór jest obligatoryjne jeśli prognoza co do sprawcy okazała się trafna, okres próby przebiegł pomyślnie karę uważa się za odbytą. Natomiast niepomyślny przebieg okresu próby powoduje odwołanie warunkowego zwolnienia i w takim wypadku nie zalicza się na poczet kary okresu spędzonego na wolności, nie można też ponownie zwolnić skazanego warunkowo przed upływem roku od osadzenia a w przypadku dożywocia przed upływem 5 lat. Przewiduje się obligatoryjne i fakultatywne odwołanie. Sąd odwołuje warunkowe zwolnienie jeśli w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne za które orzeczono karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia.
Obligatoryjne tzn ? tak stanowi przepis.
Sąd może odwołać warunkowe zwolnienie jeśli w okresie próby zwolniony rażąco narusza porządek prawny, dopuścił się innego przestępstwa lub została orzeczona inna kara pozbawienia wolności albo gdy uchyla się od dozoru wykonywania nałożonych obowiązków lub określonych środków karnych.
USTAWA O NIELETNICH:
Zagadnienia dotyczące postępowania z nieletnimi w aspekcie prawnym umocowane są ustawa z dnia 26.10.1982r. o postępowaniu w sprawach nieletnich Dz.U. z 2002r. Nr 11 poz. 109 zmieniona.
Powyższa ustawa zakłada 2 cele:
1. stanowi przeciwdziałanie demoralizacji przestępczości nieletnich oraz stworzenia warunków powrotu do normalnego życia nieletnich którzy popadli w konflikt z prawem bądź zasadami współdziałania społecznego.
2.umocnienie funkcji opiekuńczo wychowawczej i poczucia odpowiedzialności rodzin za wychowanie nieletnich na członków społecznie świadomych swych obowiązków. Z w/w celami koresponduje przepis art. 3 Ustawy który określa podstawowe zasady traktowania nieletnich która stanowi o kierowaniu się dobrem nieletniego oraz dążenie do osiągnięcia korzystnych zmian w jego osobowości i zachowaniu zmierzając w miarę potrzeby do prawidłowego spełniania przez rodziców lub opiekuna, ich obowiązków wobec nieletniego uwzględniając przy tym interes społeczny. Powyższy art. W ust. 2 stanowi, że w postępowaniu wobec nieletnich bierze się pod uwagę jego osobowość a w szczególności wiek, stan zdrowia, stopień rozwoju psychicznego i fizycznego, cechy charakteru, jego dotychczasowe zachowanie oraz przyczyny i stopień demoralizacji, charakter środowiska, warunki wychowania nieletniego. Art. 5 określa zasady traktowania nieletniego określające, że zapobieganie i zwalczanie demoralizacji i przestępczości nieletnich powinno być realizowane za pomocą środków wychowawczych i poprawczych. Kara może być stosowana wyjątkowo i tylko w wypadku przewidzianym prawem kiedy inne środki nie są w stanie zapewnić ich resocjalizacji. Katalog środków karnych wynikający z art.6 ustawy, które mogą być stosowane wobec nieletnich. Sąd rodzinny wobec nieletnich może:
1.udzielić upomnienia
2. zobowiązać do określonego postępowania a zwłaszcza naprawienia wyrządzonej szkody, wykonania określonych kar, prac, lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym , terapeutycznym lub szkoleniowym, powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzenia się w stan odurzenia.
3. ustanowić nadzór odpowiedzialnych rodziców lub opiekunów.
4. ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej zakładu pracy lub osoby godnej zaufania udzielając poręczenia za niego.
5. zastosowanie nadzoru kuratora
6. skierowanie do ośrodka kuratorskiego lub innej organizacji społecznej lub instytucji zajmującej się praca o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją.
7. orzec zakaz prowadzenia pojazdów
8.orzec przepadek rzeczy uzyskanej w związku z popełnieniem czynu karalnego.
9. orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii lub szkolno wychowawczym.
10. orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym
11. zastosować inne środki zastrzeżone w ustawie do właściwości sądu rodzinnego jak również stosować środki przewidziane w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
Postępowanie w sprawach nieletniego jest nie tylko popełnieniem czynu karalnego ale także wykazywanie przejawu demoralizacji.
Zgodnie z art. 1 2 nieletni to osoba ? w stosunku do której prowadzone jest przewidziane w tej ustawie postępowanie w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji w stosunku do osób które nie ukończyły 18 lat.
W postępowaniu w sprawach o czyny karalne to nieletni który popełnił czyn po ukończeniu 13 lat a przed końcem 17 lat.

