Rewolucja burżuazyjna w Anglii w XVII wieku
Przyczyny rewolucji:
- konflikt między dynastią Stuartów(Jakub I, Karol I) i parlamentem. Władcy dą-żyli do zachowania rządów absolutycznych, rozwiązywali i niepowoływali par-lamentu, nakładali podatki bez zgody parlamentu.
Parlamentarną opozycją byli purytanie, natomiast królowie mieli poparcie u mająt-kowej arystokracji, kościoła anglikańskiego.(Pełne podporządkowanie kościoła anglikańskiego królowi za sprawą arcybiskupa Canterbury)
- brak akceptacji społeczeństwie dla Stuartów
- wzrost znaczenia nowej szlachty-, gentry, która przeszła w kapitalistyczną pro-dukcję w rolnictwie, handlu, praca najemna
- kryzys szlachty rodowej, funkcjonowanie oparte było na zasadach feudalnych
Nowa szlachta wraz z średnią burżuazją stanowiła grupę otwartą i ekspansywną, grupę konserwatywną, feudalnego typu stanowiła szlachta rodowa, arystokracja, wielka burżuazja(związana z dworem)
- konflikty między starą i nową burżuazją na tle braku swobód ekonomicznych, oraz konflikty chłopów z stara i nową szlachtą
Wojna domowa w Anglii (1640-1649)
- bunty w Szkocji przeciw tyranii królewskiej, w 1640 Cantenbury próbuje narzu-cić purytanom anglikanizm.
- król odwołuje się do parlamentu, w nadzieji na uzyskanie pomocy w walce ze Szkotami. Powołano Krótki Parlament(trwał kilka dni, ze względu na wystąpie-nie opozycji).Król zmuszony został do zwołania Długiego Parlamentu, na którym podjęto kontrole nad finansami podatkami,ograniczył uprawnienia biskupów, powołano nowych ministrów cieszących się uznaniem ogółu
- 1642 król Karol I rozpoczął działania wojenne przeciwko stronnikom parlamen-tu. Króla poparła stara szlachta i kościół anglikański. Przeciwko królowi stanęły „okrągłe głowy” -purytanie z parlamentu, nowa szlachta, yeomeni. Na czele opo-zycji wysunął się Oliver Cromwell.
- Armia królewska przegrywała m.in. Naseby, król w 1649 skazany na śmierć
Anglia republiką
- w 1649 proklamowano republikę, zniesiono Izbę Lordów
Władza ustawodawcza- Izba Gmin
Władza wykonawcza-rada państwa( członkowie parlamentu kadłubowego)
- następuje aktywizacja uboższych warstw, radykalizacja armii
Rządy dyktatora republik (1653-1658)
1653 Cromwell przyjmuje tytuł Lorda Protektora(rządy samodzielne):
- rozwiązuje parlament kadłubowy
- administracje lokalna przekazuje wojsku
- podbój Irlandii, połączenie ścisłą unią Irlandii,Szkocji z Anglią
- wydanie aktów nawigacyjnych(1650-1651)- ustawa ta zakazywała wy-wozu towarów kolonialnych do Anglii na obcych statki(podwaliny przy-szłego imperium handlowo-kolonialnego
Restauracja Stuartów
- po śmierci Cromwella, parlament przywrócił na tron monarchie stuartowską i Izbę Lordów,królem zostaje Karol II-1660
- monarcha utrzymał większość zdobyczy, ugruntował uprawnienia parlamentu, liczył się z interesami getry i burżuazji, prowadził politykę merkantylistyczną
- w okresie restauracji wytworzyły się dwie grupy torysi i Wigowie
- po śmierci Karola, na tron zasiada Jakub, który dąży do przywrócenia silnej po-zycji i ograniczenia roli parlamentu, Jakub ucieka-bezkrwawa rewolu-cja(sławetna rewolucja)
- 1689 parlament uchwala ustawę o prawach-Anglia monarchią konstytucyjna