1.Podstawowe pojęcia literackie: rodzaje i Gatunki literackie, środki stylistyczne

EPIKA świat przedstawiony epiki zawiera wszystkie zdarzenia i elementy rzeczywistości odnoszące się do bohaterów utworów, narracja to wypowiedź narratora, może być trzecioosobowa (narrator poza światem przedstawionym) lub pierwszoosobowa (narrator jest częścią świata przedstawionego), o świecie przedstawionym w utworze opowiada narrator, czyli fikcyjna osoba. Gatunki epickie: nowela opowiadanie powieść anegdota bajka epopeja legenda LIRYKA świat przedstawiony wyłania się z monologu lirycznego, jest to świat wewnętrznych przeżyć, uczuć i refleksji, monolog liryczny to samodzielna wypowiedź podmiotu lirycznego podmiot liryczny  to osoba fikcyjna wypowiadająca swoje przeżycia i doznania, nadawca monologu wewnętrznego. Gatunki liryczne: elegia fraszka hymn oda pieśń sonet tren DRAMAT świat przedstawiony tworzą bohaterowie swoimi wypowiedziami i działaniami, głównym składnikiem tego świata jest akcja dialog jest obok monologu podstawową formą wypowiedzi w utworze dramatycznym, monolog jest dłuższą wypowiedzią jednej postaci, ograniczona rola podmiotu literackiego, bohaterowie wypowiadają się w sposób bezpośredni, brak pośrednika między autorem a odbiorcą. Gatunki dramatyczne: dramat właściwy komedia tragedia Gatunki mieszane to gatunki te łączą cechy różnych rodzajów literackich: ballada dramat romantyczny satyra poemat dygresyjny poemat heroikomiczny powieść poetycka 1. EPITET – to tyle co określenie; określa cechę przedmiotu albo stosunek wypowiadającego do przedmiotu; występuje najczęściej w postaci przymiotników, rzadziej zaś w postaci imiesłowów, np.: „szklana równina” „A dziecko było dziwnie wątłe, blade, chore...”. zwykły metaforyczny np.: „mały chłopiec” np.: „wilczy apetyt” „wesoły kolor” „żelazna ręka” „duża lalka” 2. PORÓWNANIE – zestawia się ze sobą dwa zjawiska, z których jedno służy określaniu drugiego za pomocą łączników : jak, niby, jakby, niż, np.: „Idzie zmierzch jak tłumy cieni” „Głupi jak but”. 3. HIPERBOLA – polega na powiększaniu zjawisk , ich potęgowaniu, pokazywaniu jakiegoś zjawiska, przedmiotu w sposób przesadny, np.: „potworna potęga” „drobniutkie okruchy”. 4. ANAFORA – zespół zdań zaczynających się od tych samych słów, np.: „Jak moje oczy topią się – mdleją, Jak myśli rzucają ze dna, Jak iskry sypią, jak łzami leją, Ty wiesz! – lecz tylko Ty jedna”. 5. PERYFRAZA (omówienie) – polega na zastąpieniu danego wyrazu przez szereg innych o podobnym znaczeniu, np.: „z chińskich ziół ciągnione treści” – herbata „stambulskie gorycze” – tytoń Rodzaje peryfrazy: eufemizm – jego celem jest złagodzenie znaczenia pewnych wyrazów, zbyt dosadnych, wulgarnych, nieprzyzwoitych, np.: starzec – „człowiek w podeszłym wieku” umrzeć – „rozstać się z tym światem” kłamstwo – „mijanie się z prawdą” 6. EPIFORA – powtarzalność słów bez zwrotów kończących poszczególne zdania, np.: „I niebo jak biała Niagara, I droga jak biała Niagara, I pamięć jak biała Niagara O Tobie jak biała Niagara.” 7. POWTÓRZENIE – dany element powraca wielokrotnie, powtórzenie może dotyczyć poszczególnych głosek i ich układów, wyrazów, zwrotów, wersów, zdań, np.: „Kto mówi? – mówi. To kilka chwil. Świat – mówi – jak lalka znika. Ach, to nic – mówi – to tylko tryl ... Kto mówi? Mówi muzyka ...” 8. ONOMATOPEJA (dźwiękonaśladownictwo) – naśladowanie za pomocą środków językowych, zjawisk dźwiękowych (głosów i odgłosów), z otaczającej rzeczywistości, np.: „A na dębie dwa gołębie na zielonym rajskim dębie.” Gru – gru - gru. 9. METAFORA (przenośnia) – jest ona zespołem słów, w którym znaczenie jednych zostaje niejako przeniesione na znaczenie pozostałych; znaczenie przenośne jest różne od dosłownego, np.: „Noszę w sercu Twój obraz” „Góry jak stada szarych, nieruchomych słoni” „Uroda życia” METAFORA poetycka potoczna np.: „gwiazdy (...) np.: „rozmowa w cztery oczy” są (...) oczami mojej miłości” 13. ZDROBNIENIE – wyrazy utworzone za pomocą odpowiedniego przyrostka mające znaczenie w jakimś sensie pomniejszone, np.: rączki, kotek, Martusia .. 14. ZGRUBIENIE – wyrazy utworzone za pomocą odpowiedniego przyrostka, mające w jakimś sensie powiększone, wzmocnione znaczenie, np.: lwisko, cielsko, kocisko, Anka ...     powinno być dobrze masz tu obszernie opisane

Historia języka polskiego - sztuka retoryki

Źródłosłowu wyrazu ?retoryka? należy szukać w starożytnej Grecji. Słowo to pochodzi od rzeczownika rhetor, wywodzącej się od nie zachowanej w grece klasycznej formy czasownika reo ? mówię celowo, stosownie, pięknie?. Słowo rhetor miał...