W zakresie wykonywania środków orzeczonych na podstawie ustawy nieletni to osoba która nie ukończyła 21 lat.

Ustawa nie zawiera pojęcia i definicji ?demoralizacja? jednakże w art. 4 określone są okoliczności świadczące o demoralizacji nieletniego do których należą:
- uchylanie się od obowiązku szkolnego i wagarowanie
- używanie alkoholu i środków odurzających
- prostytucja
- włóczęgostwo
- udział w grupie przestępczej
- naruszenie zasad współżycia społecznego

Art. 1 2 ustawy określa pojęcie ?czyn karalny? ? to czyn zabroniony przez ustawę jako przestępstwo lub skarbowe przestępstwo albo jedno z wykroczeń określone w tym artykule. Czyn karalny może popełnić nieletni który ukończył 13 lat, dokonanie czynu o znamionach przestępstwach lub wykroczenia przez dziecko poniżej 13 lat potraktowane może być jako przejaw demoralizacji.

Ustawodawca celowo posłużył się terminu ?czyn karalny? nie używając w odniesieniu do nieletnich pojęcia przestępstwo i wykroczenie, powodem tego była rezygnacja z ustalenia winy nieletniego. Brak takiej winy stanowi przeszkodę do uznania czynu karalnego za przestępstwo lub wykroczenie w sensie prawno karnym.

Środki wychowawcze mogą być stosowane wobec nieletnich którzy wykazują przejaw demoralizacji oraz wobec tych nieletnich którzy wykazują swoim zachowaniem popełnienie czynu karalnego.

Większość środków określonych w art. 6 stanowią środki wolnościowe które związane są z podjęciem pewnych oddziaływań wobec niego, którzy wykazują przejawy demoralizacji przy pozostawieniu ich w dotychczasowym środowisku. Do środków powodujących zmianę środowiska należy umieszczenie w rodzinie zastępczej, w instytucji lub organizacji powołanej do przygotowania zawodowego, placówce resocjalizacyjnej lub opiekuńczo wychowawczej.

