Skąd się Żydzi wzięli w Polsce myślę, że trudno będzie wskazać. Jak wiadomo od czasów starożytnych Żydzi żyli w diasporze będąc rozproszeni po całym swiecie. Część z nich musiała z Europy Zachodniej jeszcze przed uformowaniem się państwa Mieszka I dotrzeć do Polski. Obecność Żydów w Polsce od X w. poświadczają źródła historyczne, m.in. Ibrahim Ibn Jakub, autor pierwszego opisu państwa Mieszka I, wzmiankuje kupców żydowskich odwiedzających Polskę. Inne źródło (nie pamiętam w tej chwili jakie) wspomina o istnieniu w XI w. kolonii kupców żydowskich w Przemyślu. Od końca XI w. nasilił się napływ ludności żydowskiej z zachodniej Europy (spowodowany głównie prześladowaniem jej tam w dobie wypraw krzyżowych), który trwał, z różnym nasileniem, do połowy XVII w. W rezultacie Rzeczpospolita stała się największym w Europie skupiskiem Żydów. Należeli oni do grupy Aszkenazyjczyków, sporadycznie przebywali także Sefardyjczycy. Specjalny status ludności żydowskiej określiły przywileje władców, zwłaszcza statut kaliski księcia wielkopolskiego Bolesława Pobożnego (1264), potwierdzony przez króla Kazimierza III Wielkiego (1334, 1364, 1367). Był to pierwszy przywilej dla Żydów w Polsce. Ze względu na korzyści fiskalne brały one Żydów pod opiekę panującego (traktując ich jako własność władcy i jego skarbu) i zapewniały im bezpieczeństwo osobiste, samorząd, swobodę uprawiania handlu. Żydzi stopniowo zdominowali działalność kredytową (lichwę), a także dzierżawę różnych opłat państwowych, z czasem również karczem. Silna pozycja gospodarcza ludności żydowskiej i swoista symbioza jej interesów z interesami szlachty i magnatów (zwłaszcza różne formy dzierżawy dochodów dworskich, zwanych arendą) szły w parze z przejawami dyskryminacji jednak w porównaniu z sytuacją Żydów w innych krajach europejskich warunki ich życia w Polsce były korzystne. Liczba ludności żydowskiej szybko powiększała się, szacuje się, że w końcu XV w. wynosiła ok. 30 tys., a w poł. XVII w. sięgała od 350 do 500 tys.