Ustawa przewiduje orzeczenie wobec nieletniego więcej niż jeden środek wychowawczy o ile się wzajemnie nie wyklucza. Środki takie w trakcie ich wykonywania mogą być zmienione lub uchylane jeżeli przemawiają za tym względy wychowawcze, które mogą się zmieniać ze środka wolnościowego na środek stacjonarny lub odwrotnie.
ZAKŁADY POPRAWCZE DZIELĄ SIĘ NA:
1.Resocjalizacyjne:
- otwarte
- półotwarte
- zamknięte
- o wzmocnionym nadzorze wychowawczym
2. Resocjalizacyjno ? rewid.
3. Resocjalizacyjno ? terapeutyczne
Kryteria indywidualizacji działań podejmowanych wobec nieletnich:
Wobec nieletniego stosuje się:
- środki wychowawcze poprawcze a ich realizacja następuje na podstawie podmiotowych, przedmiotowych i środków kryteriów indywidualizacji. Określone są one w art.3 ustawy. Podczas postępowania z nieletnimi pod uwagę bierze się nieletniego osobowość, wiek, stan zdrowia, stopień demoralizacji, charakterystyka środowiska, warunki wychowania.
W przypadku stosowania wobec nieletniego środka poprawczego obowiązują te same kryteria jednak formują się dodatkowe przesłanki określone w art. 10 ustawy.
- popełnienie przez nieletniego czynu karalnego o znamionach przestępstwa lub skarbowego, - wysoki stopień demoralizacji, - okoliczności i charakter czynu, stwierdzona lub nieskuteczna realizacja środowisk wychowawczych.
Orzekanie wobec nieletniego kary dopuszczalne jest wyjątkowo w sytuacji określonej prawem i jeśli inne środki nie są w stanie zapewnić jego resocjalizacji. Prawo wyróżnia 3 sytuacje w których możliwe jest orzeczenie wobec nieletniego kary: 1. art.10 ustawy jest to w sytuacji kiedy nieletni po ukończeniu 15 r.ż. popełni przestępstwo określone w art.10 pozostałe 2 sytuacje stanowi art.13 i możliwość orzeczenia kary wobec nieletniego, sprawcy czynu karalnego lub przestępstwa skarbowego, co do którego zachodzą podst ich orzeczenia i umieszczenia w zakładzie poprawczym kiedy w chwili ich orzekania ukończył 18lat. Art. 49 ustawy stanowi że orzeczenie kary możliwe jest wobec nieletniego który był w zakł poprawczym umieszczony i który przed rozpoczęciem wykonania tego orzeczenia ukończył 18 lat. W sytuacji wymierzenia na podst art. 94 ustawy kary pozbawienia wolności, ograniczenie wolności czas jej trwania nie może przekroczyć okresu jaki pozostaje do ukończenia przez sprawce 21 r.ż.
Właściwość sądu w sprawach nieletnich: zasadą generalna jest , ze w postępowaniu w sprawach nieletnich prowadzi sąd rodzinny, a sad karny który jest właściwy dla dorosłych sprawców może orzekać w sprawach nieletniego wyjątkowo w wypadkach określonych sądu karnego. Są to:1. nieletni odpowiada za przestępstwo po ukończeniu 15 r.ż. w myśl art. 10 ustawy kk, 2. nieletni popełnia czyn karalny wspólnie z dorosłym i łączne rozpoznanie sprawy jest konieczne, (art 16 ustawy o nieletnich), 3. p-ko nieletniemu który popełnił czyn karalny wszczęto postępowanie gdy ukończył już 18 lat (art. 18 ustawy). Sąd karny może prowadzić sprawę nieletniego który wykazuje przejawy demoralizacji albo popełnił czyn karalny o znamionach wykroczenia.
Przebieg postępowania wobec nieletnich:w sprawach nieletnich sędzia rodzinny prowadzi post wyjaśniające, do kompetencji policji należy zbieranie zabezpieczanie dowodów czynu karalnego w sytuacjach nie cierpiących zwłoki a także ujęcia osoby nieletniego wraz z innymi zleconymi zadaniami przez sędziego rodzinnego. Sędzia wszczyna postępowanie gdy ujawnią sie okoliczności świadczące o demoralizacji nieletniego albo zachodzi podejrzenie popełnienia przez niego czynu karalnego. Postępowanie może być wszczęte, gdy znana jest osoba nieletniego w danej sprawie. Post wyjaśniające ma na celu wyjaśnienie czy faktycznie istnieją okoliczności świadczące o demoralizacji natomiast do ustalenia, czy nieletni popełnił zarzucany mu czyn. Celem takiego postępowania jest ustalenie okoliczności czy zachodzi potrzeba stosowania wobec nieletniego środków określonych w ustawie. W razie wyjaśnienia w toku post wyjaśniającego okol uzasadniających orzeczenie wobec nieletniego kary na podstawie art.102kk, sąd rodzinny przekazuje sprawę do prokuratora, w pozostałych przypadkach sędzia rodzinny wydaje post o rozpoznaniu sprawy w post opiekuńczo-wychowawczym lub poprawczym, w post poprawczym sąd wydaje postanowienie o zastosowaniu wobec nieletniego środków wych lub leczniczo-wych jeśli uzna je za wystarczające. Niedopuszczalne jest zastosowanie środka poprawczego w post opiekuńczo ? wych, jeśli ujawnią się okoliczności uzasadniające umieszczenie go w zakładzie poprawczym. W takiej sytuacji sąd wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w post poprawczym.
Środki tymczasowe stosowane wobec nieletnich:
Mogą być stosowane wobec nielota w trakcie postępowania toczącego się w sprawie tzn od chwili wszczęcia postępowania do wydania orzeczenia stanowiącego merytoryczne rozpoznanie sprawy. Ma na celu zapobieganiu pogłębianiu się dalszej demoralizacji lub popełnieniu przez niego kolejnych czynów karalnych. Należą do nich: nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, nadzór zakładu pracy, kuratora lub osoby godnej zaufania a gdy okażą się bezskuteczne to umieszcza się nieletniego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, ośrodku socjoterapii, ośrodku szkoln.- wych. Lub mogą być stosowane środki leczniczo wychowawcze z art.12 ustawy. Środki w/w określone są w art.26 ustawy i mają charakter wolnościowy tzn. wykonywane są w środowisku nieletniego.
Do środków izolacyjnych należy:
- placówki opiekuńczo ? wychowawcze która zapewnia doraźną lub całodobową opiekę nad nieletnim na czas toczącego się postępowania a także dzieciom wymagającym opieki np. osierocone lub pozostawione bez opieki rodziców w czasie toczącego się postępowania o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej.
Wykonywanie orzeczonych środków wobec nieletniego:
Wykonywanie środków odbywa się przez sąd na podst. Ustawy o nieletnich, jeśli nieletni została skazany na kare wówczas orzeczenie wykonuje sąd karny wg kkw. Sędzia rodzinny posiada uprawnienie gdzie jednocześnie sprawuje nadzór nad tymi środkami, do jego kompetencji należą: - prawo wstępu do placówek, pomieszczeń gdzie przebywają nieletni, prowadzenie z nimi rozmów, rozpoznawanie ich próśb i skarg, przeglądanie dokumentów. Realizuje nadzór nad legalnością wykonywanych orzeczeń w zakresie metod i środków oddziaływania oraz przestrzeganie ich praw i obowiązków. Celem wykonywania środków określonych w art. 65 jest wych. nieletnich na świadomych i uczciwych obywateli ( w tym zakresie mieści się pojęcie resocjalizacja) którzy ulegli wadliwej socjalizacji oraz ich realizacja oznaczająca wtórne przystosowanie się do uczciwego życia społ. Wykonywanie środków leczniczych, wychowawczych ustaje z chwila ukończenia 18 lat, jednak czas ten może zostać wydłużony do zakończenia danego roku szkolnego. Wykonywanie pozostałych środków oraz środka poprawczego ustaje z chwilą ukończenia 21 lat. Wykonywanie środków wychowawczych bez względu na wiek ustaje z chwilą powołania w celu odbycia wojska. Sąd w ramach swych kompetencji w czasie trwania środków może je uchylać lub zmieniać a w sytuacji gdy nieletni podejmie naukę odroczyć lub odstąpić od środka wychowawczego.
Art. 71 dopuszcza możliwość odroczenia lub przerwy w wykonywaniu środków z powodu choroby lub innych ważnych przyczyn. Wobec nieletniego który popełnił czyn karalny przed ukończeniem 18 lat dyrektor ośrodka może wprowadzić postępowanie dyscyplinarne a jeśli sytuacja ma charakter skomplikowany to rozpatruje sąd rodzinny. Jeśli wychowanek popełni czyn karalny dyrektor zawiadamia sędziego rodzinnego jeśli jest to art. 102kk zawiadomiony zostaje prokurator i nieletni zostaje do dyspozycji karnej jak dorosły.